Wtowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, wydało stanowisko, w którym wyraziło negatywną opinię o przedłożonym projekcie i jednocześnie wskazało, że w istotnej części projekt budzi wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP oraz zgodności z zasadami prawidłowej legislacji.

Czytaj: Projekt MS: dyrektor sądu podwładnym ministra>>

Oceniając proponowane zmiany „Iustitia” wskazuje, że projekt zakłada odejście od zasady powoływania dyrektora na wniosek prezesa sądu i od stosowania trybu konkursowego. Tryb ten uwzględniał zasadę kierowania sądem przez prezesa sądu. W powoływaniu prezesa mają udział zarówno sędziowie, jak i Minister Sprawiedliwości, którego kompetencje są przy tym większe, bowiem bez przedstawienia kandydata przez Ministra Sprawiedliwości nie ma mowy o powołaniu prezesa sądu.

Stowarzyszenie zwraca uwagę, że przy kierowaniu administracją sądową przez dyrektora sądu pozbawienie prezesa sądu wpływu na powołanie dyrektora oznaczać będzie, że chociaż prezes sądu ponosi odpowiedzialność za kierowanie sądem to jego możliwości oddziaływania na funkcjonowanie sądu ulegną dalszemu zmniejszeniu. W takiej sytuacji okazuje się, że prezes sądu traci w dużym stopniu wpływ na kierowanie sądem,  a zatem wprowadzone zmiany powinny też ograniczać odpowiedzialność prezesa sądu za osiągane przez sąd wyniki. Tym samym tryb powoływania dyrektora sądu w całkowitym oderwaniu od oceny prezesa sądu, bez zagwarantowania nie tylko jego wniosku, ale nawet opinii, wydaje się naruszać art. 173 Konstytucji RP wskazujący na odrębność władzy sądowniczej od innych władz. Nawet jeżeli pojęcie sąd w rozumieniu art. 173 Konstytucji RP ograniczyć wyłącznie do sędziów, to okazuje się, że sędziowie mają aktualnie utracić jakikolwiek wpływ na powoływanie osób kierujących całością administracji sądowej. Oznacza to zatem, że sędzia ma jeszcze jedynie jakiś wpływ na powoływanie prezesa, a utraci nawet pośredni wpływ na powoływanie dyrektora. W rezultacie nie będzie miał wpływu (nawet dość iluzorycznego obecnie) na funkcjonowanie administracji sądowej, od której w oczywisty sposób zależy efektywność i zdolność wykonywania obowiązków sędziowskich.

Te same uwagi, zdaniem Stowarzyszenia, z jeszcze większym natężeniem, odnieść należy także do zmiany trybu odwoływania dyrektorów i pozbawienia w istocie sędziów kompetencji do oceny pracy dyrektora.

Całkowicie nie do przyjęcia zdaniem „Iustitii”, jest zmiana polegająca na dodaniu w art. 179 nowego § 1a wskazującego, że czynności prezesa sądu wywołujące skutki finansowe, nie ujęte w planie finansowym, wymagają, dla ich ważności, uprzedniej akceptacji właściwego dyrektora sądu. W ocenie Stowarzyszenia, reguła ta jest jednoznacznym i oczywistym złamaniem zasady odrębności władzy sądowniczej od władzy wykonawczej. Wprowadzenie jej świadczyć może o zamiarze dążenia do podporządkowania sędziów władzy wykonawczej albo też o niewiedzy autorów projektu, jak działa sąd.

Ze wskazanych wyżej względów Stowarzyszenie zaopiniowało przedstawiony projekt negatywnie.

Źródło: www.iustitia.pl