Rząd chce usprawnić rynek ubezpieczeń obowiązkowych

Usprawnienie funkcjonowania rynku ubezpieczeń obowiązkowych oraz usystematyzowanie regulacji i zapewnienie większej wewnętrznej spjności ustawy, co w konsekwencji doprowadzi do ułatwienia w jej stosowaniu, przewiduje rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz niektrych innych ustaw.

Rząd proponuje (druk nr 3960) wprowadzenie w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66, z późn. zm.) normy stanowiącej, iż w przypadku zawarcia umowy ubezpieczenia bez jednoczesnej obecności obu stron przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271, z późn. zm.), podpis osoby reprezentującej zakład ubezpieczeń na dokumencie potwierdzającym zawarcie umowy ubezpieczenia może być odtworzony mechanicznie.
Projekt zawiera nową regulację, która przyznaje zakładowi ubezpieczeń możliwość żądania odpowiedniej zmiany wysokości składki ubezpieczeniowej, w sytuacji gdy ubezpieczający nie podał ubezpieczycielowi wszystkich znanych sobie okoliczności (istotnych dla ustalenia wysokości składki ubezpieczeniowej), o które ubezpieczyciel zapytywał przed zawarciem umowy ubezpieczenia obowiązkowego, a okoliczności te wyszły na jaw po zawarciu umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Norma ta stanowi propozycję uregulowania tzw. fałszywej deklaracji ryzyka przez ubezpieczającego w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych.
Proponuje się, aby obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej uznawać za spełniony w sytuacji, gdy została zawarta umowa ubezpieczenia, gwarantująca odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń przez cały okres, w którym osoby objęte tym ubezpieczeniem powinny korzystać z ochrony ubezpieczeniowej.
Jednocześnie proponuje się, aby w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.) dodać normę stanowiącą, iż umowa ubezpieczenia obowiązkowego nie może obejmować ubezpieczeniem okresu poprzedzającego zawarcie tej umowy. Ma to wyłączyć możliwość zawierania umowy ubezpieczenia z wstecznie określonym okresem odpowiedzialności, w celu uchylenia się od sankcji za brak, stwierdzonej w toku kontroli, zawartej umowy ubezpieczenia.
W odniesieniu do uregulowanych w ustawie ubezpieczeń obowiązkowych (OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników i ubezpieczeń budynków rolniczych) proponuje się wprowadzić zasadę, iż w wypadku nadania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy ww. ubezpieczenia obowiązkowego, drogą pocztową, za datę jego złożenia uważa się datę stempla pocztowego.
Ponadto w ustawie o działalności ubezpieczeniowej proponuje się dodać regulację, która wskazuje, że zawiadomienia i oświadczenia składane agentowi danego zakładu ubezpieczeń będą uważane za złożone zakładowi ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa. To istotna prokonsumencka zmiana, która powinna m.in. ułatwić terminowe wypowiadanie umów ubezpieczeń, w tym również umów ubezpieczeń obowiązkowych.
Proponuje się jednoznaczne uregulowanie, iż w odniesieniu do pojazdów zarejestrowanych za granicą obowiązek posiadania ochrony ubezpieczeniowej trwa przez cały okres pozostawania tych pojazdów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Rząd chce również wprowadzenia regulacji, na podstawie których zakłady ubezpieczeń zostaną zobowiązane do przesyłania ubezpieczającym, w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, informacji o ubezpieczeniu na kolejny okres ubezpieczenia. Przedmiotowy obowiązek informacyjny skierowany do zakładów ubezpieczeń jest jednym z elementów mających na celu likwidację zjawiska tzw. podwójnego ubezpieczenia, poprzez odpowiednie wczesne poinformowanie ubezpieczającego m.in. o skutkach braku złożenia w odpowiednim terminie wypowiedzenia dotychczasowej umowy. Analogiczne propozycje zmian dotyczą także obowiązków informacyjnych zakładów ubezpieczeń przy ubezpieczeniu OC rolników oraz ubezpieczeniu budynków rolniczych.
Zgodnie z zawartą w projekcie propozycją, jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego w tym samym czasie jest ubezpieczony w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń, przy czym jedna z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta w trybie automatycznego odnowienia, umowa taka może zostać przez niego wypowiedziana. Przy czym w przypadku takiego wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zakład ubezpieczeń będzie mógł żądać zapłaty składki ubezpieczeniowej za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. Analogiczne propozycje regulacyjne będą również dotyczyły zmian w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników i ubezpieczenia budynków rolniczych.
Proponuje się zmianę dotychczasowej zasady dotyczącej automatycznego odnawiania się umowy ubezpieczenia OC w przypadku sprzedaży pojazdu (lub innej formy przeniesienia prawa własności) – umowa ubezpieczenia zawarta przez dotychczasowego posiadacza, w przypadku braku jej wypowiedzenia przez nowego posiadacza w określonym terminie, będzie ważna jedynie do końca okresu, na jaki została zawarta przez dotychczasowego posiadacza, bez możliwości jej odnowienia z mocy ustawy na następny 12-miesięczny okres, przy czym posiadacz pojazdu, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, będzie mógł wypowiedzieć taką umowę na piśmie.
W projekcie proponuje się rozszerzyć katalog przypadków skutkujących rozwiązaniem umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego. Umowa ubezpieczenia OC wygaśnie również z chwilą zarejestrowania pojazdu mechanicznego poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Ponadto projekt przewiduje uzupełnienie katalogu sytuacji skutkujących rozwiązaniem umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego o przypadek odstąpienia przez ubezpieczającego od umowy w trybie określonym w art. 16c ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Zmiana ta ma charakter jedynie porządkujący, gdyż zgodnie z przepisami prawa europejskiego, także przed zaproponowaną zmianą ustawową konsumentom przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej na odległość.
W projekcie proponuje się modyfikację mającą na celu wyraźniejsze doprecyzowanie przypadków, w których osoba poszkodowana lub uprawniona do odszkodowania ma prawo dochodzenia roszczeń od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i tych, w których PBUK wykonuje zobowiązania o charakterze gwarancyjnym, wynikające z przynależności polskiego rynku ubezpieczeniowego do Systemu Zielonej Karty.
Proponuje się również zmianę podstawy naliczania opłat za niespełnienie obowiązku ubezpieczenia poprzez uwarunkowanie wysokości opłaty od krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Takie rozwiązanie pozwoli na ustabilizowanie wysokości opłat.
Projekt został skierowany do I czytania w Komisji Finansów Publicznych.

Opracowanie: Wojciech Kowalski
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line

Źródło: www.sejm.gov.pl, stan z dnia 18 marca 2011 r.