Istota sporu w rozpoznawanej sprawie dotyczyła opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn nabycia w drodze spadku akcji. Fiskus ustalił bowiem podatnikowi zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku. Przedmiotem spadku był udział wynoszący ¼ część w nieruchomości stanowiącej działkę, środki pieniężne z niewypłaconej dywidendy oraz akcje. Akcje te na dzień powstania obowiązku podatkowego nie były dopuszczone do obrotu zorganizowanego. Wartość nominalna wszystkich akcji wynosiła 1 zł i ta wartość została przyjęta do obliczenia podstawy opodatkowania.

Podatnik zakwestionował to, że nabycie akcji tytułem spadku powinno stanowić przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. W odwołaniu podatnik zarzucił fiskusowi, że ten nie wyjaśnił, jakimi przesłankami się kierował ustalając wartość nabytego prawa do akcji w wysokości wartości nominalnej. W ocenie podatnika nabycie praw do akcji w drodze dziedziczenia nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, gdyż ustawa w żadnym miejscu nie odnosi się wprost do takiego zdarzenia. Podatnik zwrócił także uwagę, że ustawodawca opodatkował zbycie praw do akcji w podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19 % ustalając wartość nabycia (koszt) w przypadku dziedziczenia w kwocie "0".

Zdaniem fiskusa żaden przepis u.p.s.d. nie zawiera regulacji, która wskazywałaby literalnie, iż nabycie akcji w drodze dziedziczenia podlega omawianemu podatkowi. Jest to jednak konsekwencją treści art. 1 ust. 1 u.p.s.d., który stanowi, że opodatkowaniu podlega nabycie praw majątkowych tytułem spadku. Odnosząc się do argumentu odwołania wywodzonego z ustawy o PIT, fiskus podkreślił, że obie ustawy mają rozłączny przedmiot regulacji, zaś "zerowy" koszt uzyskania przychodów określony w ustawie o PIT nie może być utożsamiany z zerową wartością rynkową nabytych tytułem dziedziczenia akcji.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd podkreślił, że ustawa podatkowa ściśle określa przedmiot opodatkowania tj. wskazuje, że opodatkowaniu podlega nabycie rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w drodze spadku lub darowizny i tylko w przypadku nabycia przez osoby fizyczne. A akcja jest prawem majątkowym i jako taka może stanowić przedmiot obrotu, co dodatkowo podkreśla ekonomiczny charakter tego prawa. Według sądu brak jest podstaw, aby twierdzić, że ich nabycie przez osobę fizyczną tytułem spadku nie jest objęte zakresem regulacji ustawy o podatku od spadków i darowizn. W ocenie NSA za uprawniony należy uznać pogląd, że w sytuacji, gdy akcje spółek nie są notowane na rynku publicznym do ustalenia podstawy opodatkowania należy przyjąć wartość nominalną. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego brak jest jakichkolwiek przesłanek, aby przyjąć, że wartość rynkowa nabytych w drodze spadku akcji jest równa "0".

Wyrok NSA z 24 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3940/13