29 czerwca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w belgijskiej sprawie Cabot Plastics Belgium SA (C‑232/22).
Sprawa ta dotyczyła jednej z najbardziej gorących ostatnio kwestii w VAT - stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (fixed establishment, FE). Wyrok ten jest również bardzo istotny dla polskich podatników. W szczególności sprawą powinny być zainteresowane spółki świadczące usługi typu tool manufacturing na rzecz podmiotów zagranicznych. Niemniej tezy wyroku można również przełożyć na inne typy biznesów prowadzonych w ramach współpracy z podmiotami zagranicznymi, w szczególności w strukturze powiązań kapitałowych i na wyłączność.
Czego dotyczyła sprawa?
Cabot Plastics Belgium SA (CPB) świadczyła usługi produkcyjne dla podmiotu ze Szwajcarii Cabot Switzerland GmbH (CSG), a więc z siedzibą poza obszarem UE – była tzw. producentem kontraktowym (przetwarzała pod kierownictwem surowce w produkty). CSG był zidentyfikowany na VAT w Belgii w związku ze sprzedażą gotowych produktów. CPB i CSG były podmiotami powiązanymi, jednak CPB nie był podmiotem bezpośrednio zależnym od CSG. Prawnie były to podmioty odrębne, miały jedynie wspólnego udziałowca (CPB pośrednio).
Dodatkowo CPB zapewniała CSG szereg świadczeń pomocniczych lub uzupełniających do samej pracy kontraktowej.
Jednym słowem, „interweniowała w operacjach logistycznych” związanych ze sprzedażą prowadzoną przez CSG (na linii przechowywanie, pakowanie, załadunek ciężarówek). CPB wskazywała potrzeby operacyjne swoich zakładów produkcyjnych, ułatwiała formalności celne, przestrzegała standardów i procedur CSG w zakresie jakości, oferowała wsparcie w zakresie planowania, administracyjne, akcyzowe i celne, działała jako importer w imieniu i na wniosek CSG oraz zarządzała materiałami opakowaniowymi.
Co istotne usługi świadczone na rzecz CSG generowały cały obrót z tytułu sprzedaży spółki belgijskiej.
Organy belgijskie zakwestionowały miejsce świadczenia dla VAT z reżimu odwrotnego obciążenia na opodatkowanie w Belgii, gdzie ich zdaniem miał miejsce odbiór i wykorzystanie usług przez CSG. Organy belgijskie uznały, że środkami technicznymi w Belgii CSG były dwa zakłady produkcyjne, centrum dystrybucyjne, miejsce przechowywania, które były własnością CPB, ale które musiały zostać uznane za udostępnione CSG zgodnie z umową. Na mocy tej umowy CPB zgodziła się bowiem używać sprzętu wyłącznie do produkcji zleconej przez CSG i zgodnie z dostarczonymi instrukcjami. Natomiast przez zasoby ludzkie, czyli drugie kryterium istnienia FE w innym kraju, kontrolujący uznali personel operacyjny umożliwiający CSG prowadzenie sprzedaży i dostaw.
Zobacz również: Eksperci KPMG: Wyrok TSUE w sprawie oprocentowania nadpłat może mieć szersze znaczenie >>
Sprawa trafiła do sądu. Uznał on, że CSG ma siedzibę w Szwajcarii, ponieważ znajduje się tam siedziba statutowa i biuro zatrudniające 47 osób i to właśnie w tym państwie podejmowane są strategiczne i ogólne decyzje polityczne tego przedsiębiorstwa, zawierane są różne umowy i spotyka się jego zarząd. Jednak jego zdaniem okoliczność, że siedziba ta znajduje się w Szwajcarii, nie oznacza automatycznie, że miejsce świadczenia usług znajduje się w tym państwie. Istnieje bowiem zasada szczególna dotyczącą miejsca opodatkowania, w przypadku gdy usługi są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika w innym miejscu niż jego siedziba.
Ostatecznie sprawa była przedmiotem rozważań TSUE.
Czytaj też: Miejsce świadczenia przy dostawach towarów >>
Sprawdź również książkę: VAT. Komentarz 2023 [PRZEDSPRZEDAŻ] ebook >>
Stanowisko Trybunału
Trybunał powołał się na tezy wyroku w sprawie Berlin Chemie A. Menarini (C-333/20) i uznał, że jedynie w przypadku, gdyby ustalono, że spółka dysponuje zasobami usługodawcy tak, jakby były one jej własnością, można uznać, że posiada ona FE w Belgii. Podmiot szwajcarski musiałby mieć natychmiastowy i stały dostęp do zasobów tam zlokalizowanych, tak jakby były to jego własne zasoby. Ponieważ jednak podmiot świadczący usługi pozostaje odpowiedzialny za własne środki i świadczy te usługi na własne ryzyko, umowa o świadczenie usług z CSG, jakkolwiek wyłączna, nie skutkuje sama w sobie tym, że infrastruktura CPB staje się jego klienta.
Co ciekawe, Trybunał podkreślił, że w celu ustalenia miejsca świadczenia usług nie jest istotne, gdzie znajdują się towary sprzedawane przez podmiot szwajcarski (których dotyczyły nabywane od CPB usługi), tylko gdzie znajdują się zasoby techniczne i osobowe z których spółka korzysta w celu produkcji towarów. Trybunał jeszcze raz podkreślił, że te same środki które miałyby tworzyć FE w Belgii nie mogą być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia usług i do korzystania z tych samych usług. Co więcej fakt świadczenia dodatkowych usług (oprócz usług produkcyjnych), które ułatwiają działalność gospodarczą związaną ze sprzedażą produktów będących wynikiem prac kontraktowych, nie ma wpływu na istnienie FE w Belgii. Fakt więc, że działalność dwóch podmiotów tworzy gospodarczą całość i że jej wyniki przynoszą zasadniczo korzyści klientom w państwie członkowskim usługodawcy nie ma tutaj znaczenia.
Czytaj też: Miejsce świadczenia usług obsługi logistycznej obejmujących magazynowanie lub przechowywanie towarów >>
Podsumowanie
To bardzo ważne tezy, które płyną z wyroku. Trybunał po raz kolejny przyjął korzystną dla podatników linię interpretacyjną. Jakkolwiek spór w zakresie miejsca opodatkowania VAT w aspekcie FE zdaje się nie mieć końca, to omawiany wyrok może w przyszłości mieć istotne skutki dla praktyki także polskich organów podatkowych (które szczególnie umiłowały sobie kwestionowanie struktur toolingowych i dostawców kontraktowych zlokalizowanych w Polsce). Ostatnie wyroki Trybunału mogą więc pomóc ugruntować bardziej liberalne podejście do kwestii stałego miejsca prowadzenia działalności w VAT.
Magdalena Jaworska, radca prawny, doradca podatkowy, partnerka w Quidea
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
