W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka, która nabyła w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwo należące poprzednio do osoby fizycznej. W skład przedsiębiorstwa wchodziły między innymi samochody, używane przez osobę fizyczną na podstawie leasingu operacyjnego.

Umowa leasingu dotyczyła samochodów homologowanych, jako samochody ciężarowe, do których nie miało zastosowanie ograniczenie odliczenia do 60 proc. kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej ratę leasingu (nie więcej niż łącznie 6 000 zł). W związku z nabyciem przedsiębiorstwa spółka przejęła prawa i obowiązki wynikające z umów leasingu, na co leasingodawca wyraził zgodę w formie pisemnej.
Spółka uważa, że teraz jej przysługuje prawo do odliczenia kwot podatku naliczonego wynikających z faktur dokumentujących świadczenie usług leasingu samochodów w pełnej wysokości (100 proc.).

Według spółki możliwość odliczania VAT od rat leasingowych jest pochodną (rzeczą wtórną) w stosunku do obowiązku spłaty rat leasingowych na rzecz przedsiębiorstwa leasingowego, gdyż przedmiotem stosunku obligacyjnego z umowy leasingu nie jest możliwość odliczenia.

Fiskus się nie zgodził. Uznał, że w sprawie nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące sukcesji. Katalog sytuacji, w których zachodzi sukcesja podatkowa, tj. sukcesja praw i obowiązków, zawarty jest w art. 93 § 1, art. 93a § 1, 2 Ordynacji podatkowej. W konsekwencji spółka nie jest związana prawem obowiązującym poprzedniego leasingobiorcę (osobę fizyczną) w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Sprawa trafiła do WSA w Warszawie. Zdaniem sądu fiskus słusznie wskazał, że w sprawie nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące sukcesji. Trudno bowiem znaleźć w ustawie jakąkolwiek podstawę normatywną dla poglądu, iż w sprawie nastąpiła sukcesja podatkowa. W samej ustawie o VAT nie istnieją żadne przepisy, które dotyczyłyby zasad sukcesji prawnej stron umowy leasingowej. Ogólne zasady prawa podatkowego w kwestii sukcesji prawnej, czyli przepisy działu III rozdziału 14 Ordynacji podatkowej, nie przewidują sukcesji syngularnej w takim stanie faktycznym, jak w niniejszej sprawie, w którym w drodze umowy cesji lub innej umowy cywilnej dochodzi do skutecznej zmiany korzystającego w umowie leasingowej.

Owszem, taka umowa na gruncie prawa prywatnego może być w pełni dopuszczalna i skuteczna, niemniej odrębność prawa podatkowego nie pozwala przyjąć, że ta zmiana podmiotowa nastąpiła też na gruncie prawa publicznego. "Sukcesja praw i obowiązków podatkowych musi opierać się na samodzielnej podstawie. Jeżeli nie znajdziemy jej w prawie podatkowym nie możemy jej wywodzić z innej dziedziny prawa, np. prawa cywilnego."

Wyrok WSA w Warszawie z 3 czerwca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 284/14

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego