Odpowiedź:
Jak wyjaśniają organy podatkowe do podmiotu przejmującego dług zastosowanie będzie miał art. 15b ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. – co moim zdaniem oznacza, że nie może już stosować regulacji zawartych w art. 15b u.p.d.o.p. do poprzedniego dłużnika, tym samym będzie on mógł rozliczyć te wydatki w kosztach uzyskania przychodu i nie jest konieczne wyłączanie niezapłaconych zobowiązań z kosztów podatkowych po 30 dniach od terminu płatności gdy zobowiązanie umową cesji zostało sprzedane innej firmie.
Uzasadnienie:
Zgodne z art. 15b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. - w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) - kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu, i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów.
W myśl natomiast art. 15b ust. 4 u.p.d.o.p. jeżeli po dokonaniu zmniejszenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, zobowiązanie zostanie uregulowane, podatnik w miesiącu, w którym uregulował zobowiązanie, zwiększa koszty uzyskania przychodów o kwotę dokonanego zmniejszenia.
Na gruncie powyższych regulacji powstaje wątpliwość czy w wyniku cesji wierzytelności dochodzi do uregulowania zobowiązania w myśl art. 15b ust. 4 u.p.d.o.p.
Nie wyjaśniają Państwo szczegółowo formy przejęcia Państwa długu innej firmie.
Najczęściej przejęcie długu przyjmuje postać faktoringu zwrotnego.
Przy tej formie przejęcia długu w wyrokach WSA w Gliwicach z dnia 14 kwietnia 2014 r., I SA/Gl 1372/13, oraz WSA we Wrocławiu z 20 marca 2014 r., I SA/Wr 76/14, zapadły korzystne dla podatników rozstrzygnięcia, które niestety na dzień dzisiejszy nie są akceptowane przez organy podatkowe.
Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 21 lipca 2014 r., IPPB5/423-390/14-3/MW, wyjaśnia, że kluczową kwestią w sprawie jest wyjaśnienie określenia „uregulowanie zobowiązania”. Należy zauważyć, że używane przez ustawodawcę pojęcie „uregulowanie” nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, dlatego też w pierwszej kolejności konieczne jest odwołanie się do wykładni językowej tego pojęcia. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN „uregulować” znaczy m.in. „uiścić jakąś należność”. Z kolei, „uiścić - uiszczać” oznacza „uregulować należność za coś”. Natomiast „uiszczać się” zgodnie z powyższym słownikiem, oznacza „wywiązać się z jakiegoś zobowiązania finansowego”. W konsekwencji, należy uznać, że „uregulować”, zgodnie z literalnym brzmieniem, oznacza spełnienie świadczenia skutkującego wywiązaniem się ze zobowiązania finansowego, a w konsekwencji – wygaśnięciem zobowiązania.
W świetle powyższego organ podatkowy uznał, że kontrahent Spółki zostanie zaspokojony przez faktora (bank), czyli następuje faktyczny przyrost jego majątku. Jednakże po stronie Spółki (dłużnika) zapłata przez faktora (bank) na rzecz kontrahenta nie wywołuje żadnych skutków. Spółka pozostaje nadal dłużnikiem co do pierwotnej wierzytelności. Nie można zatem uznać za prawidłową wykładnię Spółki dot. art. 15b u.p.d.o.p., że: „fakt, że płatności na rzecz wierzyciela (Kontrahentów) będą dokonywane przez Bank, powoduje, że dochodzi do uregulowania kwoty zobowiązania, z chwilą gdy Bank dokona płatności na rzecz Kontrahenta”.
W sytuacji zatem, dopóki Spółka nie ureguluje zobowiązania wynikającego z faktury dokumentującej nabycie towarów od kontrahenta na rzecz faktora (nie przekaże środków pieniężnych faktorowi), to nie można uznać, że jej zobowiązanie z powyższego tytułu zostało uregulowane. Zatem zastosowanie w sprawie znajdzie art. 15b ust. 1 lub 2 u.p.d.o.p.
Jeżeli przedstawiona przez Państwa sytuacja nie jest związana z umową faktoringu ale jedynie stanowi cywilnoprawne przejęcie długu w wyniku cesji, to warto tutaj zwrócić uwagę na stanowisko wyrażone w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 16 maja 2014 r., IPPB3/423-167/14-2/AG, który uznał, że w konsekwencji umowy przejęcia długu Spółka wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki dotychczasowego dłużnika (Udziałowca). Stanie się zatem stroną stosunku zobowiązaniowego z tytułu umów kredytowych zawartych z bankiem. (…). Oznacza to, że w przypadku nieuregulowania zaliczonej uprzednio do kosztów podatkowych Kwoty Głównej/Odsetek Naliczonych w terminach określonych w art. 15b u.p.d.o.p. będą miały zastosowanie odpowiednie regulacje tego przepisu. W konsekwencji w przypadku późniejszego uregulowania (także częściowego) zobowiązania z tytułu Kwoty Głównej/Odsetek Naliczonych Spółka będzie miała prawo na podstawie art. 15b ust. 4 u.p.d.o.p. do zwiększenia kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym ureguluje zobowiązanie z tego tytułu.
W świetle powyższych wyjaśnień uznać należy, że do podmiotu przejmującego dług zastosowanie będzie miał art. 15b ust. 4 u.p.d.o.p. co moim zdaniem oznacza, że nie może już stosować regulacji zawartych w art. 15b u.p.d.o.p. do poprzedniego dłużnika tym samym będzie on mógł rozliczyć te wydatki w kosztach uzyskania przychodu i nie jest konieczne wyłączanie niezapłacone zobowiązań z kosztów podatkowych po 30 dniach od terminu płatności gdy zobowiązanie umową cesji zostało sprzedane innej firmie.
Odnośnie cesji wierzytelności, to niestety nie tworzy ona nowego stosunku zobowiązaniowego. Zmienia się jedynie osoba wierzyciela, natomiast pozostałe elementy transakcji pozostają bez zmian, dlatego też nie można uznać, że zmiana wierzyciela dla dłużnika może skutkować wygaśnięciem zobowiązania w rozumieniu przepisów art. 15b u.p.d.o.p.
Do czasu więc zapłaty zobowiązania w dalszym ciągu zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu  takiego wydatku uniemożliwiają przepisy art. 15b u.p.d.o.p.
Artur Kowalski, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 19 stycznia 2015 r.