Odpowiedź: nie ma prawnego środka, przy pomocy którego zakładowa organizacja związkowa mogłaby zmusić pracodawcę do utworzenia komisji pojednawczej. W tym zakresie strony dysponują autonomią.
Uzasadnienie: zgodnie z art. 244 § 3 k.p. komisję pojednawczą powołują wspólnie pracodawca i zakładowa organizacja związkowa, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – pracodawca po uzyskaniu pozytywnej opinii pracowników. Utworzenie komisji wymaga zatem współdziałania pracodawcy i zakładowej organizacji związkowej, przy czym obydwa podmioty dysponują autonomią w podjęciu decyzji, czy komisję pojednawczą chcą powołać czy nie. Ze sformułowania przepisu wynika, że brak współdziałania jednej ze stron przy powoływaniu komisji powoduje, że komisja nie powstanie. Nie ma przy tym żadnego środka prawnego, przy pomocy którego zakładowa organizacja związkowa zainteresowania powołaniem komisji pojednawczej mogłaby wywrzeć presję na pracodawcę w celu skłonienia go do współdziałania w tej sprawie. W szczególności nie wydaje się, aby mieściło się to w przedmiocie sporu zbiorowego. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych spór zbiorowy może się toczyć o warunki pracy i płacy, prawa i wolności związkowe oraz świadczenia socjalne. Nie wydaje się, aby utworzenie komisji pojednawczej mieściło się w tych kategoriach. Reasumując, zakładowa organizacja związkowa nie może bez współdziałania pracodawcy utworzyć komisji pojednawczej ani zmusić pracodawcę do współdziałania w tej sprawie.
