- Podobnie jak w ubiegłym roku wspólnie z innymi instytucjami, chcemy przypomnieć o prawach konsumentów, którzy zawierają umowy poza lokalem przedsiębiorcy (np. akwizycja, pokazy w świetlicach, sanatoriach). Okazją do tego będzie Dzień Sprzedaży Bezpośredniej, który przypada 17 października - czytamy w oświadczeniu Prokuratury Generalnej.

Jak podkreślają organizatorzy akcji, każdego roku tysiące osób zostaje pokrzywdzonych na skutek nieuczciwych praktyk związanych ze sprzedażą bezpośrednią. Coraz częściej słyszymy o popełnianiu oszustw, zwłaszcza na szkodę osób w podeszłym wieku lub nieporadnych życiowo, które zakupiły przedmioty za kwoty znacznie przekraczające ich wartość.
- Jeśli zostałeś oszukany i chcesz, aby sprawca przestępstwa  był ścigany i poniósł odpowiedzialność, zawsze o pomoc możesz zwrócić się do prokuratury - czytamy w dokumencie.

Przy okazji organizatorzy akcji prezentują kilka najważniejszych wskazówek dla pokrzywdzonego przestępstwem oszustwa:

-  oszustwo to przestępstwo polegające na tym, że sprawca w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania podejmowanego działania,

- jeśli zostałeś pokrzywdzony masz prawo powiadomić o przestępstwie prokuraturę lub policję; zawiadomienie można złożyć w dowolnej prokuraturze lub jednostce Policji,

- zawiadomienie można złożyć na piśmie lub ustnie do protokołu; pokrzywdzony ma prawo dostarczenia prokuratorowi lub policji wszelkich informacji o przestępstwie, jego okolicznościach, sprawcach i skutkach; do zawiadomienia można dołączyć dokumentację związaną z zakupem, np. rachunek, umowę zakupu itp.,

- przed przesłuchaniem pokrzywdzony zostanie pouczony o przysługujących mu uprawnieniach i obowiązkach; pokrzywdzony otrzymuje pisemne pouczenie o swoich prawach i obowiązkach,

- prokurator oceni okoliczności opisanego zdarzenia i jeśli uzna, że zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa rozpocznie postepowanie przygotowawcze; gdy prokurator oceni, że nie mamy do czynienia z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przestępstwa wtedy wyda postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego- od tej decyzji pokrzywdzony może odwołać się do sądu,

- po wszczęciu postępowania prokurator prowadzi postepowanie dowodowe, w trakcie którego m.in. przesłuchuje świadków, zabezpiecza dokumentację istotną dla wyjaśnienia okoliczności zdarzenia, 

- jeśli dane istniejące w chwili wszczęcia postepowania lub zebrane w jego toku uzasadniają podejrzeniem, ze czyn popełniła określona osoba prokurator lub funkcjonariusz Policji wydaje postanowienie o przedstawieniu zarzutów, ogłasza je niezwłocznie podejrzanemu i przesłuchuje go,

- jeżeli postepowanie nie dostarczyło podstaw do wniesienia aktu oskarżenia, umarza się postepowanie; pokrzywdzony ma prawo zaskarżyć do sądu decyzję o umorzeniu postepowania,

- po zamknięciu postępowania prokurator sporządza akt oskarżenia lub zatwierdza akt oskarżenia sporządzony przez Policję i wnosi go do sądu.

W celu odzyskania środków pieniężnych utraconych w wyniku oszustwa, pokrzywdzony może wytoczyć w toku postepowania karnego powództwo cywilne albo wystąpić z wnioskiem o naprawienie szkody. Należy pamiętać, że złożenie powództwa cywilnego uniemożliwia wystąpienie z wnioskiem o naprawienie szkody.

Prokurator również może sam wytoczyć powództwo na rzecz pokrzywdzonego albo popierać powództwo wniesione przez pokrzywdzonego, jeżeli wymaga tego interes społeczny.

Dominik Lubasz,Monika Namysłowska
Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz>>>

Ważne różnice między powództwem cywilnym a wnioskiem o naprawienie szkody:

- powództwo cywile może zostać wytoczone do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego (przewód sądowy rozpoczyna się od odczytania przez prokuratora aktu oskarżenia); wniosek o naprawienie szkody można złożyć  do zakończenia pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie głównej,

- w odróżnieniu od  naprawienia szkody, przedmiotem powództwa cywilnego może być roszczenie, które obejmuje zarówno rzeczywistą szkodę wyrządzoną przez sprawcę przestępstwa oszustwa, jak również korzyści, które pokrzywdzony mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono,

- obowiązek naprawienia szkody orzekany jest zawsze, gdy oskarżony zostaje skazany;  powództwo cywilne można pozostawić bez rozpoznania wówczas, gdy dowody zgromadzone na rozprawie nie pozwalają na jego rozstrzygnięcie.

Informacje o różnych aspektach sprzedaży bezpośredniej można znaleźć również na stronach internetowych uczestników projektu: