Przygotowany w resorcie sprawiedliwości projekt ma stanowić wykonanie siedmiu zobowiązań Polski wynikających z członkostwa w UE i Radzie Europy oraz dyrektyw i zaleceń wydawanych przez komórki tych instytucji. Dotyczy to implementacji niektórych zaleceń komitetu MONEYVAL - instytucji przy Radzie Europy - i dyrektywy Unii Europejskiej w sprawach o finansowanie terroryzmu i pranie brudnych pieniędzy.

Za nowelizacją głosowało w piątek 419 posłów, nikt nie był przeciw, a dwie osoby wstrzymały się od głosu. Ustawa trafi teraz do Senatu.

Czytaj: UE: uzgodniono przepisy ws. walki z praniem pieniędzy>>>

MONEYVAL sporządza zalecenia dla państw ws. przeciwdziałania zjawisku prania brudnych pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Jedną z rekomendacji Komitetu jest dokonanie zmian w prawie karnym w odniesieniu do finansowania terroryzmu, by karalne było nie tylko samo przekazywanie środków w celu popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym, ale również przekazanie takich środków organizacji terrorystycznej lub terroryście w dowolnym innym celu.

Po analizie prawa stwierdzono, że dziś w Polsce nie można karać osób finansujących organizacje o charakterze terrorystycznym, bo karani są tylko ci, którzy w tzw. zamiarze bezpośrednim kierunkowym finansują przestępstwo o charakterze terrorystycznym. Postanowiono więc zapisać, że karze od 2 do 12 lat więzienia podlegać będzie także ten, kto gromadzi, przekazuje lub oferuje środki "zorganizowanej grupie lub związkowi" mającemu na celu terroryzm lub też osobie będącej członkiem takiej grupy.

Europejska konwencja o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu została sporządzona w Warszawie w 2005 r., weszła w życie trzy lata później.

Michał Hara,Rafał Kierzynka,Paweł Kołodziejski
Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu>>>

Ustawa realizuje też zalecenie instytucji europejskich odnoszące się do przestępstwa prania brudnych pieniędzy. Konwencja Rady Europy wymaga, aby karać nie tylko sam udział w tym procederze - polegającym na legalizacji środków pochodzących z przestępstwa - ale także zmowę i przygotowanie do takiej operacji, co nie jest obecnie w Polsce penalizowane - dlatego zapisano w Kodeksie karnym, że kto czyni przygotowania do przestępstwa prania brudnych pieniędzy, podlega karze do 3 lat więzienia.

Nowelizacja doprecyzowuje zapis Kodeksu karnego przewidujący sankcję od 5 do 25 lat pozbawienia wolności za podrabianie pieniędzy, tak aby objąć karalnością również podrabianie albo fałszowanie monet lub banknotów wyprodukowanych przez narodowy bank, ale formalnie niewyemitowanych, lecz przeznaczonych do obiegu w przyszłości.

Ustawa nowelizuje też Kodeks karny skarbowy w części dotyczącej udziału w grach hazardowych. Dzisiejsze zapisy stanowią, że za udział na terytorium RP w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym, grozi kara do 720 stawek grzywny, do 3 lat więzienia lub nawet obie te kary łącznie. Udział w krajowych grach hazardowych organizowanych wbrew przepisom ustawy zagrożony jest karą do 120 stawek grzywny.

Przepisy postanowiono zunifikować, tak aby za udział w nielegalnych grach hazardowych - czy to polskich czy zagranicznych - groziła kara do 120 stawek grzywny. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji, w sierpniu 2014 r. Komisja Europejska zarzuciła Polsce "dyskryminacyjny charakter zróżnicowania kar", jakie mogą być zasądzone za udział w grach w Polsce lub poza granicami RP. Strona polska uznała to zastrzeżenie - stąd nowelizacja.

Kolejna zmiana - w Kodeksie postępowania karnego - dotyczy zapisu o formalnościach dotyczących potwierdzenia zawiadomienia o przestępstwie. Chodzi o wdrożenie do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2012 r., ustanawiających minima prawne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Europejskie normy wdrożyła ustawa o ochronie pokrzywdzonego i świadka, ale wśród prawników pojawiły się wątpliwości, czy ustawa ta odpowiednio opisuje prawa osoby zawiadamiającej o przestępstwie.

Dlatego obecnie - aby uniknąć rozbieżności interpretacyjnych - będzie zapisane w Kpk, że na wniosek pokrzywdzonego składającego ustne zawiadomienie o przestępstwie, organ przyjmujący zawiadomienie nieodpłatnie wyda zawiadamiającemu kopię tego zawiadomienia. Dopisano też, że o prawie do otrzymania takiej kopii zawiadamiający musi być pouczony.

Nowela dotyczy też formalności z ustawy o odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych. Chodzi o precyzyjniejsze zapisanie, że państwa członkowskie UE zapewniają odpowiedzialność zarówno osób fizycznych, jak i prawnych również za zachowania polegające na "umyślnej pomocy osobie nieuprawnionej w zamieszkaniu na terytorium państwa członkowskiego dla korzyści finansowych". Obecnie odpowiedzialność taka jest w Polsce przewidziana tylko wobec osób fizycznych, a nie wymieniono jej w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. (PAP)