Autorka artykułu opublikowanego w lutowym numerze miesięcznika „Europejski Przegląd Sądowy” podkreśla, że zjawisko forum shopping jest problemem międzynarodowej jurysdykcji, odnoszącym się do wielu prawniczych dziedzin, a dotykającym w znaczący sposób także tematów upadłościowych. Aktualizuje się ono w szczególności w dzisiejszej rzeczywistości, w której duże korporacje rzadko kiedy ograniczają swój zasięg działania do jednego państwa, a postęp technologiczny umożliwia prowadzenie działalności w wielu miejscach jednocześnie. Co więcej, przemieszczanie się pomiędzy jurysdykcjami, dzięki globalnemu zbliżeniu gospodarek oraz systemów prawnych, jest w znacznej mierze ułatwione. Szczególnie w Unii Europejskiej, zakładającej ścisłe powiązania prawne oraz gospodarcze państw członkowskich, rynek wewnętrzny sprzyja migracji osób prawnych i fizycznych, częstokroć w celu poszukiwania najkorzystniejszych ram prawnych swojej działalności.


Jak przypomina autorka, w literaturze przedmiotu podkreśla się, że forum shopping w kontekście upadłości nie jest jedynie fenomenem europejskim. Amerykańskie stany Delaware oraz Nowy Jork są znane z przyciągania lukratywnych postępowań swoimi korzystnymi
regulacjami, nierzadko poprzez wykorzystywanie w tym celu wątpliwych etycznie środków, dzięki czemu bywają określane jako amerykańskie stolice upadłości2. Jednocześnie jednak
zaznacza się, że brak harmonizacji prawa upadłościowego w państwach członkowskich oraz znaczne różnice materialne pomiędzy krajowymi regulacjami spowodowały, iż w skali globalnej to właśnie Europie należy się miano stolicy forum shopping w kontekście międzynarodowej upadłości.
W najszerszym ujęciu forum shopping oznacza korzystanie przez powoda z możliwości wniesienia sprawy do jednego z kilku różnych sądów. Może ono występować w granicach
jednego państwa, polegając na wybieraniu pomiędzy sądami w tym samym systemie prawnym (krajowe forum shopping) oraz na poziomie międzynarodowym, podczas gdy wybór dotyczy sądów podlegających systemom prawnym więcej niż jednego państwa (transgraniczne forum shopping)
Autorka zauważa, że aby zjawisko międzynarodowego forum shopping mogło zaistnieć, muszą być spełnione dwa warunki: w pierwszej kolejności, jak wynika z powyższej definicji, więcej niż jeden sąd powinien mieć potencjalną jurysdykcję w danej sprawie. W drugiej kolejności dostępne systemy prawne muszą być heterogeniczne – istotą forum shopping jest bowiem poszukiwanie jurysdykcji umożliwiającej zastosowanie takiego prawa, które, w mniemaniu powoda, da mu największą szansę na pozytywne rozpatrzenie sprawy.
Zdaniem autorki, jako poszukiwanie najkorzystniejszej jurysdykcji forum shopping należy uznać za w pełni dopuszczalne korzystanie z różnorodności systemów prawnych przez uczestników obrotu prawnego. Różnorodność ta jest natomiast konsekwencją decyzji prawodawcy, zarówno europejskiego, jak i amerykańskiego, o braku harmonizacji przepisów regulujących postępowanie upadłościowe na rynku wewnętrznym. Jej zdaniem należy jednak wyraźnie odróżnić akceptowalne próby znalezienia optymalnego reżimu prawnego od zwodniczych manipulacji faktami, mających na celu uniknięcie odpowiedzialności oraz poszkodowanie drugiej strony stosunku prawnego, które powinno się uznać nie tylko za naganne, lecz także bezprawne. - Takiemu postępowaniu nie tylko należy się sprzeciwiać poprzez nieuznawanie jego skutków, lecz także skutecznie zapobiegać, usprawniając dopuszczające taką formę zjawiska mechanizmy prawne - stwierdza w swoim artykule Hanna Rosiak, która przygotowuje na ten temat rozprawę doktorską w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Cały artykuł: Europejski Przegląd Sądowy 2/2013>>>