Komisja Europejska przedstawiła plan działania określający sposoby ulepszenia obecnego unijnego systemu VAT, tak aby był prostszy w stosowaniu i skutecznie zabezpieczony przed oszustwami oraz aby sprzyjał przedsiębiorstwom. Zdaniem KE, konieczna jest jak najszybsza aktualizacja obecnie obowiązujących przepisów dotyczących VAT, aby skuteczniej wspierały jednolity rynek, ułatwiały handel między krajami UE i dotrzymywały kroku dzisiejszej gospodarce cyfrowej i mobilnej.

Tzw. luka w podatku VAT, czyli różnica między oczekiwanymi dochodami z VAT a podatkiem VAT faktycznie pobranym w państwach członkowskich UE, wyniosła w 2013 r. niemal 170 mld euro. Szacuje się, że same oszustwa transgraniczne odpowiadają w Unii Europejskiej za utratę dochodów z VAT w wysokości około 50 mld euro rocznie. Jednocześnie obecny system VAT pozostaje rozdrobniony i generuje spore obciążenia administracyjne, zwłaszcza względem MŚP i firm prowadzących działalność online.

Plan działania określa sposób modernizacji obecnych przepisów unijnych dotyczących VAT. Obejmuje on:
– podstawowe zasady przyszłego jednolitego europejskiego systemu VAT,
– program działań w krótkim terminie służący zwalczaniu oszustw związanych z VAT,
– aktualizację ram prawnych dotyczących stawek VAT i warianty zwiększenia swobody państw członkowskich w ustalaniu ich wysokości,
– plan uproszczenia przepisów VAT dotyczących handlu elektronicznego w kontekście strategii jednolitego rynku cyfrowego, a także dotyczących kompleksowego pakietu VAT ułatwiającego małym i średnim przedsiębiorstwom prowadzenie działalności.

Przyszły, ostateczny unijny system VAT dla handlu transgranicznego służący ograniczeniu możliwości nadużyć

Obecny system VAT dla handlu transgranicznego, który wszedł w życie w 1993 r., został zaprojektowany jako system przejściowy i nie jest zabezpieczony przed oszustwami. W związku z tym Komisja zamierza przedstawić w 2017 r. wniosek ustawodawczy w sprawie wprowadzenia ostatecznych zasad dla jednolitego europejskiego obszaru VAT. Zgodnie z nowymi zasadami transakcje transgraniczne byłyby nadal opodatkowane według stawek państwa członkowskiego przeznaczenia (tzw. zasada miejsca przeznaczenia), jednak sposób pobierania podatków byłby stopniowo zmieniany, tak aby zapewnić coraz skuteczniejszą ochronę przed oszustwami. Jednocześnie stworzono by ogólnoeuropejski portal internetowy, który oferowałby firmom prosty system poboru VAT, a państwom członkowskim – solidniejszy system gromadzenia dochodów.

Natychmiastowe działania zmierzające do rozwiązania problemu oszustw związanych z VAT zgodnie z obowiązującymi przepisami

Transgraniczne oszustwa związane z VAT pozbawiają państwa członkowskie znacznych dochodów. Z szacunków wynika, że przyszły system VAT mógłby ograniczyć straty ponoszone w wyniku transgranicznych oszustw o około 40 mld euro (czyli o 80 proc.) rocznie. Jeszcze w tym roku Komisja zaproponuje środki mające na celu wzmocnienie narzędzi stosowanych obecnie przez państwa członkowskie do wymiany informacji na temat oszustw związanych z VAT, nadużyć o charakterze systemowym oraz sprawdzonych rozwiązań. Komisja będzie nadal ściśle monitorować działania organów podatkowych w zakresie poboru i kontroli podatku VAT.

Większa autonomia państw członkowskich przy wyborze własnej polityki ustalania stawek

Zgodnie z obecnymi przepisami państwa członkowskie muszą przestrzegać wcześniej określonego wykazu towarów i usług, jeżeli chodzi o stosowanie zerowych lub obniżonych stawek VAT. Komisja zamierza unowocześnić ramy regulacyjne dotyczące stawek i pozostawić w przyszłości państwom członkowskim większą swobodę w tym zakresie. Komisja proponuje dwa warianty. Pierwszy polega na utrzymaniu minimalnej stawki podstawowej na poziomie 15 proc. i regularnym przeglądzie wykazu towarów i usług, które mogą być objęte obniżonymi stawkami, w oparciu o informacje przekazane przez państwa członkowskie. Drugi wariant przewiduje zniesienie wykazu towarów i usług, które mogą być objęte obniżonymi stawkami. Wymagałoby to jednak zabezpieczeń pozwalających na zapobieganie oszustwom i nieuczciwej konkurencji podatkowej w obrębie jednolitego rynku, a także mogłoby skutkować wzrostem kosztów przestrzegania przepisów ponoszonych przez przedsiębiorstwa. W obydwu przypadkach obowiązujące obecnie stawki zerowe i obniżone zostałyby utrzymane.

Wspieranie handlu elektronicznego i MŚP

Obecny system podatku VAT stosowany w odniesieniu do transgranicznego handlu elektronicznego jest złożony i kosztowny zarówno dla państw członkowskich, jak i dla firm. Europejskie firmy znajdują się w sytuacji niekorzystnej z punktu widzenia konkurencyjności, ponieważ niektórzy przedsiębiorcy spoza UE mogą wwozić do UE towary nieobłożone VAT. Złożoność systemu utrudnia również państwom członkowskim czuwanie nad przestrzeganiem przepisów. W ramach strategii jednolitego rynku cyfrowego Komisja przedstawi przed końcem 2016 r. wniosek ustawodawczy dotyczący modernizacji i uproszczenia podatku VAT w odniesieniu do transgranicznego handlu elektronicznego. Wniosek będzie zawierał propozycję przepisów, zgodnie z którymi do publikacji elektronicznych można będzie stosować takie same stawki obniżone, jakie są stosowane do publikacji papierowych. Następnie Komisja przedstawi w 2017 r. pakiet przepisów upraszczających VAT, który będzie miał na celu wspieranie rozwoju MŚP i ułatwianie tym przedsiębiorstwom handlu międzynarodowego.

Jednak system VAT nie zdołał dotrzymać kroku wyzwaniom dzisiejszej globalnej, cyfrowej i mobilnej gospodarki. Obecny system VAT, który został stworzony jako system przejściowy, jest rozdrobniony, złożony w przypadku stale rosnącej liczby przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną i pozostawia pole do nadużyć – transakcje krajowe i transgraniczne są traktowane odmiennie i można nabyć towary lub usługi, nie płacąc podatku VAT w ramach jednolitego rynku.

Kolejne działania

Komisja zwróci się Parlamentu Europejskiego i Rady, przy wsparciu ze strony Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, o sformułowanie jasnych wytycznych politycznych dotyczących wariantów przedstawionych w tym planie działania oraz o potwierdzenie swojego poparcia dla reform przedstawionych w komunikacie na ten temat.
Komisja przedstawi propozycje dotyczące wszystkich omawianych kwestii w 2016 i 2017 roku.

Źródło: http://europa.eu/rapid