Czy otrzymywanie benefitów przez pracowników od firmy należy opodatkować podatkiem dochodowym?

Pracownicy hotelu otrzymują od firmy benefity w postaci: wstępu do własnego klubu fitness, korzystania z garażu w trakcie godzin pracy, prania garderoby prywatnej używanej jako uniform, obiadów w stołówce pracowniczej, drobnych prezentów w loterii urodzinowej (bilet do kina, kupon do księgarni), prezentów okolicznościowych (ślub, narodziny dziecka, bożonarodzeniowy).

Pytanie:
Czy wszystkie wyżej wymienione benefity należy opodatkować podatkiem dochodowym?
Jeżeli tak, to czy wartość benefitu wynikająca z faktury VAT lub wyceny rynkowej stanowi wynagrodzenie brutto, tj. przychód do opodatkowania, od wartości którego należy wyliczyć podatek dochodowy; czy też wartość tego benefitu należy potraktować jako wynagrodzenie netto i najpierw to "ubruttowić"?
Obie metody mają wpływ na wysokość podatku.
Przykład:
Pracownik ma do dyspozycji darmowe miejsce garażowe w hotelu, które sprzedawane jest klientom zewnętrznym w abonamencie miesięcznym za 1000 zł brutto.
Czy podatek PIT i ZUS liczymy od 1000 zł brutto, czy traktujemy te 1000 zł jako wynagrodzenie netto i najpierw ubruttawiamy i od tej podstawy liczymy ZUS i PIT?

Odpowiedź:
W mojej ocenie ww. benefity należy uznać za przychód pracownika w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f.

Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Według mojej opinii ww. benefity stanowią nieodpłatne świadczenia na rzecz pracowników. Za taką klasyfikacją benefitów przemawia fakt, że nie są to wydatki do poniesienia których pracodawca byłby zobowiązany na mocy wyraźnie wskazanego przepisu. Innymi słowy wydatki te nie są niezbędne dla wykonywania przez pracownika czynności służbowych – jedynie od woli pracodawcy zależy ich finansowanie lub refundacja. W takiej sytuacji po stronie pracowników dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego.
Przychód w rozumieniu u.p.d.o.f., osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, stanowi również podstawę wymiaru składek ZUS pracownika. Wynika to m.in. z art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) oraz art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.).
W świetle powyższego równowartość otrzymanych benefitów należy doliczyć do innych przychodów uzyskanych w danym miesiącu przez konkretnego pracownika ze stosunku pracy i od łącznej wartości pobrać miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy, obliczoną według zasad określonych w art. 32 u.p.d.o.f. oraz składki ZUS.
W rezultacie, podatek dochodowy od osób fizycznych i składki ZUS należne od omawianego świadczenia uszczuplają kwotę wynagrodzenia "netto" do wypłaty dla danego pracownika.
Według mnie brak jest regulacji prawnych, które pozwalałyby na uwzględnienie w podstawie podatku dochodowego oraz składek ZUS wartości nieodpłatnych świadczeń "ubruttowionej" przez pracodawcę, czyli przeliczonej w taki sposób, aby po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy oraz składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, było to finansowo neutralne dla pracownika.
Dodać należy, że przekazując pracownikom świadczenia rzeczowe, należy pamiętać, że niektóre z nich zostały zwolnione od podatku. Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 u.p.d.o.f. zwolnieniem przedmiotowym objęto wartość świadczeń rzeczowych otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych. Zwolnienie to podlega ograniczeniu do wysokości 380 zł w roku podatkowym. Przy tym wspomnianymi świadczeniami rzeczowymi nie są bony, talony oraz inne znaki, które można wymienić na towar lub usługę. Do świadczeń objętych zwolnieniem możemy zaliczyć np.: karnety na basen, siłownię itd., bilety do kina, posiłki, prezenty okolicznościowe czy paczki świąteczne. Wymienione świadczenia mają niewątpliwie wymagany charakter rzeczowy, tj. są przedmiotami materialnymi.

Uwagi:
W przedstawionym przykładzie podatek dochodowy od osób fizycznych i składki ZUS winny być wyliczone od kwoty 1000 zł, czyli podstawy brutto.
Jak już wskazałem podatek dochodowy i składki ZUS należne od wskazanego świadczenia uszczuplą kwotę wynagrodzenia "netto" do wypłaty dla pracownika, gdyż z kwoty tego świadczenia (1000 zł) należy potrącić ww. obciążenia.
Według mnie brak jest regulacji prawnych, które pozwalałyby na uwzględnienie w podstawie podatku dochodowego oraz składek ZUS wartości nieodpłatnych świadczeń "ubruttowionej" przez pracodawcę, czyli przeliczonej w taki sposób, aby po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy oraz składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, było to finansowo neutralne dla pracownika.
W mojej ocenie do przychodów pracownika należy zaliczyć równowartość benefitu oraz sfinansowaną kwotę podatku.
Przekazanie benefitu, jak i sfinansowana przez pracodawcę należna w związku z jego przekazaniem zaliczka na podatek dochodowy spowodują powstanie po stronie pracownika przysporzenia majątkowego.
Nie jest jednak tak, że wartość benefitu stanowi podstawę naliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wypłacane wynagrodzenie obciążane jest bowiem potrąceniami na składki ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotnego i zaliczkami na podatek.
Po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe otrzymujemy wynagrodzenie zasadnicze. Od tej kwoty odejmujemy miesięczne koszty uzyskania przychodu, a następnie obliczamy zaliczkę na podatek dochodowy. Od tak wyliczonej kwoty odejmujemy wysokość miesięcznej ulgi na podatek. Aby policzyć, ile musimy zapłacić do urzędu skarbowego, najpierw trzeba wyliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Według mnie brak jest podstaw prawnych, które pozwalałyby na przyjęcie, że w wartości benefitu i finansowanej zaliczki na podatek dochodowy należnej w związku z jego (benefitu) wypłatą znajduje się ten podatek. Innymi słowy brak jest podstaw do "ubruttowienia" należnych pracownikowi świadczeń, czyli przeliczenia ich w taki sposób, aby po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy było to finansowo neutralne dla pracownika.
Niezależnie od powyższego wyjaśniam, że zakładając, że dana kwota stanowi wartość brutto (np. 2000 zł), w celu wyliczenia 18% tej wartości należy 2000 zł pomnożyć przez 18%, a następnie otrzymaną wielkość podzielić przez 118%.
[Uwaga! Odpowiedź na to pytanie jest już nieaktualna od 1 I 2018 r.]