Krzysztof Koślicki: Czy księgowi muszą się bać odpowiedzialności karnej skarbowej skoro działają nie w imieniu własnym, a w imieniu swoich klientów?
Łukasz Trochimiuk: Niestety tak. Księgowi są obok członków zarządu grupą najbardziej narażoną na ryzyko represji karnych z tytułu bądź to nieprawidłowych rozliczeń podatkowych bądź to niezłożenia w terminie wymaganych dokumentów. Ryzyko to wynika z art. 9 § 3 Kodeksu karnego skarbowego, który mówi, że za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe odpowiada tak jak sprawca również osoba, która na podstawie przepisów, decyzji organu, umowy, a nawet tylko faktycznego wykonywania zajmowała się sprawami gospodarczo -finansowymi innej osoby lub podmiotu.
Zobacz również: Nowe ułatwienia w składaniu e-sprawozdań i CIT-8 >>
Jakie są więc najczęstsze przewinienia księgowych?
Głównym powodem wizyt księgowych w komórkach ds. karnych skarbowych urzędów są opóźnienia w składaniu dokumentów podatkowych. Najczęściej są to deklaracje VAT-7 lub zeznania podatkowe, ale zdarzają się też opóźnienia w składaniu informacji podsumowujących VAT-UE, sprawozdań finansowych lub aktualizacji NIP. Sprawy te najczęściej kończą się postępowaniem mandatowym.
Kiedy urząd skarbowy może wystawić mandat?
Postępowanie mandatowe jest szczególnym rodzajem postępowania karnego skarbowego. Polega ono na pociągnięciu sprawcy do odpowiedzialności karnej skarbowej za jego zgodą. Zastosowanie postępowania mandatowego możliwe jest tylko w przypadku popełnienia wykroczenia skarbowego, m.in. takiego jak złożenie po terminie deklaracji podatkowej.
Finansowe organy ścigania chętnie stosują postępowanie mandatowe ze względu na jego szybkość. Ponieważ przyjęcie mandatu karnego skarbowego nie zostawia śladów w aktach osobowych, takie rozwiązanie jest nieraz korzystne także i dla osoby winnej uchybienia, która musi się zgodzić na przyjęcie mandatu.
A czy zdarza się, że sprawy przeciwko księgowym kończą się w sądzie?
Tak. Taka sytuacja może mieć miejsce np. wtedy, kiedy osoba wezwana nie zgodzi się na przyjęcie mandatu. Również w przypadku przestępstw skarbowych, którymi mogą być np. nieprawidłowe rozliczenia wysokości podatków sprawa może skończyć się w sądzie. W niektórych z tych spraw możliwe będzie jednak dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Wówczas postępowanie sądowe ograniczy się do jednego posiedzenia, na którym podejrzany nie musi być obecny.
Zobacz w LEX: Odpowiedzialność karna skarbowa doradców podatkowych i księgowych na przykładach >
Czy możliwe jest w takim przypadku uchronienie się od odpowiedzialności karnej skarbowej?
Uchronienie się od odpowiedzialności możliwe jest w momencie, kiedy organ ścigania nie wiedział jeszcze o uchybieniu i nie rozpoczął czynności służbowych, takich jak czynności sprawdzające czy kontrola. Osoba która dopuściła do uchybienia musi złożyć wówczas do urzędu skarbowego czynny żal, w którym poinformuje o zaistnieniu zdarzenia, dokładnie opisze jego okoliczności i wskaże ewentualne osoby współdziałające. W wypadku, kiedy uchybienie spowodowało zaniżenie podatku lub zawyżenie kwoty do zwrotu zaległość należy też uiścić. Poza czynnym żalem, również złożenie skutecznej prawnie korekty deklaracji, wyłącza odpowiedzialność karną za tzw. przestępstwa i wykroczenia deklaracyjne.
Łukasz Trochimiuk, adwokat w kancelarii Crido
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
