Opodatkowanie VAT świadczeń urlopowych dla pracowników, finansowanych z ZFŚS

Pracodawcy chcąc podnieść atrakcyjność zatrudnienia u siebie w ramach prowadzonej działalności bardzo często kupują od firm zewnętrznych wczasy, obozy młodzieżowe, kolonie, wycieczki, finansując zakupy w całości ze środkw Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Zakup usług dokumentowany jest fakturą VAT wystawianą na pracodawcę. Z usług tych następnie korzystają pracownicy w zależności od sytuacji materialnej za częściową odpłatnością lub bez odpłatności. I często mają wątpliwości, jak na gruncie przepisw prawa wygląda kwestia prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług sfinansowanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Jak zatem kwestia ta przedstawia się na gruncie przepisw ustawy o VAT?

W praktyce bardzo często zdarza się, że pracodawcy jako administratorzy Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych często dokonują zakupu od kontrahentów zewnętrznych wczasów, obozów młodzieżowych, kolonii, wycieczek, finansując te usługi w całości ze środków ZFŚS. Następnie ustalana jest kwota dofinansowywania z ZFŚS, a różnica jest potrącana z wynagrodzenia pracowników. Jednocześnie pracodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego z otrzymanych faktur dokumentujących te zakupy, i jednocześnie ciąży na nim obowiązek opodatkowania przekazania tych usług, przyjmując za podstawę opodatkowania koszt świadczenia tych usług, a zatem kwotę netto z faktury dokumentującej zakup (niezależnie od kwoty zwracanej na kwotę ZFŚS przez pracownika).

W tym kontekście pojawia się pytanie dotyczące prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług sfinansowanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., dalej jako: ustawa o VAT).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenia usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie zaś do art. 8 ust. 2 ustawy o VAT nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego (art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).

Zgodnie zaś z art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. z 2000 r. Dz. U. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych; kosztem uzyskania przychodów są jednak świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych

Mając na uwadze powyższe regulacje wskazać należy, że w omawianej sprawie nie ulega wątpliwości, że świadczenie dokonywane na rzecz pracownika, którego charakter mieści się w pojęciu działalności socjalnej i którego źródłem finansowania jest ZFŚS nie stanowi kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym pracodawcy nie przysługiwałoby prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 88 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, przepis ust. 1 pkt 2 nie dotyczy wydatków związanych z dostawą towarów oraz świadczeniem usług w przypadkach określonych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, jeżeli czynności te zostały opodatkowane.

W omawianym przypadku pracodawcy w całości odliczają VAT z faktur dokumentujących zakup usług turystycznych oraz w całości opodatkowują podatkiem VAT przekazanie usługi turystycznej pracownikowi, niezależnie od kwoty dofinansowania z ZFŚS, a więc niezależnie od kwoty wpłaconej przez pracownika.

Z powyższego wynika więc, że opodatkowanie przez pracodawcę na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT przekazania usług turystyki na rzecz pracowników oznacza spełnienie warunku wynikającego z art. 88 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Dlatego też w takiej sytuacji pracodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony zawarty w fakturach dokumentujących nabycie omawianych usług turystycznych w pełnej wysokości.