Chcemy przeprowadzić badania fokusowe. Uczestnikami tych badań będą przypadkowe osoby, które za udział w tych badaniach mają otrzymać po 50 zł. Są to różne osoby, studenci, pracujący, bezrobotni itp.
Jaki powinien być tytuł do wypłaty tych pieniędzy?
Czy może tutaj znaleźć zastosowanie zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 68a u.p.d.o.f.?

Badania fokusowe polegają na prowadzeniu zogniskowanych wywiadów grupowych. W mojej opinii, przychód w wartości 50 zł, które uzyska respondent biorący udział w badaniu będzie stanowił przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Regulacje ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., w art. 20 ust. 1 stanowią, że przychodem są także przychody z innych źródeł, którymi w szczególności są: dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 u.p.d.o.f.
W mojej opinii, w opisanym przypadku przychód do opodatkowania wystąpi z tego tytułu, że Państwa firma jest w stanie wskazać zindywidualizowanych uczestników badania; respondenci stanowią konkretną, określoną, znaną Państwu grupę osób. Przychód do opodatkowania nie występuje wówczas, gdy nie można wskazać konkretnego beneficjenta świadczenia, który otrzymał przysporzenie majątkowe, np. nie można określić przychodu u osób, które uczestniczyły w imprezie polegającej na wolnym nieodpłatnym wstępie do muzeum. W opisanym przypadku powyższe będzie miało zastosowanie, jeżeli podczas przeprowadzania badania serwowany będzie poczęstunek dla respondentów i brak będzie możliwości przypisania jego spożycia do konkretnej osoby. W takiej sytuacji świadczeniodawca, co do zasady, nie może imiennie wskazać, kto skorzystał z oferty faktycznie.
W chwili wypłaty kwot pieniężnych uczestnicy badania fokusowego mogą podpisywać listę dokumentującą odbiór środków pieniężnych, lub dokument kasowy.
Po zakończonym roku podatkowym powinni Państwo uczestnikom badania wystawić PIT-8C. Obowiązek sporządzenia tego dokumentu mają wszystkie osoby prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne, oraz nieposiadające osobowości prawnej, które wypłacały należności i kwoty pieniężne z innych źródeł.
Sporządzenie druku PIT-8C nie jest następstwem wykonywania obowiązków płatnika, jest obowiązkiem wynikającym z samego faktu wypłaty określonego świadczenia.

W przedstawionych okolicznościach, w mojej opinii, nie może znaleźć zastosowania zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 68a u.p.d.o.f. Przepis ten stanowi, że wolna od podatku dochodowego jest wartość nieodpłatnych świadczeń (przychodów z innych źródeł), otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą. Zwolnienie to znajduje zastosowanie, jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym. W opisanych okolicznościach owszem, kwoty pieniężne nie będą przekazywane ani dla Państwa pracowników, ani osób, które pozostają z Państwa firmą w stosunkach cywilnoprawnych. Respondenci badania, tak jak Państwo wskazali, to będą przypadkowe osoby.
Niemniej, proszę zauważyć, że ustawodawca postanowił, iż zwolniona od podatku jest wartość nieodpłatnych świadczeń, czyli takich, które nie są ekwiwalentne.

Przepisy u.p.d.o.f. nie zawierają definicji pojęcia nieodpłatnego świadczenia. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za nieodpłatne świadczenie uznać należy świadczenie niewymagające opłaty, takie za które się nie płaci, bezpłatne. Należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie, kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie to świadczenie stanowiące przysporzenie tylko po stronie otrzymującego nie związane z żadnym wzajemnym zobowiązaniem na rzecz podmiotu je przekazującego. Zasadniczo przedmiotem nieodpłatnego świadczenia może być np. nagroda rzeczowa czy nieodpłatna usługa.
Poza tym, wolna od podatku dochodowego jest kwota nieodpłatnych świadczeń związanych z promocją lub reklamą podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Zwolnienie obejmuje nieodpłatne świadczenia przekazane osobom, które są faktycznymi lub potencjalnymi konsumentami usług lub towarów podmiotu, który je przekazuje. W opisanym przypadku kwota wypłacana respondentom jest wynagrodzeniem za uczestnictwo w badaniu i nie ma na celu mówiąc wprost - zachęcania do zakupu usług lub towarów firmy prowadzącej badanie.