Przewlekłość spraw jest niezmiennie dużym problem polskich sądów. Wpływ na sytuację mają m.in. braki kadrowe w sądach ale też obłożenie sprawami. Najtrudniej jest obecnie w wydziałach cywilnych - tu na pierwszą rozprawę trzeba czekać i dwa lata, ale i w karnych sytuacja nie jest dobra. Czasami - jak przyznają prawnicy - jedynym sposobem na "ruszenie" sprawy, jest właśnie skarga na przewlekłość.
Czytaj: Sąd może w nieskończoność odkładać postanowienie o zwolnieniu od kosztów >>
O co chodzi w sprawie?
W tym przypadku M.J. złożył skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu odwoławczym, prowadzonym przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu. Skarżący zwrócił uwagę, że od czerwca 2023 r. nie wyznaczono terminu rozprawy apelacyjnej.
Sąd Najwyższy jednak skargę odrzucił. Nie został jej nadany bieg z przyczyn formalnych.
Kluczowe było to, że zdaniem Sądu Najwyższego w skardze zabrakło przedstawienia okoliczności, które miałyby świadczyć o przewlekłości postępowania karnego. Uzasadnienie skargi odnosiło się wyłącznie do podniesienia tego, że nie doszło do wyznaczenia rozprawy apelacyjnej.
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Skarga na przewlekłość postępowania sądowego i przygotowawczego
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Skarga musi spełniać wymogi formalne
SN przypomniał, że skarga na przewlekłość musi spełniać wymogi formalne, które wynikają z art. 6 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1725). Tym samym, skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego i zawierać:
- określenie sądu, do którego jest kierowana,
- imię i nazwisko lub nazwę skarżącego, jego przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
- określenie rodzaju pisma jako naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki,
- datę i podpis skarżącego albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
- wymienienie załączników.
Muszą się też w niej znaleźć:
- żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy;
- przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie.
WZÓR DOKUMENTU: Skarga na przewlekłość postępowania >
Skarga dotknięta brakami formalnymi podlega odrzuceniu. Strony nie są wcześniej wzywane do uzupełnienia braków formalnych skarg. Powyższe wynika z art. 9 ust. 1 wskazanej ustawy.
Sąd Najwyższy przypomniał jednocześnie, że stan przewlekłości zasadniczo ma miejsce, jeśli sąd odwoławczy przez okres przekraczający 12 miesięcy nie wyznaczyłby rozprawy drugoinstancyjnej.
Zobacz linię orzeczniczą: Precyzyjne określenie podstaw skargi na przewlekłość postępowania, jako warunek jej dopuszczalności >
Cena promocyjna: 106.2 zł
|Cena regularna: 118 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 35.4 zł
Kiedy zachodzi przewlekłość?
W myśl obowiązujących przepisów przewlekłość postępowania zachodzi, gdy:
- postępowanie to trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy,
- postępowanie trwa dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.
Z kolei uprawnionym do wniesienia skargi jest:
- w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe – strona,
- w postępowaniu w sprawach o wykroczenia – strona,
- w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary - strona lub wnioskodawca,
- w postępowaniu karnym - strona oraz pokrzywdzony, nawet jeśli nie jest stroną,
- w postępowaniu cywilnym - strona, interwenient uboczny i uczestnik postępowania,
- w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego - strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu.
Ważne też jest miejsce wniesienie skargi:
- sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie,
- jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed sądem rejonowym i sądem okręgowym - właściwy do jej rozpoznania w całości jest sąd apelacyjny,
- jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed sądem okręgowym i sądem apelacyjnym - właściwy do jej rozpoznania w całości jest sąd apelacyjny,
- jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym - właściwy do jej rozpoznania jest Sąd Najwyższy,
- sądem właściwym do rozpoznania skargi dotyczącej przewlekłości postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego jest sąd okręgowy, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach - sąd, w okręgu którego dokonano pierwszej czynności,
- jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przygotowawczego, właściwy do jej rozpoznania jest sąd przełożony nad sądem, który byłby właściwy rzeczowo do rozpoznania sprawy.
Czytaj też w LEX: Skarga na przewlekłość postępowania karnego skarbowego na przykładach >
Jaka opłata?
Skarga podlega stałej opłacie w wysokości 200 złotych. Jeśli wniosło ją kilka osób, każda z nich uiszcza opłatę oddzielnie. Zwolnienie od opłaty możliwe jest o ile przewidują to przepisy procedury, na gruncie której toczy się postępowanie. Jeżeli więc skarga dotyczy prawa cywilnego i strona zwolniona jest od kosztów sądowych z ustawy (np. w sprawach z zakresu prawa pracy) lub została zwolniona przez sąd, będzie również zwolniona z tej opłaty. Można również złożyć wniosek o zwolnienie od opłaty. Procedura karna nie przewiduje wcześniejszego zwolnienia z kosztów sądowych. W razie uwzględnienia skargi na przewlekłość postępowania opłata podlega zwrotowi.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2024 r., I NSP 23/24, LEX nr 3690132.
Polecamy nagranie szkolenia: Przewlekłość postępowania sądowego >
