Ustawy o podatkach dochodowych wymieniają obok przychodu z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 1 u.p.d.o.f. i art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p.) przychód z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych (art. 19 u.p.d.o.f. i art. 14 u.p.d.o.p.). Sposób zdefiniowania tego ostatniego w obu ustawach jest identyczny. Powstaje zatem pytanie, jakie są relacje pomiędzy tymi rodzajami przychodów, skoro wiadomo, że przedsiębiorca będący osobą prawną zalicza przychód ze sprzedaży składników majątkowych związanych z działalnością gospodarczą do przychodów z tej działalności, a przedsiębiorca będący osobą fizyczną - przynajmniej przychód ze zbycia pewnej grupy takich składników.
Otóż należy zwrócić uwagę, że ustawodawca w obu ustawach przy definiowaniu przychodu ze zbycia składników majątkowych, który jest przychodem z działalności gospodarczej, nakazuje stosować odpowiednio przepisy dotyczące przychodu ze zbycia rzeczy i praw majątkowych (np. art. 14 ust. 7 u.p.d.o.f. i art. 12 ust. 1 pkt 7 i ust. 4 pkt 3b u.p.d.o.p.). Odesłanie do przepisu regulującego definicję dochodu ze zbycia rzeczy i praw majątkowych występuje także przy ustalaniu wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ujmowanych w ewidencji (np. art. 16g ust. 12 u.p.d.o.p.). Celem tych odesłań jest ustalenie przychodu (wartości) według zasad rynkowych.
Przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych jest wartość rzeczy lub praw majątkowych wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli tak określona cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określa przychód w wysokości wartości rynkowej. Organy podatkowe mają obowiązek w pierwszej kolejności wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn podania ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. Dopiero w razie nieudzielenia stosownych wyjaśnień, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn podania ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega o co najmniej 33 proc. od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.
Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
Opracowano na podstawie fragmentów książki „Prawo podatkowe przedsiębiorców”, autorzy: Piotr Karwat , Andrzej Kaznowski , Hanna Litwińczuk (red. nauk.) , Wojciech Pietrasiewicz , Karolina Tetłak
