Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem ewidencjonowanym, natomiast żona prowadzi działalność opodatkowaną na zasadach ogólnych, PKPiR. Jestem właścicielem samochodu osobowego.
Czy żona może wpisać ten samochód do ewidencji środków trwałych, aby dokonywać rozliczeń kosztów samochodu w swojej firmie, w tym również amortyzacji?
Nie ma przeszkód, aby w przedstawionej sytuacji samochód został przekazany żonie dla potrzeb prowadzonej przez nią działalności gospodarczej i został uznany przez nią za środek trwały.
Nie ma, co do zasady, przeszkód, aby samochód wykorzystywany w działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z małżonków został uznany za środek trwały drugiego z małżonków. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy między małżonkami istnieje wspólność majątkowa i środek trwały (np. samochód) nie stanowi majątku odrębnego jednego z małżonków. W konsekwencji, nie ma przeszkód, aby w przedstawionej sytuacji samochód został przekazany żonie dla potrzeb prowadzonej przez nią działalności gospodarczej i został uznany przez nią za środek trwały (jest ona bowiem współwłaścicielem samochodu; nawet jeśli w dowodzie jako właściciel wpisany jest tylko jeden z małżonków, w istocie samochód stanowi współwłasność małżonków). Przekazując samochód małżonce, warto, dla celów dowodowych, sporządzić protokół przekazania lub oświadczenie o przekazaniu.
Należy przy tym zwrócić uwagę na brzmienie art. 22g ust. 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. Przepis ten stanowi, że w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku; zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

W konsekwencji, wartość początkową samochodu jako środka trwałego małżonki będzie w przedstawionej sytuacji stanowiła cała wartość samochodu (jeśli samochód będzie wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej małżonki) lub połowa jego wartości (jeśli samochód będzie wykorzystywany również w działalności gospodarczej małżonka).
Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że uznanie przedmiotowego samochodu osobowego za środek trwały małżonki spowoduje, że będzie ona mogła zaliczać do kosztów uzyskania przychodów ponoszone przez siebie koszty związane z użytkowaniem samochodu bez ograniczeń wynikających z przepisów art. 23 ust. 1 pkt 46, art. 23 ust. 5 i art. 23 ust. 7 u.p.d.o.f. (w szczególności bez obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu).
Dodać pragnę, że przekazanie samochodu małżonce nie wywoła w przedstawionej sytuacji skutków na gruncie VAT. Jak bowiem wynika z treści pytania, w związku z zakupem samochodu małżonkowi nie przysługiwało prawo do odliczenia. W konsekwencji, przekazanie samochodu małżonce nie będzie stanowiło dla małżonka podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT nieodpłatnej dostawy towarów (zob. art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu samochodu osobowego dotyczy, co do zasady, każdej sytuacji, gdy podatnik ma zamiar zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wydatku z tytułu używania samochodu osobowego niewprowadzonego do jego ewidencji środków trwałych (zob. art. 23 ust. 1 pkt 46 w związku z art. 23 ust. 5 u.p.d.o.f.; wyjątek od tej zasady dotyczy jedynie samochodów osobowych używanych na podstawie umowy leasingu - zob. art. 23 ust. 3b u.p.d.o.f.). A zatem używanie w działalności gospodarczej samochodu osobowego należącego do drugiego z małżonków (a więc niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych użytkującego go podatnika) wymaga - z punktu widzenia zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu jego używania - prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.