W przedmiotowej sprawie podatnik świadczy usługi przewozów pasażerskich, a jego klienci kupują bilety miesięczne w ramach przedsprzedaży. Zapłata za bilety, wydanie biletów, ewentualnie wystawienie faktur, odbywa się w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym bilet jest ważny.

W tej sytuacji podatnik zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT, otrzymanej zapłaty nie zarachowuje do przychodów podatkowych miesiąca, w którym przyjęto przedpłatę, lecz do przychodów miesiąca, na który bilet miesięczny zachowuje ważność, tj. miesiąca, w którym usługa przewozowa jest rzeczywiście wykonywana.

Zdaniem organu podatkowego takie stanowisko jest jednak nieprawidłowe, ponieważ kwota pieniężna, otrzymana przez podatnika w momencie zawarcia umowy z usługobiorcą, stanowi pełną zapłatę za określoną usługę przewozową i nie może być traktowana jako wpłata na poczet tej usługi. Zapłata ma ostateczny i definitywny charakter dlatego pieniądze otrzymane przez podatnika stanowią przychód podatkowy w dacie uregulowania należności, a nie w późniejszej dacie wykonania usługi. Nie znajdzie więc zastosowania art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd przyjął, że użyte w art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT sformułowanie "...które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych" wskazuje, że chodzi o takie dostawy towarów lub usług, co do których w momencie pobrania wpłaty nie ma wątpliwości, iż zostaną faktycznie wykonane. A specyfiką usług przewozowych świadczonych przez podatnika jest ich potencjalny, nieskonkretyzowany charakter. Nie można z góry przewidzieć ani tego, czy będą wykonywane, ani też kiedy będą wykonywane.

Przychód z ich tytułu stanowi trwałe, bezzwrotne i definitywne przysporzenie majątkowe w momencie dokonania ich sprzedaży. Skoro więc klient nabywający bilet miesięczny, płaci za usługi przewozu z góry, bez względu na to, czy będzie, czy też nie, z tych usług korzystać to do przychodu z tak sprzedawanych usług nie może mieć zastosowania art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT.

Gramatyczna wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że do przychodów nie zalicza się wpłat zrealizowanych na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w przyszłości, ale tylko wtedy, gdy wpłaty można przyporządkować do konkretnych usług lub dostaw o określonym terminie realizacji. Tym samym zapłata ceny biletu miesięcznego, bez względu czy znajdują się na nim informacje pozwalające uznać bilet za fakturę VAT, stanowi przychód podatkowy przewoźnika uzyskany w momencie sprzedaży, o którym mowa w art. 12 ust. 3a ustawy o CIT.

Wyrok NSA z 11 maja 2012 r., II FSK 1938/10