Jednym z założeń projektu z 29 sierpnia 2017 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych jest upoważnienie Szefa KAS do zarządzenia blokady rachunków bankowych lub rachunków prowadzonych przez SKOK-i na 72 godziny, z możliwością przedłużenia tego okresu do 3 miesięcy.

Konfederacja Lewiatan krytycznie odniosła się do tej propozycji. Zdaniem Lewiatana sprzeczne z zasadą zaufania do Państwa jest nadanie Szefowi KAS uprawnienia do blokowania rachunku bankowego przedsiębiorcy na okres 72 godzin z możliwością wydłużenia do 3 miesięcy. Jedyną przesłanką uprawniającą Szefa KAS do takiego działania jest posiadane informacji, że wyniki analizy ryzyka, wskazują, że przedsiębiorca może wykorzystywać działalność banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego, a blokada rachunku jest konieczna, aby temu przeciwdziałać. W konsekwencji Szef KAS w oparciu o swoje statystyczne założenia wynikające z abstrakcyjnych - niejednoznacznych kryteriów - będzie dysponował możliwością blokowania rachunków bankowych przedsiębiorcy. Co więcej środek ten może dotknąć nawet te podmioty, które na swoje nieszczęście są tylko współwłaścicielem takiego rachunku. Regulacja ta rodzi patologię uznaniowości, która w swej istocie będzie przyczynkiem wielu ludzkich dramatów. Trudno, bowiem polemizować z zarzutem w postaci potencjalnej możliwości popełnienia czynu zabronionego. Podatnik nie ma możliwości wykazania, iż działanie niestandardowe w biznesie nie może zostać wykorzystane do celów sprzecznych z prawem. Szef KAS występując z żądaniem blokady rachunku nie prowadzi sporu z przedsiębiorcą, a podejmuje władcze rozstrzygnięcie. Co więcej Szef KAS pozostaje sędzią w swojej sprawie, gdyż to on sam rozstrzyga przysługujący podatnikowi wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a od rozstrzygnięcia przysługuje przedsiębiorcy jedynie droga sądowa, co w sposób zasadniczy wydłuża czas zakończenia potencjalnego sporu.

Według Lewiatana istniejące rozwiązania w zakresie zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych - art. 33 Ordynacji podatkowej, uzupełnione o przepisy wykonawcze z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - wydają się wystarczającym w zakresie adekwatnego zabezpieczenia interesu budżetu państwa. Dodatkowe poszerzenie przedmiotowych uprawnień wydaje się przejawem nieuzasadnionego fiskalizmu.

Lewiatan postuluje, więc o usunięcie z projektu uprawnień związanych z blokowaniem rachunków bankowych. Jego zdaniem przepisy znajdują swoje odzwierciedlenie w procedurze wynikającej z Działu III, Rozdziału 3 Ordynacji podatkowej zatytułowanego „Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych".

Lewiatan zwraca dodatkowo uwagę, że projekt ustawy nie zawiera odniesień do ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, której przepisy przyznają Szefowi KAS, jako Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej prawo do zarządzania blokady rachunku oraz do przekazywania prokuratorowi dokumentów i informacji o blokowanym rachunku, w celu wydania przez prokuratora postanowienia o blokadzie rachunku na czas nie dłuższy niż 3 miesiące. Lewiatan proponuje, więc powrócić z projektowanymi regulacjami do etapu prac koncepcyjnych po to, aby uzgodnić proponowaną nowelizację z już obowiązującymi instrumentami wynikającymi z ustawy z 16 listopada 2000 r., a służącymi przeciwdziałaniu wykorzystywania sektora finansowego do popełniania przestępstw.
 

Według Lewiatana taki „równoległy" mechanizm spowoduje, że banki i SKOK-i, działając na podstawie projektowanej ustawy, będą obowiązane udostępniać określone dane izbie rozliczeniowej, która następnie udostępni je Szefowi KAS. Równocześnie te same banki i SKOK-i działając na podstawie ustawy z 16 listopada 2000 r. będą - zapewne niejednokrotnie po raz wtóry - zobowiązane przekazywać analogiczne informacje wprost Szefowi KAS, jako Generalnemu Inspektorowi. Nie ma racjonalnych powodów, aby stosowanie środków władczego oddziaływania na przedsiębiorców w postaci blokowania rachunków, odbywało się w odmiennych trybach, w zależności od tego, czy Szef KAS będzie działał, jako Szef KAS na podstawie przepisów projektowanej ustawy, czy jako Generalny Inspektor na podstawie ustawy z 16 listopada 2000 r.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Vademecum Głównego Księgowego
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów