Czy w związku ze zmianą ustawy o rachunkowości jednostka może zmienić okres amortyzacji zakończonych prac rozwojowych oraz wartości firmy?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Ustawa z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw stanowi o odpisywaniu kosztów zakończonych prac rozwojowych oraz wartości firmy do okresu przewidywanego uzyskiwania korzyści ekonomicznych, a przy braku możliwości oszacowania okres amortyzacji nie może przekroczyć 5 lat. Czy jednostka dotychczasowe odpisy kosztów zakończonych prac rozwojowych oraz wartości firmy, które określiła na 20 lat, może określić na okres 5 lat? Ponadto w jaki sposób ująć w księgach i w bilansie skutek takiej zmiany?

Odpowiedź:

Jednostka może zmienić okres amortyzacji zakończonych prac rozwojowych oraz wartości firmy, aczkolwiek sposób w jaki to będzie przeprowadzone oraz skutki zależą od okoliczności takiej zmiany.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej u.o.r., do wyceny wartości niematerialnych i prawnych oraz sposobów dokonywania od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 31 ust. 2 i art. 32 ust. 1–4 i ust. 6 u.o.r., a zatem zasady dotyczące środków trwałych.

Zgodnie ze wskazanym art. 32 u.o.r., odpisów amortyzacyjnych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej składnika aktywów na ustalony okres amortyzacji. Przy ustalaniu zaś okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności składnika aktywów. Tak ustalony okres amortyzacji powinien być przez jednostkę okresowo weryfikowany, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Mając na uwadze powyższe, należy ustalić czy mamy do czynienia ze zmianą przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności, czy też z błędnym jego oszacowaniem przy początkowym ujęciu. W pierwszym przypadku powinna nastąpić odpowiednia korekta przyszłych odpisów amortyzacyjnych, która spowoduje, że wskazane składniki aktywów zostaną zamortyzowane w okresie 5 lat.

W przypadku drugim należy uznać, że mamy do czynienia z błędem i ocenić czy jego skutki są istotne z punktu widzenia wiarygodności sprawozdania finansowego. Jeżeli tak, to zgodnie z art. 54 ust. 3 u.o.r. kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako „zysk (strata) z lat ubiegłych”. W przeciwnym razie kwotę korekty można ująć jako bieżący koszt amortyzacji.

Maciej Jurczyga

Odpowiedzi udzielono 26.11.2015 r.