W przedmiotowej sprawie spółka zwróciła się do fiskusa w sprawie zaliczenia do kosztów uzyskania (KUP) przychodów jednorazowego wynagrodzenia na rzecz wydzierżawiającego, odpowiadającego wartości pozostałych do spłacenia rat za urządzenie, którego zużycie uniemożliwiało poprawne funkcjonowanie produkcji. Wysoka awaryjność urządzenia powodowała, że spółka była narażona na liczne przestoje w produkcji. Nie wykorzystywała swoich pełnych mocy produkcyjnych, co narażało ją na straty. Spółka postanowiła więc rozwiązać umowę i zawrzeć nową umowę na dzierżawę (leasing) nowego urządzenia, które miał przyczynić się do zwiększenia produkcji, a przez to przychodów ze sprzedaży.

Zdaniem spółki jednorazowe wynagrodzenie na rzecz wydzierżawiającego tytułem powstrzymania się od dalszego wydzierżawiania starego urządzenia mieści się w celu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Spółka uznała więc, że jest uprawniona do zaliczenia tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Natomiast w ocenie fiskusa decyzja spółki nie tyle jest uwarunkowana zamiarem osiągnięcia przychodów i zabezpieczenia źródła przychodów, co chęcią uniknięcia nadmiernych kosztów związanych z zawartą umową na użytkowanie urządzenia, które nie będzie wykorzystywane w takim stopniu jak spółka oczekiwała ze względu na jego awaryjność, a to nie stanowi wydatku poniesionego w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania źródła przychodów. Uzasadnieniem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów jednorazowego wynagrodzenia nie może być uniknięcie nadmiernych kosztów, albowiem taki cel ponoszenia wydatków, mogących stanowić koszty uzyskania przychodów, nie istnieje, a tym samym brak jest podstaw do zaliczenia wypłaconego wynagrodzenia do kosztów uzyskania przychodów.

Sprawa trafiła do WSA w Warszawie. Zdaniem sądu spółka działając w warunkach rynkowych musi podejmować racjonalne z jej punktu widzenia, oparte na ekonomicznych analizach i kalkulacjach, działania zmierzające do uzyskania możliwie największej efektywności ekonomicznej. Działania te mogą również polegać na dokonywaniu określonych oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć. Gdyby spółka działań takich nie podejmowała, mogłaby nie sprostać konkurencji a prowadzona przez nią działalność mogłaby stać się nierentowna i zacząć przynosić straty. Tym samym zagrożone byłoby źródło przychodów, jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej w jej całokształcie. W tym sensie, co do zasady, każde tego rodzaju przedsięwzięcie zmierzające do zapobieżenia powstania takiej sytuacji, powinno być postrzegane, jako prowadzące do zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów, a związane z tym koszty, jako koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Dlatego też sąd uznał, że nieprawidłowe jest stanowisko fiskusa, iż przepis art. 15 ust. 1 ustawy o CIT obejmuje swoją dyspozycją jedynie działania pozytywne zmierzające do osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a nie obejmuje swoją dyspozycją działań "negatywnych", zmierzających np. do ograniczenia straty.

Wyrok WSA w Warszawie z 21 marca 2013 r., III SA/Wa 2877/12