1. Analiza przepisów prawa handlowego
Przekształceniom spółek ustawodawca poświęcił przepisy działu III ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) - dalej k.s.h. Zgodnie z przepisem art. 551 § 1 k.s.h. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - określona przez ustawodawcę mianem spółki przekształcanej - może być przekształcona w inną spółkę handlową, np. spółkę jawną - określoną przez ustawodawcę mianem spółki przekształconej. Zasady przedstawione poniżej będą miały zastosowanie także przy odwrotnym przekształceniu.
Poprzez przepis art. 551 § 4 k.s.h. ustawodawca nie dopuścił możliwości przekształcenia spółki w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółki w upadłości.
Zgodnie art. 552 k.s.h. spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia), w następstwie czego sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną. Mając na względzie zasady wynikające z następstwa prawnego, na podstawie przepisu art. 553 § 1 k.s.h. spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Ponadto spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Istotne jest także i to, iż wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej.
Warto wiedzieć także i o tym, że zgodnie z przepisem art. 554 k.s.h. w przypadku, gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu "dawniej" przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.
Zgodnie z przepisem art. 556 k.s.h. w celu dokonania przekształcenia spółki należy:
1) sporządzić plan przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta,
2) powziąć uchwałę o przekształceniu spółki,
3) powołać członków organów spółki przekształconej albo określić wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
4) zawrzeć umowę albo podpisać statut spółki przekształconej,
5) dokonać w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślić spółkę przekształcaną.
Działając na podstawie przepisu art. 557 k.s.h., plan przekształcenia przygotowuje zarząd spółki przekształcanej albo wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej. Musi być on sporządzony w formie pisemnej pod rygorem nieważności, przy czym w spółce jednoosobowej plan przekształcenia musi być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Zgodnie z przepisem art. 558 § 1 k.s.h. plan przekształcenia powinien zawierać co najmniej:
1) ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia,
2) określenie wartości udziałów albo akcji wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym, sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.
Z analizowanych przepisów wynika, że do planu przekształcenia należy dołączyć:
1) projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki,
2) projekt umowy albo statutu spółki przekształconej,
3) wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej,
4) sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.
Istotne jest także i to, iż na podstawie przepisu art. 559 k.s.h. plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. W następstwie tego sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przekształcanej wyznacza na wniosek spółki biegłego rewidenta, a w uzasadnionych przypadkach sąd może wyznaczyć również dwóch albo większą liczbę biegłych. Następnie na pisemne żądanie biegłego rewidenta zarząd albo wspólnicy prowadzący sprawy spółki są zobowiązani do przedłożenia mu dodatkowych wyjaśnień lub dokumentów.
Następnie biegły rewident, w terminie określonym przez sąd, nie dłuższym jednak niż dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia, jest zobligowany do sporządzenia na piśmie szczegółowej opinii i złożenia jej wraz z planem przekształcenia sądowi rejestrowemu oraz spółce przekształcanej. Zgodnie z wolą ustawodawcy na sądzie rejestrowym spoczywa obowiązek określenia wynagrodzenia za pracę biegłego rewidenta i zatwierdzenia rachunków jego wydatków. Równocześnie w analizowanych przepisach nakazano, aby należności te pokryła spółka przekształcana, a w sytuacji, gdyby dobrowolnie ich nie uiściła w terminie dwóch tygodni, sąd rejestrowy jest uprawniony do ściągnięcia ich w trybie przewidzianym dla egzekucji opłat sądowych.
Z analizy przepisu art. 560 k.s.h. wynika, że spółka jest zobowiązana do zawiadomienia wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu spółki dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia tej uchwały, czyniąc to w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej.
Zawiadomienie to powinno:
– zawierać istotne elementy planu przekształcenia oraz opinii biegłego rewidenta,
– określać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy spółki przekształcanej mogą się zapoznać z pełną treścią planu i załączników, a także opinią biegłego rewidenta, przy czym termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem powzięcia uchwały o przekształceniu.
Do analizowanego zawiadomienia należy dołączyć projekt uchwały o przekształceniu oraz projekt umowy albo statutu spółki przekształconej, poza przypadkiem, w którym zawiadomienie jest ogłaszane.
Warto wiedzieć także i o tym, że działając na podstawie przepisu art. 561 k.s.h. wspólnicy mają prawo przeglądać w lokalu spółki dokumenty wskazane w przeanalizowanych powyżej przepisach art. 558 i art. 559 § 4 k.s.h. oraz żądać wydania im bezpłatnie odpisów tych dokumentów. Są oni uprawnieni także do tego, aby bezpośrednio przed powzięciem uchwały o przekształceniu spółki przedstawiono im istotne elementy treści planu przekształcenia i opinii biegłego rewidenta.
Zgodnie z przepisem art. 562 k.s.h. przekształcenie spółki wymaga w przypadku przekształcenia spółki osobowej uchwały powziętej przez wspólników, a w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej - przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie, w sposób określony odpowiednio w przepisach art. 571, art. 575, art. 577 § 1 pkt 1 i art. 581 k.s.h., przy czym uchwała ta powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.
