Podatnik odprowadzał podatek od umowy najmu w 2010 r. Z rozliczeń z lat poprzednich w zeznaniu za 2009 r. podatnik wykazał ulgę z tytułu wydatków mieszkaniowych, które nie znalazły pokrycia w podatku 2009 r.
Czy składając PIT-28 z tytułu umowy najmu można odliczyć ulgę z lat wcześniejszych?

Wydatki poniesione na inwestycje mieszkaniowe w okresie 1997-2001 (w ramach tzw. dużej ulgi budowlanej odliczanej od podatku), jeśli nie zostały dotychczas odliczone (gdyż nie znalazły pokrycia w podatku należnym za te lata) możemy odliczać w następnych latach podatkowych, aż do ich pełnego pokrycia, pod warunkiem, że nie dokonał zmiany przeznaczenia budynku.
Stosownie do treści art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych prze osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509) - dalej u.z., podatnikom, którzy w latach 1997-2001 nabyli prawo do odliczenia wydatków poniesionych na cele określone w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. a-f i pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. (w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r.), a odliczenia te nie znalazły pokrycia w podatku obliczonym za te lata, przysługuje prawo do dokonywania tych odliczeń na zasadach określonych w u.z. Natomiast art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. a-f u.p.d.o.f. (w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2002 r.) stanowił, iż podatek dochodowy obniżony o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne zmniejsza się na zasadach określonych w ust. 2-17, jeżeli w roku podatkowym podatnik poniósł wydatki na własne potrzeby mieszkaniowe, przeznaczone na: zakup gruntu lub odpłatne przeniesienia prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, budowę budynku mieszkalnego, wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej; w razie przeniesienia przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członka własności lokalu mieszkalnego, za wydatki poniesione na wkład budowlany uznaje się wydatki stanowiące nadwyżkę ponad kwotę wkładu mieszkaniowego zaliczone przez spółdzielnię na wkład budowlany, zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne, przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu.

W przypadku gdy Podatnik nabył prawo w latach 1997-2001 do odliczenia od podatku wydatków, o których mowa wyżej, a kwota odliczeń z tego tytułu przekroczyła kwotę podatku, przysługuje mu prawo do dokonywania tych odliczeń za lata następne aż do całkowitego jej odliczenia - przepis art. 27a ust. 15 u.p.d.o.f. (w brzmieniu obowiązującym w 2001 r.).
W myśl przepisów art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) - dalej u.z.p.d, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2003 r., ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, pomniejszony o kwotę składki, o której mowa w art. 13, ulega obniżeniu o wydatki wymienione w art. 27a ust. 1, z wyjątkiem pkt 2 lit. d) u.p.d.o.f., jeżeli nie zostały odliczone od podatku na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym. Skolei wydatki mieszkaniowe, które nie znalazły pokrycia w podatku podlegają odliczeniu od ryczałtu, o ile nie zostały odliczone od podatku na podstawie u.p.d.o.f. W związku z powyższym podatnik ma prawo do odliczenia od zryczałtowanego podatku dochodowego, wydatków mieszkaniowych, do którego Podatnik nabył prawo, a które nie znalazły pokrycia w podatku za lata ubiegłe.
Jednocześnie zaznaczyć należy, że elementem konstrukcyjnym ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 27a ust. 1 pkt 1 i 2 u.p.d.o.f. (w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2002 r.) jest nie tylko prawo podatnika do zmniejszenia podatku dochodowego z tytułu poniesienia wydatków mieszkaniowych, ale również obowiązek zwrócenia uprzednio dokonanych odliczeń, w przypadku zaistnienia zdarzeń określonych przez ustawodawcę.
Jedną z przyczyn powodujących konieczność zwrotu przez podatników odliczonych wcześnie od podatku wydatków mieszkaniowych jest zmiana przeznaczenia budynku (lokalu) z mieszkalnego na użytkowy (art. 27a ust. 13 u.p.d.o.f.).

Odpowiadając na pytanie należy mieć na względnie, że decydujące dla rozstrzygnięcia powyższych wątpliwości jest ustalenie, czy Podatnik cały budynek przeznaczył pod wynajem, czy tylko część lokali. W drugim przypadku (zgodnie z literalnym brzmieniem ww. przepisu) Podatnik nie będzie obowiązany do zwrotu kwot uprzednio odliczonych od podatku i nadal będzie mógł kontynuować odliczenie tzw. ulgi budowlanej. W sytuacji pierwszej, tzn. gdy cały budynek jest wynajmowany istotnym jest ustalenie czy fakt ten spowodował, że Podatnik dokonał zmiany przeznaczenia budynku z mieszkalnego na użytkowy. Pogląd taki został wyrażony w piśmie Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 19 kwietnia 2004 r., BI/005/0975/03. Organ podatkowy stwierdził, że jeżeli - w okresie najmu - nie nastąpią zmiany w budynku zgodne z prawem budowlanym, budynek ten nie utraci waloru mieszkalnego. Izba Skarbowa stwierdziła, że zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga pozwolenia właściwego organu. Zdaniem ww. organu, jeśli w okresie najmu podatnik nie dokona, za zgodą właściwego organu administracji, w budynku odpowiednich robót budowlano-adaptacyjnych, powodujących zmianę podstawowej funkcji budynku z mieszkalnej na użytkową, to nie nastąpi zmiana przeznaczenia budynku w rozumieniu art. 27a ust. 13 u.p.d.o.f.
Podobne stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Katowicach w piśmie z dnia 10 marca 2009 r., IBPBII/2/415-143/08/JSz uznając, że w wypadku wynajmu budynku na cele mieszkalne nie nastąpi zmiana jego przeznaczenia na użytkową, a w konsekwencji nie zaistnieje konieczność doliczenia do podatku kwot uprzednio odliczonych.
Wnioskując na tej podstawie stwierdzić należy, że jeżeli Podatnik cały budynek przeznaczył pod wynajem, lecz nie zmienił jego przeznaczenia, również uprawniony będzie do kontynuowania odliczeń i nie będzie na nim ciążył obowiązek zwrotu uprzednio wykorzystanej ulgi budowlanej.