Jednostki podlegające racjonalizacji będą musiały do 1 lutego 2010 r. przedstawić premierowi stan zatrudnienia na 30 czerwca 2009 r. Do dnia 30 czerwca 2010 stan ten powinien zostać ograniczony o 10%. Obowiązkowi racjonalizacji zatrudnienia mają podlegać wszystkie państwowe jednostki budżetowe (np. ministerstwa, urzędy centralne czy urzędy wojewódzkie), państwowe fundusze celowe oraz agencje państwowe, a także ZUS, KRUS i NFZ.

Obowiązek dokonania określonej w ustawie redukcji zatrudnienia będzie spoczywał na kierowniku. Za nieprzeprowadzenie racjonalizacji kierownik będzie podlegał karze upomnienia, nagany lub karze pieniężnej. Podczas przeprowadzania racjonalizacji zatrudnienia kierownicy mają kierować się w szczególności koniecznością zwiększenia efektywności wykonywania przez jednostkę zadań oraz osiągnięcia oszczędności poprzez zmniejszenie środków wydatkowanych na wynagrodzenia.

- Jednostki, które udowodnią, że wszystkie powierzone zadania realizują bardzo efektywnie oraz, że zadania te mają szczególne znacznie z punku widzenia funkcjonowania państwa mogą zostać zwolnione z obowiązku redukcji zatrudnienia. Rekomendacje dotyczące zasadności zwolnień wyda specjalny zespół działający przy premierze. W celu wydania rekomendacji zespół będzie analizował dane dotyczące stanu zatrudnienia i procesu racjonalizacji uwzględniając między innymi metodę benchmarkingu czy obciążenie pracą - czytamy w komunikacie kancelarii Rady Ministrów.

Wymóg redukcji zatrudnienia nie odnosi się do żołnierzy, funkcjonariuszy, sędziów, prokuratorów, a także osób korzystających z uprawnień związanych z rodzicielstwem oraz ochrony przed zwolnieniem w związku z osiągnięciem wieku przedemerytalnego. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2010 r. Projekt ustawy został przesłany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.