Przekształceniom spółek ustawodawca poświęcił przepisy działu III ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) - dalej k.s.h. Zgodnie z przepisem art. 551 § 1 k.s.h. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - określona przez ustawodawcę mianem spółki przekształcanej - może być przekształcona w inną spółkę handlową, np. spółkę jawną - określoną przez ustawodawcę mianem spółki przekształconej. Zasady przedstawione poniżej będą miały zastosowanie także przy odwrotnym przekształceniu.
Poprzez przepis art. 551 § 4 k.s.h. ustawodawca nie dopuścił możliwości przekształcenia spółki w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółki w upadłości.
Zgodnie art. 552 k.s.h. spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia), w następstwie czego sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną. Mając na względzie zasady wynikające z następstwa prawnego, na podstawie przepisu art. 553 § 1 k.s.h. spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Ponadto spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Istotne jest także i to, iż wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej.
Warto wiedzieć także i o tym, że zgodnie z przepisem art. 554 k.s.h. w przypadku, gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu "dawniej" przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.
Zgodnie z przepisem art. 556 k.s.h. w celu dokonania przekształcenia spółki należy:
1) sporządzić plan przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta,
2) powziąć uchwałę o przekształceniu spółki,
3) powołać członków organów spółki przekształconej albo określić wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
4) zawrzeć umowę albo podpisać statut spółki przekształconej,
5) dokonać w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślić spółkę przekształcaną.
Działając na podstawie przepisu art. 557 k.s.h., plan przekształcenia przygotowuje zarząd spółki przekształcanej albo wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej. Musi być on sporządzony w formie pisemnej pod rygorem nieważności, przy czym w spółce jednoosobowej plan przekształcenia musi być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Zgodnie z przepisem art. 558 § 1 k.s.h. plan przekształcenia powinien zawierać co najmniej:
1) ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia,
2) określenie wartości udziałów albo akcji wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym, sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.
Z analizowanych przepisów wynika, że do planu przekształcenia należy dołączyć:
1) projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki,
2) projekt umowy albo statutu spółki przekształconej,
3) wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej,
4) sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.
Istotne jest także i to, iż na podstawie przepisu art. 559 k.s.h. plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. W następstwie tego sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przekształcanej wyznacza na wniosek spółki biegłego rewidenta, a w uzasadnionych przypadkach sąd może wyznaczyć również dwóch albo większą liczbę biegłych. Następnie na pisemne żądanie biegłego rewidenta zarząd albo wspólnicy prowadzący sprawy spółki są zobowiązani do przedłożenia mu dodatkowych wyjaśnień lub dokumentów.
Następnie biegły rewident, w terminie określonym przez sąd, nie dłuższym jednak niż dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia, jest zobligowany do sporządzenia na piśmie szczegółowej opinii i złożenia jej wraz z planem przekształcenia sądowi rejestrowemu oraz spółce przekształcanej. Zgodnie z wolą ustawodawcy na sądzie rejestrowym spoczywa obowiązek określenia wynagrodzenia za pracę biegłego rewidenta i zatwierdzenia rachunków jego wydatków. Równocześnie w analizowanych przepisach nakazano, aby należności te pokryła spółka przekształcana, a w sytuacji, gdyby dobrowolnie ich nie uiściła w terminie dwóch tygodni, sąd rejestrowy jest uprawniony do ściągnięcia ich w trybie przewidzianym dla egzekucji opłat sądowych.
Z analizy przepisu art. 560 k.s.h. wynika, że spółka jest zobowiązana do zawiadomienia wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu spółki dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia tej uchwały, czyniąc to w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej.
Zawiadomienie to powinno:
– zawierać istotne elementy planu przekształcenia oraz opinii biegłego rewidenta,
– określać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy spółki przekształcanej mogą się zapoznać z pełną treścią planu i załączników, a także opinią biegłego rewidenta, przy czym termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem powzięcia uchwały o przekształceniu.
Do analizowanego zawiadomienia należy dołączyć projekt uchwały o przekształceniu oraz projekt umowy albo statutu spółki przekształconej, poza przypadkiem, w którym zawiadomienie jest ogłaszane.
Warto wiedzieć także i o tym, że działając na podstawie przepisu art. 561 k.s.h. wspólnicy mają prawo przeglądać w lokalu spółki dokumenty wskazane w przeanalizowanych powyżej przepisach art. 558 i art. 559 § 4 k.s.h. oraz żądać wydania im bezpłatnie odpisów tych dokumentów. Są oni uprawnieni także do tego, aby bezpośrednio przed powzięciem uchwały o przekształceniu spółki przedstawiono im istotne elementy treści planu przekształcenia i opinii biegłego rewidenta.
Zgodnie z przepisem art. 562 k.s.h. przekształcenie spółki wymaga w przypadku przekształcenia spółki osobowej uchwały powziętej przez wspólników, a w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej - przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie, w sposób określony odpowiednio w przepisach art. 571, art. 575, art. 577 § 1 pkt 1 i art. 581 k.s.h., przy czym uchwała ta powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.