Jak rozliczyć środki pieniężne otrzymane jako ryczałt z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia związane z zatrudnianiem skazanych?

Środki pieniężne otrzymane jako ryczałt z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia powinny zostać uznane za przychód podlegający opodatkowaniu w momencie faktycznego otrzymania.

Pytanie

Spółka podpisała z Dyrektorem Zakładu Karnego porozumienie dotyczące warunków zatrudnienia skazanych na podstawie umowy o dzieło. Spółka zatrudnia skazanych od kwietnia 2011 r. na umowę o dzieło zgodnie z postanowieniem art. 125 § 1 ustawy Kodeks karny wykonawczy. Z przysługującego skazanemu wynagrodzenia potrącamy 10 proc. na cele Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej oraz 25 proc. na cele Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy. Ww. składki spółka płaci na konto Zakładowi Karnemu.

Zgodnie z rozporządzeniem wydanym przez Ministra Sprawiedliwości pracodawca zatrudniający skazanych może złożyć wniosek o wypłatę ryczałtu z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia osób pozbawionych wolności za pośrednictwem jednostki organizacyjnej służby więziennej. Spółka złożyła ww. wniosek. W kwietniu 2012 r. wpłynęły na nasze konto pieniądze wraz z pismem Dyrektora Generalnego Służby Więziennej o treści: "Na podstawie art. 38 ustawy z dnia 30.04.2004 o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej została udzielona pomoc publiczna w formie ryczałtu z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia osób pozbawionych wolności za okres kwiecień 2011 r. - styczeń 2012 r. Powyższy ryczałt przyznany został w ramach zatwierdzonego przez Komisje Europejską programu pomocy publicznej dla podmiotów zatrudniających osoby pozbawione wolności".
Czy otrzymane pieniądze będą przychodem podatkowym, czy przychodem wolnym od podatku i czy poniesione koszty wynagrodzeń będą stanowić koszt uzyskania przychodu i dopiero po otrzymaniu zwrotu części wynagrodzenia nie będą stanowić kosztu?

Odpowiedź

Środki pieniężne otrzymane jako ryczałt z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia powinny zostać uznane za przychód podlegający opodatkowaniu w momencie faktycznego otrzymania. Wynagrodzenia wypłacane na podstawie umowy o dzieło powinny być zaliczone do kosztów podatkowych w momencie faktycznej wypłaty (postawienia do dyspozycji).

Uzasadnienie

Na potrzeby niniejszej odpowiedzi przyjęto następujące założenia:
- spółka nie korzysta z podmiotowego lub przedmiotowego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych,
- ryczałt jest wypłacany przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej jako organ Służby Więziennej (Służba Więzienna nie jest natomiast agencją rządową lub agencją wykonawczą),
- ryczałt z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia osób pozbawionych wolności zostanie przeznaczony na bieżącą/operacyjną działalność Spółki (nie natomiast na zakup środków trwałych i/lub wartości niematerialnych i prawnych),
- osoby skazane wykonują pracę na podstawie umowy o dzieło w rozumieniu Kodeksu cywilnego,
- istnieje związek między pracą wykonywaną przez osoby pozbawione wolności a osiągnięciem przez Spółkę przychodu podlegającego opodatkowaniu (ewentualnie zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów).

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności (Dz. U. Nr 123, poz. 777 z późn. zm.) - dalej u.z.o.p.w., podmioty zatrudniające osoby pozbawione wolności mogą otrzymać ze środków Funduszu Aktywizacji ryczałt z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia osób pozbawionych wolności w wysokości 20% wartości wynagrodzeń przysługujących zatrudnionym osobom pozbawionym wolności. Fundusz Aktywizacji jest państwowym funduszem celowym (art. 6a ust. 2 u.z.o.p.w.), natomiast środki Funduszu Aktywizacji pochodzą m.in. z: wpłaty przywięziennych zakładów pracy, spadków, zapisów, darowizn, dotacji, zbiórek oraz potrąceń z wynagrodzeń przysługujących skazanym (art. 8 u.z.o.p.w.).

Przychodem – zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej u.p.d.o.p., są m.in. otrzymane pieniądze. Ze zwolnienia z podatku korzystają m.in.:
1) dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym także ze środków z programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO,
2) dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego,
3) kwoty otrzymane od agencji rządowych lub agencji wykonawczych, jeżeli agencje otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa (z zastrzeżeniem pewnych wyjątków).
Zasadne wydaje się uznanie, iż do ryczałtu z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia osób pozbawionych wolności nie ma zastosowania żadne ze wskazanych powyżej zwolnień z podatku, bowiem (i) ryczał nie jest przekazywany przez rządy państw obcych, organizacje międzynarodowe albo międzynarodowe instytucje finansowe, (ii) środki pieniężne są otrzymywane w formie ryczałtu, nie natomiast dotacji (iii) środki pieniężne nie są wypłacane przez agencję rządową lub agencję wykonawczą. W konsekwencji środki pieniężne otrzymane jako ryczałt z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia powinny zostać uznane za przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w momencie faktycznego otrzymania (art. 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 12 ust. 3e u.p.d.o.p.).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 57 u.p.d.o.p. nie uważa się za podatkowy koszt uzyskania przychodu niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności m.in. z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy o dzieło. W konsekwencji wynagrodzenia wypłacane przez Spółkę na rzecz osób skazanych na podstawie umowy o dzieło powinny być zaliczone w ciężar podatkowych kosztów uzyskania przychodów w momencie faktycznej wypłaty (postawienia do dyspozycji). Bez znaczenia pozostaje natomiast moment otrzymania ryczałtu z tytułu zwiększonych kosztów zatrudnienia osób pozbawionych wolności.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Ksiegowego