Przepis określający ustanawianie adwokata z urzędu dla obwinionego w sprawach o wykroczenia jest zgodny z konstytucją – orzekł Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne VI Wydziału Grodzkiego Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim dotyczące ustanowienia obrońcy z urzędu. Trybunał orzekał w sprawie zgodności art. 22 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 roku - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji.

Komenda powiatowa policji złożyła wniosek o ukaranie Łukasza M., za to że będąc w stanie nietrzeźwym zakłócił spokój lokatorom domu wielorodzinnego. Obwiniony wniósł o ustanowienie obrońcy z urzędu motywując to brakiem majątku, stałej pracy i utrzymywania się z prac dorywczych. Jego matka i siostra też nie pracują i korzystają z zasiłku. Zgodnie ze wskazanym wyżej i kwestionowanym przepisem wyznaczenie dla obwinionego, który nie ma obrońcy z wyboru, obrońcy z urzędu zależy od spełnienia dwóch przesłanek: wykazania przez obwinionego, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez poważnego uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny oraz - wymagać tego musi "dobro wymiaru sprawiedliwości". Zdaniem sądu, który wystąpił z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego, pierwszy warunek został spełniony. Natomiast analizując sformułowanie "dobro wymiaru sprawiedliwości" powziął wątpliwości co do zgodności w tym zakresie przepisu z konstytucją. Zdaniem Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim prawo do obrony jest dla osoby obwinionej jednym z głównych i podstawowych uprawnień gwarantujących rzetelne i sprawiedliwe rozstrzygnięcie sprawy, a jego naruszenie przez nieustanowienie obrońcy z urzędu może stanowić podstawę uchylenia wyroku sądu. Dlatego też w ocenie sądu występującego z pytaniem prawnym do Trybunału, uzależnienie ustanowienie dla obwinionego obrońcy z urzędu od "dobra wymiaru sprawiedliwości" jest niezgodne z konstytucją.

Po przeprowadzeniu rozprawy Trybunał nie podzielił wskazanych wyżej wątpliwości i orzekł, że art. 22 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia jest zgodny z art. 2 i art. 42 ust. 2 Konstytucji.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, pomimo bardziej restrykcyjnego uregulowania zasad dostępu do obrony z urzędu w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, omawiany przepis nie może być uznany ani za nieproporcjonalny, ani też za naruszający równość dostępu do obrony z urzędu. Posłużenie się przez ustawodawcę przesłanką "dobra wymiaru sprawiedliwości" pozwala na dokonanie przez sąd orzekający oceny, czy w konkretnej sprawie zachodzą okoliczności wskazujące na potrzebę ustanowienia obrońcy z urzędu. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia reguluje zasady dostępu do obrony z urzędu zbieżnie z uregulowaniem zawartym w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zejście poniżej standardu określonego w Konwencji byłoby równoznaczne z niezgodnością takiej regulacji z Konstytucją. Uregulowanie zawarte w zaskarżonym przepisie w odniesieniu do postępowania w sprawach o wykroczenia realizuje natomiast minimalny standard gwarancji obrony z urzędu – podkreślił Trybunał Konstytucyjny.  Wyrok jest ostateczny (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 lutego 2008 r. sygn. akt P 48/06).