"Iustitia" krytycznie o projekcie I prezes SN

Sędziowie ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia skrytykowali przedstawiony przez pierwszą prezes SN projekt ustawy o Sądzie Najwyższym. A najbardziej proponowaną w nim odpowiedzialność materialną sędziów i zasady wyboru ławników do Sądu Najwyższego.

- Zarząd SSO„Iustitia” z zaskoczeniem i rozczarowaniem przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym przedstawiony przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego prof. Małgorzatę Gersdorf - czytamy w opublikowanym w niedziele oświadczeniu.

Czytaj: Prof. Gersdorf wysłała projekt ustawy o SN do prezydenta i Sejmu>>

Zastrzeżenia sedziów z "Iustitii" budzi przede wszystkim sposób opracowania i zaprezentowania tego projektu. - Jak wskazano w piśmie przewodnim skierowanym do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej stanowienie prawa nie może odbywać się bez szerokich konsultacji społecznych oraz uwzględnienia głosu środowiska, którego dotyczą. Tymczasem projekt ten, zawierający szereg rozwiązań dotyczących sędziów sądów powszechnych, nie był z sędziami konsultowany. Nie może on być zatem uznany za głos środowiska sędziowskiego, lecz autorskie dzieło Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego - czytamy w opinii.

Jej autorzy zauważają też, że z pisma przewodniego do projektu wynika, że przedłożona propozycja wychodzi naprzeciw programowi wyborczemu partii rządzącej oraz postulatom formułowanym publicznie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. - Jest to co najmniej niezręczne i nie przystoi Sądowi Najwyższemu - czytamy w oświadczeniu.

Zarząd "Iustitii" sprzeciwia się rozwiązaniom zawartym w przedstawionym projekcie, które zadaniem Zarządu (podobnie jak w projekcie rządowym i prezydenckim) godzą w podstawowe zasady konstytucyjne.
Zdaniem sędziów skrajnym tego przykładem jest propozycja wyboru ławników do projektowanej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego przez Sejm, która narusza zasady odrębności władzy sądowniczej i trójpodziału władz. - Jest to faktyczne zaprzeczenie idei poszerzenia udziału czynnika społecznego w sądownictwie, której Stowarzyszenie jest orędownikiem, na rzecz dalszego podporządkowania sądów władzy politycznej - czytamy w oświadczeniu.

Zdaniem jego autorów, proponowany zakres odpowiedzialności materialnej sędziów, także za nieprawomocne orzeczenia, stanowi zagrożenie dla szczególnie chronionej przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej niezawisłości sędziowskiej. Uważają oni, że deklarowana ochrona pewności obrotu prawnego oraz powagi rzeczy osądzonej orzeczeń nie uzasadnia rozwiązań, które będą wywoływały efekt mrożący wśród sędziów.

Sprzeciw sędziów budzą też te fragmenty projektu i jego uzasadnienia, które są nie do pogodzenia z zasadą laickości Państwa, na przykład możliwość wskazywania kandydatów na ławników w Izbie Dyscyplinarnej przez Kościół Katolicki oraz inne Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce.

Krytycznie oceniają również ukształtowanie instytucji Rzecznika Sprawiedliwości Społecznej. Ich zdaniem proponowany zakres jego kompetencji może prowadzić do podważenia pozycji i autorytetu konstytucyjnego organu, jakim jest Rzecznik Praw Obywatelskich.

- Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” z przykrością stwierdza, że przedstawiony projekt prowadzi do osłabienia pozycji ustrojowej sądów i sędziów zdefiniowanej w art. 173 i 178 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - czytamy w oświadczeniu.