Rada Ministrów przyjęła we wtorek przedłożony przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego projekt ustawy o zmianie ustawy o statystyce publicznej oraz niektórych innych ustaw.

Jak poinformowało Centrum Informacyjne Rządu, projekt nowelizacji ustawy o statystyce publicznej ma na celu:
- pogodzenie konstytucyjnej ochrony praw oraz wolności człowieka i obywatela z obowiązkami nałożonymi na statystykę publiczną.
Jej zadaniem jest dostarczanie – w interesie publicznym – informacji o zachodzących zjawiskach demograficznych, społecznych i gospodarczych, a także o stanie rozwoju społeczeństwa i państwa. Zmiana proponowana w tym zakresie dotyczy wzmocnienia ustawowego statystyki publicznej do przetwarzania danych osobowych oraz określenia granic i źródeł ich pozyskiwania;

- rozszerzenie gwarancji nieodpłatnego i terminowego dostępu służb statystyki publicznej do danych pochodzących ze źródeł administracyjnych, a także zredukowanie do niezbędnego minimum obciążeń związanych z przekazywaniem informacji bezpośrednio przez uczestników badań statystycznych (respondentów);

- zmianę formuły programu badań statystycznych statystyki publicznej, z uwzględnieniem zmian technologicznych procesu zbierania danych począwszy od 2018 r.;

- udoskonalenie niektórych przepisów ustawy ze względu na zmiany zachodzące w otoczeniu prawnym statystyki publicznej, w tym w prawie Unii Europejskiej.

W projekcie noweli przedstawiono przede wszystkim nowy katalog danych osobowych, jakie mogą być przetwarzane do celów statystycznych. Znalazły się w nim 23 punkty, w których wskazano takie dane jak np.: imiona i nazwisko, płeć, obywatelstwo, narodowość, wyznanie, stan cywilny, wykształcenie, zawód, rodzaj miejsca pracy i nauki, stan zdrowia.

Część wskazanych danych, tzw. wrażliwych, czyli takich, jak np. stan zdrowia, posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, pochodzenie etniczne lub rasowe – ma być zbierana w sposób szczególny i zgodny ze standardami ochrony danych osobowych. Przyjęto zasadę, że osoby fizyczne nie będą miały obowiązku informowania o danych wrażliwych.

Projekt znowelizowanej ustawy zawiera też 42-punktowy katalog informacji o życiu i sytuacji osób fizycznych, których pozyskanie wiąże się z przetwarzaniem danych osobowych w badaniach statystycznych. W katalogu wskazano takie informacje jak m.in.: małżeństwa, rozwody i separacje, migracje ludności, aktywność obywatelska i społeczno-polityczna, członkostwo oraz wspieranie organizacji społecznych i politycznych, czas pracy.

Jednym z ważniejszych efektów nowelizacji ustawy o statystyce publicznej ma być stopniowe ograniczanie obowiązków informacyjnych nakładanych na respondentów: przedsiębiorców i obywateli. GUS, zamiast zwracać się do nich o informacje, częściej będzie korzystał z danych pochodzących ze źródeł administracyjnych i publicznych rejestrów prowadzonych np. przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych czy Narodowy Fundusz Zdrowia. Dzięki temu obciążenia informacyjne przedsiębiorców powinny docelowo zmniejszyć się o ok. 30 proc. Warunkiem powodzenia tego procesu jest odpowiednia jakość danych pozyskiwanych ze źródeł administracyjnych – muszą one być wiarygodne.

Znowelizowana ustawa w pełni zachowuje zasadę tajemnicy statystycznej, gwarantując, że wszystkie dane pozyskiwane przez GUS podlegają bezwzględnej ochronie. Dane te są gromadzone i przetwarzane w szeroko pojętym interesie społecznym. Informacje dostarczane przez statystykę są niezbędne do kreowania polityki gospodarczej i społecznej.

Znowelizowana ustawa ma wejść w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia jej w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem kilku przepisów, które zaczną obowiązywać od początku 2018 r.