W latach 2011-2013 podstawowe zasady związane z odliczaniem podatku w obliczu nabycia samochodów i paliwa regulują przepisy przejściowe ustawy nowelizującej podstawowy akt prawny, którym jest ustawa o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u. Chodzi tu o przepisy ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 247, poz. 1652 z późn. zm.) - dalej u.z.t.d., które początkowo miały obowiązywać tylko w latach 2011-2012, jednak ustawą z 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. poz. 1456) przedłużono obowiązywanie reguł dotyczących odliczeń do końca 2013 r., co jednocześnie oznacza, iż art. 86a i art. 88a u.p.t.u. wejdą w życie dopiero 1 stycznia 2014 r.

Stosownie do art. 3 ust. 1 u.z.t.d. w latach 2011-2013 w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 u.p.t.u. stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6000 zł.

W tym przypadku można rozważać generalnie dwa sposoby przekazania samochodu na cele prywatne. Który z nich będzie korzystniejszy? Musicie to Państwo sami ocenić, znając wartość samochodu, kwotę odliczonego podatku naliczonego, etc.

Po pierwsze można bowiem przekazać na cele prywatne samochód jeszcze przed zakończeniem działalności. Taka czynność podlega opodatkowaniu na mocy art. 7 ust. 2 pkt 1 u.p.t.u. Podatnik miał bowiem prawo do odliczenia podatku naliczonego i w związku z tym teraz przekazanie będzie co do zasady opodatkowane. Dotyczyć to będzie również przypadku takiego, w którym podatnik wykorzystywał samochód osobowy na potrzeby działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej i w związku z tym odliczał tylko część podatku naliczonego (którym to podatkiem było 60 proc. kwoty podatku z faktury, jednakże nie więcej niż 6000 zł dla jednego samochodu).

W związku z tym takie przekazanie będzie podlegało opodatkowaniu, przy czym na mocy przepisów wykonawczych zastosowanie miałoby zwolnienie podatkowe. W związku bowiem z tym, że przy nabyciu samochodu było prawo do odliczenia tylko 60% podatku (nie więcej niż 6000 zł), przy dostawach tego samochodu (w tym również przy czynnościach zrównanych z dostawą, czyli nieodpłatnym przekazaniu) zastosowanie ma zwolnienie podatkowe na mocy § 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 247).

Zwolnienie będzie miało zastosowanie również wtedy, gdy podatnik wykorzystywał samochód osobowy na potrzeby działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej i w związku z tym odliczał tylko część podatku naliczonego (którym to podatkiem było 60% kwoty podatku z faktury, jednakże nie więcej niż 6000 zł dla jednego samochodu).

W związku z tym, że przekazanie samochodu byłoby zwolnione z VAT, to powstanie konieczność korekty podatku naliczonego odliczonego przy zakupie tego środka trwałego. Ta korekta następuje jednak w okresie:
1) 5-letnim, gdy cena nabycia środka trwałego przekraczała 15.000 zł netto;
2) 12-miesięcznym, gdy cena nabycia środka trwałego nie przekraczała 15.000 zł netto.
Jeśli zatem podatnik nabył samochód za kwotę nie większą niż 15.000 zł netto, to wówczas obowiązek korekty podatku naliczonego (całego) powstaje tylko w razie zwolnionego z podatku przekazania takiego samochodu w okresie 12-miesięcznym od chwili zakupu.

Jeśli podatnik nabyłby samochód za kwotę wyższą niż 15.000 zł, to wówczas zwolnione z podatku przekazanie samochodu na cele osobiste w okresie 5-letnim (od chwili zakupu) powoduje konieczność korekty podatku naliczonego (odpowiedniej jego części). Nie wiem przy tym, jak dawno zakupiono samochód i w związku z tym jaka część podatku miałaby podlegać korekcie.
Konieczność korekty będzie istniała także wtedy, gdy podatnik wykorzystywał samochód osobowy na potrzeby działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej i w związku z tym odliczał tylko część podatku naliczonego (którym to podatkiem było 60 proc. kwoty podatku z faktury, jednakże nie więcej niż 6000 zł dla jednego samochodu); oczywiście wówczas korekta będzie dotyczyć tylko kwot podatku odliczonych (przypadających na dane lata pozostające do zakończenia okresu korekty).

Po drugie natomiast można pozostawić samochód przy zakończeniu działalności. Ten samochód będzie musiał zostać objęty remanentem likwidacyjnym (dla celów VAT). Odliczono bowiem od nabycia tego samochodu podatek naliczony (niezależnie od tego, że była to tylko część podatku). Obowiązek ujęcia samochodu w remanencie (i opodatkowana jego wartości) będzie istniała również wówczas, gdy podatnik wykorzystywał samochód osobowy na potrzeby działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej i w związku z tym odliczał tylko część podatku naliczonego (którym to podatkiem było 60% kwoty podatku z faktury, jednakże nie więcej niż 6000 zł dla jednego samochodu).

Jak wynika z przepisów art. 14 ust. 8 w związku z art. 29 ust. 10 u.p.t.u. podstawą opodatkowana rzeczy w remanencie likwidacyjnym jest aktualna wartość rynkowa tych rzeczy pomniejszona o kwotę podatku należnego.
W tym przypadku należałoby więc ustalić wartość rynkową samochodu na dzień zakończenia działalności i w tej wartości policzyć podatek należny (metodą "w stu").

Do elementów, które od 1 stycznia 2013 r. powinny znaleźć się w treści faktury, zaliczymy:
- datę wystawienia,
- kolejny numer, nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów albo usług oraz ich adresy,
- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku,
- numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany dla podatku albo podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi,
- datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów albo wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; w razie sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży,
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto),
- kwoty wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto,
- wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto),
- stawkę podatku,
- sumę wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,
- kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku,
- kwotę należności ogółem.

Powyższe oznacza, że podatnik może nabyć samochód osobowy na swoje prywatne nazwisko, prowadząc działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Dane te będą zgodne z drukiem zgłoszeniowym VAT-R, gdzie osoba fizyczna podaje imię nazwisko i adres zamieszkania.