Wiesława Moczydłowska: Czy fundacja rodzinna jest dobrym rozwiązaniem dla osób planujących przekazanie majątku przyszłym pokoleniom?
Dr Mateusz Gogol: Tak, fundacja rodzinna jest dobrym rozwiązaniem. Niestety ustawodawca nie ustrzegł się błędów. Należałoby zastanowić się nad ich skorygowaniem.
Jakie błędy ma Pan na myśli?
Jednym z nich jest opodatkowanie fundacji rodzinnej podatkiem od przychodów z budynków. Kolejnym błędem jest brak możliwości udziału podmiotów zagranicznych w założeniu fundacji rodzinnej. Należy też wspomnieć o braku pełnego zwolnienia z PIT, w sytuacji gdy fundacja rodzinna nie jest jednoosobowa.
Dlaczego uważa Pan, że nie należy opodatkowywać fundacji rodzinnej podatkiem od przychodów z budynków?
Nałożenie na fundacje rodzinne podatku od przychodów z budynków wypacza idę fundacji rodzinnej. Dodatkowo wypacza ideę regulacji opodatkowania podatku od budynków. Podatek od przychodów z budynków ma być podatkiem sankcyjnym, używanym wobec podatników stosujących agresywną optymalizację podatkową. Objęcie fundacji rodzinnej tym podatkiem spowoduje, że fundacje rodzinne będą dokonywać wypłaty świadczeń ponownej dystrybucji majątku rodzinnego w celu uniknięcia podatku.
Wskazał Pan, że fundacja rodzinna nie zachęca do powrotu kapitału z zagranicy, dlaczego?
Celem przepisów o fundacji rodzinnej powinno być zachęcanie do gromadzenia majątku i przekazywanie go przyszłym pokoleniom. Niezrozumiałe jest wyłącznie kapitału zagranicznego z możliwości inwestowania w fundacje i dodatkowe jego opodatkowanie. W obecnym stanie prawnym wniesienie mienia przez zagraniczną fundację jest opodatkowane wysokim podatkiem 19 proc. (podatek dochodowy) lub 20 proc. (podatek od darowizn). W mojej ocenie zasadne jest prowadzenie możliwości uczestniczenia zagranicznych podmiotów w polskich fundacjach rodzinnych.
Dlaczego proporcja mienia wniesionego do fundacji rodzinnej jest zła?
Ponieważ doprowadza to do absurdu na gruncie PIT. W sytuacji gdy np. małżeństwo wniesie mienie do fundacji rodzinnej należy stosować proporcje, co spowoduje, że beneficjentom nie będzie przysługiwało pełne zwolnienie z PIT. Dodatkowo poza 15-proc. CIT płatnym przez fundację pojawi się jeszcze PIT płatny przez beneficjentów (proporcjonalnie do posiadanych udziałów). Taki pogląd pojawił się w interpretacjach podatkowych. W mojej ocenie pogląd ten jest prawidłowy z literalnym brzmieniem przepisów. Taka wykładnia prowadzi do wypaczenia instytucji fundacji rodzinnej której celem jest gromadzenie majątku. W praktyce prowadzi to do zakładania fundacji jednoosobowych w celu skorzystania ze zwolnienia z PIT w pełnej wysokości.
Jak można zmienić ten stan rzeczy?
W mojej ocenie, należy dokonać nowelizacji przepisów o PIT w taki sposób, aby pełne zwolnienie w PIT przysługiwało niezależnie od liczby fundatorów, o ile są oni spokrewnieni.
Na rynku można spotkać się z opinią, że fundacja rodzinna służy optymalizacji podatkowej, co w związku tym może grozić podatnikowi, który korzysta z fundacji rodzinnej?
Oczywiście fundacja rodzinna służy optymalizacji podatkowej, taki był jej cel. Jednak, aby optymalizacja ta nie powodowała negatywnych skutków podatkowych, należy rozważyć bardzo dokładnie wejście w fundację rodzinną. W przypadku gdy np. podatnik założy fundację tylko dla określonej transakcji aby zmniejszyć swoje obciążenia podatkowe, a nie w celu pomnażania majątku rodzinnego, możliwe będzie zastosowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (Klauzula GAAR) i opodatkowanie tej transakcji wyższym podatkiem. Przesłankami zastosowania klauzuli GAAR może być: szybka likwidacja fundacji rodzinnej, zbycie aktywów przez fundację niedługo potem, jak zostały wniesione do fundacji. Kluczowe jest zatem uzasadnienie ekonomiczne działań związanych założeniem fundacji rodzinnej.
Wspomniał Pan o możliwości zastosowania klauzuli GAAR. Czy zawsze będzie to możliwe?
Klauzulę GAAR można zastosować zawsze, ponieważ klauzula posługuje się zwrotami nieostrymi i niedookreślonymi. Panuje przekonanie, że klauzula GAAR nie spełnia testu konstytucyjności.
Jak zatem prowadzić fundację, żeby zminimalizować ryzyko podatkowe?
Decyzja o założeniu fundacji rodzinnej powinna być przemyślana. Nie można zakładać fundacji rodzinnej tylko dla określonej operacji gospodarczej tylko po to, żeby zminimalizować obciążenia podatkowe. Podatnik decydujący się na założenie fundacji rodzinnej powinien prowadzić ją w taki sposób, aby pomnażać majątek.
Czytaj również: Przepisy o fundacjach rodzinnych warto poprawić >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
