W najbliższym czasie wejdą w życie nowe europejskie regulacje dotyczące pomocy publicznej, w tym w szczególności: Wytyczne w sprawie pomocy regionalnej na lata 2014-2020 i Rozporządzenie w sprawie włączeń blokowych. Nowe przepisy znacznie zaostrzają zasady udzielania pomocy publicznej, szczególnie dla dużych przedsiębiorstw.
Z dobrych informacji natomiast:  po długich negocjacjach na poziomie rządowym wydłużone zostało funkcjonowanie specjalnych stref ekonomicznych do 2026 roku.
Jeżeli planujecie Państwo w najbliższym czasie inwestycję warto rozważyć uzyskanie pomocy publicznej np. w formie zezwolenia w specjalnej strefie ekonomicznej przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, jednocześnie korzystając z dłuższego funkcjonowania stref, a więc dłuższego okresu konsumowania zwolnienia z podatku dochodowego.

Poniżej prezentujemy podsumowanie najważniejszych zmian:

a) wydłużenie funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych
W dniu 11 września 2013 roku weszły w życie Rozporządzenia, na mocy których nastąpiło wydłużenie funkcjonowania wszystkich specjalnych stref ekonomicznych istniejących w Polsce do 2026 r.
Wydłużenie okresu funkcjonowania stref będzie dotyczyć przedsiębiorców, którzy uzyskają zezwolenia po wejściu w życie zmienionych przepisów oraz najprawdopodobniej tych, którzy prowadzą działalność na obszarze SSE na podstawie zezwoleń, które nie określają daty końcowej ich obowiązywania (nie ma w tym zakresie żadnych przepisów przejściowych).
Zezwolenia wydane na czas określony wygasną z upływem wskazanego w nich terminu (aby skorzystać z faktu wydłużenia funkcjonowania stref konieczna będzie ich zmiana, tu jednak wymagana byłaby zgoda Ministerstwa Gospodarki, które póki co w związku ze zmianami przepisów na poziomie europejskim podchodzi do tematu sceptycznie).

b) zmiana maksymalnego poziom intensywności pomocy (nowa mapa pomocy regionalnej)
Opracowana została nowa Mapa pomocy regionalnej, która obniża intensywność pomocy publicznej dla poszczególnych regionów Polski. Maksymalne intensywności pomocy po wejściu w życie nowej mapy kształtować się będą następująco:
- 50% - na obszarach należących do województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, warmińsko – mazurskiego;
- 35% - na obszarach należących do województw: kujawsko – pomorskiego, lubuskiego, łódzkiego, małopolskiego, opolskiego, pomorskiego, świętokrzyskiego, zachodniopomorskiego oraz na obszarach należących do podregionów: ciechanowsko-płockiego, ostrołecko-siedleckiego, radomskiego i warszawskiego wschodniego;
- 25 % - na obszarach należących do województw dolnośląskiego, wielkopolskiego, śląskiego;
- 20% - na obszarze należącym do podregionu warszawskiego zachodniego;
- 15% - na obszarze należącym do miasta stołecznego Warszawy w okresie od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2017 r.;
- 10% - na obszarze należącym do miasta stołecznego Warszawy w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.

Przy tym – w stosunku do maksymalnej intensywności określonej dla poszczególnych obszarów – maksymalna intensywność pomocy regionalnej udzielanej małym lub średnim przedsiębiorcom, z wyłączeniem nowych inwestycji o kosztach kwalifikowanych przekraczających 50 mln EUR, będzie podwyższana o 20 punktów procentowych brutto w przypadku małych przedsiębiorców oraz o 10 punktów procentowych brutto w przypadku średnich przedsiębiorców.

