Adwokatura: niech rząd wyjaśni sprawę VAT od bezpłatnych porad

Samorząd adwokacki na 4 czerwca zaplanował swój kolejny Dzień Bezpłatnych Porad Prawnych. Naczelna Rada Adwokacka chce by wzięła w nim udział jak największa liczba adwokatów i aplikantów, ale musi też odpowiadać na pytania, czy uczestnikom tej charytatywnej akcji nie grożą kłopoty związane z rozliczaniem VAT. Ten znany od lat problem zyskuje obecnie nowy wymiar w związku z obowiązkiem używania przez adwokatów kas fiskalnych. - Zabiegamy o szybkie wyjaśnienie przez resorty sprawiedliwości i finansów, czy od bezpłatnych porad należy płacić ten podatek - mówi Andrzej Zwara, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej.

Rozmowa z Andrzejem Zwarą, prezesem Naczelnej Rady Adwokackiej

Krzysztof Sobczak: Problem VAT-u od bezpłatnej pomocy prawnej od lat czeka na jednoznaczne wyjaśnienie, ale mimo to ruch pro bono rozwija się, a samorządy prawnicze organizują kolejne swoje akcje bezpłatnych porad prawnych. Czy teraz jest powód, by bić na alarm?

Andrzej Zwara: Zaplanowany na 4 czerwca ogólnopolski Dzień Bezpłatnych Porad . Prawnych organizowany jest już po raz kolejny, ale w tym roku związane są z nim nowe okoliczności. Od 1 maja tego roku jest obowiązek stosowania przez prawników kas fiskalnych. Adwokaci zadają więc nam pytania, czy udzielając w ramach takiej akcji nieodpłatnej pomocy prawnej, nie będą narażeni na odpowiedzialność karnoskarbową za to, że nie zarejestrują tego w kasach fiskalnych. Zwróciliśmy się więc do ministra sprawiedliwości z prośbą o interwencję w Ministerstwie Finansów, by ten resort w sposób jasny odpowiedział na pytanie: czy bezpłatna pomoc prawna podlega opodatkowaniu. Uważamy, że brak jednoznacznej interpretacji tych przepisów jest najlepszym sposobem na to, by tę akcję, a także podobne i cały ruch pro bono zniszczyć. Oczekujemy od naszego państwa, że gdy nie jest w stanie uchwalić ustawy o bezpłatnej pomocy prawnej, to żeby przynajmniej nie karało prawników, którzy taką pomoc świadczą ludziom potrzebującym w ramach akcji społecznych.

To nie jest nowa sprawa, a mimo to samorządy zawodów prawniczych organizowały takie akcje i nic nadzwyczajnego się nie działo. Mimo, że Ministerstwo Finansów twierdzi, że od każdej porady, także bezpłatnej, VAT powinien być odprowadzony, to nie słyszeliśmy, żeby ktoś został ukarany za to, że tego podatku nie naliczył i nie wpłacił do urzędu skarbowego. Skoro jest cicho wokół tej sprawy, to nie może tak zostać?

Rzeczywiście było cicho wokół tej sprawy, ale po 1 maja już tak nie może być. Mamy teraz obowiązek rejestrowania każdej transakcji w kasie fiskalnej. To oznacza, że porada udzielana nieodpłatnie również powinna być zarejestrowania, a to pociąga za sobą obowiązek podatkowy w wysokości 23 procentowej stawki podatku od towarów i usług. W związku z tym po 1 maja nie można już uprawiać takiej hipokryzji, jaka miała miejsce w tej dziedzinie przez wiele lat. Sytuacja diametralnie się zmieniła. Obecnie adwokat który udzieli porady i nie zarejestruje jej w kasie fiskalnej, naraża się na odpowiedzialność karną za niedopełnienie obowiązku podatkowego.

Czy samorząd oczekuje wyjaśnienia tej sprawy przed 4 czerwca?

Jeżeli chcemy zachować tę akcję i generalnie nie osłabiać ruchu pro bono, to minister finansów musi jasno powiedzieć, że adwokaci nie mają obowiązku tych nieodpłatnych porad rejestrować w kasach fiskalnych.   

W ubiegłym tygodniu miała miejsce taka sama akcja organizowana przez samorząd radców prawnych, którzy działali - jak rozumiem - w warunkach tej niepełnej jasności co do zasad traktowania bezpłatnych porad?

Nie wiem jak to potraktowali koledzy radcowie, ale my w adwokaturze chcemy, by problem został jednoznacznie rozwiązany. I dlatego wystąpiliśmy z apelem w tej sprawie do ministrów, a w środę będziemy o tym jeszcze rozmawiać z ministrem Krzysztofem Kwiatkowskim. Wiem, że on wystąpił w tej sprawie do ministra finansów i mam nadzieję, że jeszcze przed 4 czerwca nadejdzie z tamtego resortu wyraźny sygnał.