Czy kara nałożona na firmę w związku ze zniszczeniami dokonanymi przez jej pracownika (zniszczenia dokonane w czasie wyjazdu szkoleniowego) może stanowić koszt uzyskania przychodu dla firmy?

Wartość zniszczeń wielokrotnie przewyższa miesięczne wynagrodzenia pracownika. Pracownik został za zniszczenia dyscyplinarnie zwolniony.
Kara nałożona na firmę za działania pracownika co do zasady nie stanowi kosztu uzyskania przychodu, choć są od tego wyjątki.
Przypuszczalnie chodzi o karę będącą odszkodowaniem za zniszczenia, które dokonał pracownik w trakcie szkolenia. Nie mówimy tutaj o karze umownej, lecz o faktycznym pokryciu kosztów za zniszczenia dokonane przez pracownika.
Ważne jest ustalenie okoliczności powstania szkody. Czy to były działania w trakcie wykonywania czynności pracowniczych, a więc udziału w szkoleniu (na zajęciach, na ćwiczeniach itp.), czy po szkoleniu w trakcie pobytu pracownika w hotelu, lub w trakcie spędzania przez niego czasu wolnego? Czy na sali szkoleniowej? Czy w pokoju hotelowym? Często trudno oddzielić te czynności w trakcie zorganizowanego wyjazdu szkoleniowego.
Należy podkreślić, że aby konkretny wydatek w ogóle stanowił koszt uzyskania przychodu (dalej KUP) musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy poniesionymi kosztami a osiągniętymi przychodami. I tak zgodnie z podstawową zasadą określoną w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p., kosztem uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania źródła przychodów. Oznacza to, że kosztem w ogóle są tylko te wydatki, które są związane z działaniem pracownika w trakcie wykonywania pracy, a więc uzyskiwaniem w sposób bezpośredni lub pośredni przychodów jednostki go zatrudniającej. Jeżeli w trakcie wyjazdu szkoleniowego pracownik dokonał szkód, które nie są związane z samym szkoleniem (w trakcie wykładów na sali zajęć itp.), to w ogóle takie wydatki z samej istoty swojej, nie wypełniają tej normy i nie stanowią KUP.

Drugi przypadek jaki możemy sobie wyobrazić, to działania pracownika w trakcie szkolenia. Szkolenie może np. dotyczyć obsługi skomplikowanej maszyny do produkcji wyrobów i pracownik poprzez swoją nieumiejętność, niechlujstwo czy niedbalstwo uszkodził maszynę, na której odbywało się szkolenie.
W pierwszej więc kolejności należy sięgnąć do umowy na szkolenie i zweryfikować zasady odpowiedzialności zakładu pracy za działania pracownika. Z założenia taka szkoda powinna być skutkiem stanów, za które ryzyko bierze strona szkoląca, przecież w trakcie szkolenia może dojść do zniszczenia sprzętu, na którym odbywa się szkolenie i koszt tego powinna ponieść firma szkoląca.
Poza odpowiedzią więc na zadane pytanie, jest to, czy zakład rzeczywiście odpowiada za działania pracownika w tym wypadku, czy to z powodu, że nie można uznać takiej sytuacji jako obowiązku (naprawienia szkody) z umowy, czy to z powodu, że szkoda jest efektem czynu niedozwolonego.
Pozostaje do rozpatrzenia następujący stan faktyczny: pracownik się szkoli, podnosi swoje kwalifikacje, aby lepiej wykonywać pracę czyli pośrednio lub bezpośrednio osiągać większe przychody należne zakładowi, zachowuje należytą staranność, działa w granicach prawa, w praktyce będąc pod nadzorem pracownika firmy szkolącej uszkadza maszynę i zgodnie z umową zakład pracy musi pokryć szkodę. W takiej sytuacji uznać należy że taka szkoda/kara stanowiłaby KUP dla zakładu pracy.

Zapewne jednak nie jest to opisana sytuacja w pytaniu, gdyż nie byłaby ona powodem do zwolnienia pracownika dyscyplinarnie, a takie wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione i niezgodnie z prawem pracy.