c) efekt zachęty
Nowe regulacje przewidują zwiększenie nacisku na spełnianie przez pomoc publiczną efektu zachęty w odniesieniu do danej inwestycji.
Zgodnie z tymi przepisami pomoc regionalna może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, tylko jeśli zmienia ona zachowanie przedsiębiorstwa w taki sposób, że angażuje się ono w dodatkową działalność przyczyniającą się do rozwoju obszaru, której nie podjęłoby bez przyznanej pomocy lub którą podjęłoby w ograniczonym lub innym zakresie lub w innym miejscu.
Istnienie efektu zachęty będzie mogło zostać dowiedzione na dwa sposoby: (1) poprzez wykazanie, że bez pomocy inwestycja nie byłaby wystarczająco rentowna ( w tym przypadku kwota pomocy nie powinna przekraczać minimum niezbędnego do uczynienia projektu wystarczająco rentownym dla beneficjenta ); (2) poprzez wykazanie, że pomoc kompensuje ograniczenia i koszty netto wynikające z lokalizacji w danym obszarze (w porównaniu z inną lokalizacją) - w tym przypadku kwota pomocy nie powinna przekraczać różnicy pomiędzy bieżącą wartością netto inwestycji w docelowym obszarze z bieżącą wartością netto inwestycji w innej lokalizacji.

d) proporcjonalność kwoty pomocy (pomoc ograniczona do minimum)
Zgodnie z nowymi regulacjami kwota pomocy regionalnej powinna być co do zasady ograniczona do minimum niezbędnego do przyciągnięcia dodatkowych inwestycji lub działalności na danym obszarze.
Kwota pomocy powinna odpowiadać dodatkowym kosztom netto realizacji inwestycji w danym obszarze, wynikającym z porównania z alternatywnym scenariuszem braku pomocy.

e) ograniczenia dla dużych przedsiębiorstw
Nowe przepisy znacznie utrudniają przyznanie pomocy publicznej dla dużych przedsiębiorstw ograniczając ją w zasadzie wyłącznie do projektów obejmujących utworzenie nowego zakładu lub dywersyfikację dotychczasowej działalności pod warunkiem, że nowa działalność nie jest taka sama lub podobna, do działalności dotychczas prowadzonej.

f)  wejście w życie powyższych zmian
Zgodnie z zasadami przewidzianymi w Wytycznych okres obowiązywania aktualnych jeszcze wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007–2013 został przedłużony do dnia 30 czerwca 2014 r. Jednocześnie jednak mapy pomocy regionalnej zatwierdzone na postawie ww. wytycznych tracą moc z dniem 31 grudnia 2013 r.
Aby przyznać pomoc regionalną po dniu 31 grudnia 2013 r. na podstawie istniejących programów objętych wyłączeniem grupowym, państwa członkowskie powinny odpowiednio wcześnie zgłosić przedłużenie map pomocy regionalnej, tak by umożliwić Komisji zatwierdzenie przedłużenia map przed dniem 31 grudnia 2013 r.
W celu przedłużenia obowiązywania do dnia 30 czerwca 2014 r. aktualnej mapy pomocy, w Radzie Ministrów obecnie toczą się prace nad projektem rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej.

g) prace nad zmianą przepisów o specjalnych strefach ekonomicznych
Niezależnie od powyższego trwają prace nad zmianą przepisów dotyczących specjalnych stref ekonomicznych.
Najważniejsza zmiana dotyczy wyłączenia możliwości wygaszania zezwoleń bez negatywnych konsekwencji.
Dotychczas przedsiębiorcy, nawet w sytuacji niespełniania warunków zezwolenia składali wnioski o wygaszenie zezwolenia. Wygaszenie zezwolenia nie wiązało się z obowiązkiem zwrotu pomocy, jak w przypadku cofnięcie zezwolenia.

Projekt ustawy w aktualnej wersji zakłada obowiązek zwrotu pomocy także w przypadku wygaśnięcia zezwolenia.

Autorki:
Adwokat Justyna Korycka – Kancelaria Olesiński & Wspólnicy (biuro we Wrocławiu)
Aplikant radcowski Kamila Jabłońska - Kancelaria Olesiński & Wspólnicy (biuro w Krakowie)