Wraz z wybuchem wojny w Ukrainie skomplikowały się warunki prowadzenia działalności gospodarczej wielu podmiotom. Nadzieje odżyły wraz z uchwaleniem i wejściem w życie ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r., poz. 583, dalej: specustawa). Teraz jednak okazuje się, że przepisy, które miały ułatwić obywatelom Ukrainy podjęcie pracy w Polsce a pracodawcom ich zatrudnienie, nie rozwiązały wszystkich problemów. Co więcej, to same - nowe - przepisy stały się ich źródłem. Przykładów nie trzeba szukać daleko. Ot chociażby sytuacja kierowców będących obywatelami Ukrainy.
Wniosek o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę - WZÓR >
Decyzja o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy - WZÓR >
Czytaj również: Można już legalnie zatrudniać uchodźców z Ukrainy, ale są pytania o ich dokumenty>>
Wiza z nową naklejką czy bez?
Chodzi o art. 42 specustawy. Zgodnie z nim, jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy oraz okres ważności tej wizy ulegają przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r. W takim przypadku, jak mówi ust. 2 tego przepisu, w dokumencie podróży obywatela Ukrainy nie umieszcza się nowej naklejki wizowej. Co ważne, w myśl ust. 3, wiza krajowa w okresie przedłużenia okresu pobytu oraz okresu ważności na podstawie ust. 1 nie uprawnia do przekraczania granicy.
Jednak zgodnie z tym samym art. 42, ale ust. 4, przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się do kierowcy będącego obywatelem Ukrainy wykonującego międzynarodowy transport drogowy w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 180 i 209) lub niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy w rozumieniu art. 4 pkt 6 tej ustawy.
- A skoro tak, to to oznacza, że kierowca będący obywatelem Ukrainy powinien wystąpić o nową naklejkę. Pytanie tylko, kto ma ją wydać – zastanawia się Przemysław Ciszek, radca prawny, partner zarządzający w kancelarii C&C Chakowski & Ciszek, wykładowca prawa pracy na Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. I dodaje: - W normalnych warunkach taki kierowca powinien wrócić na Ukrainę do polskiego konsulatu w Kijowie, ale nie teraz. Wydaje się, że wydawaniem naklejek powinni zająć się wojewodowie.
Jeszcze we wtorek, 15 marca, gdy zaczęły docierać do nas sygnały o problemach i wątpliwościach branży transportowej, wysłaliśmy pytania do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Chcieliśmy wiedzieć, kto - w związku z art. 42 ust. 2 i 4 specustawy - ma wystawiać naklejki obywatelom Ukrainy będącym kierowcami w transporcie międzynarodowym. W czwartek, 17 marca, otrzymaliśmy odpowiedź. MSWiA wyjaśnia, że jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Polski na podstawie wizy krajowej przypada w okresie od 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy oraz okres ważności tej wizy ulegają przedłużeniu z mocy prawa do 31 grudnia 2022 r. - W przypadku kierowców będących obywatelami Ukrainy, wykonujących międzynarodowy transport drogowy (w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym lub niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy w rozumieniu art. 4 pkt 6 tej ustawy), w celu uzyskania dokumentu uprawniającego do przekraczania granicy należy złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy – napisało dalej ministerstwo.
Złożenie wniosku to za mało, by zalegalizować pobyt w strefie Schengen
- Niestety odpowiedź Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji jest połowiczna. Złożenie wniosku o kartę pobytu działa tylko w Polsce. Nie uprawnia natomiast do pobytu w innych państwach strefy Schengen, do wyjazdu z towarem np. do Francji. Tam taki kierowca będzie przebywał nielegalnie – mówi mec. Przemysław Ciszek. I dodaje: - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice, czyli kodeks graniczny Schengen, wyraźnie określa dokumenty, na podstawie których możliwy jest wjazd obywateli państw trzecich na teren strefy Schengen. Złożony wniosek o kartę pobytu nie jest wymieniany wśród tych dokumentów. Tym samym kierowcy będący obywatelami Ukrainy w okresie oczekiwania na wydanie karty pobytu albo nowej naklejki wizowej są uziemieni w Polsce.
Co można zrobić w takiej sytuacji, skoro specustawa legalnie przedłuża pobyt obywateli Ukrainy, także tych, którzy legalnie przebywali i pracowali w Polsce przed 24 lutego 2022 r.? - Można tylko apelować do wojewodów, do których – zgodnie z ustawą o cudzoziemcach – obywatele Ukrainy powinni składać wnioski o kartę pobytu i nowe naklejki wizowe, o jak najszybsze wydawanie dokumentów legalizacyjnych, którymi będą posługiwali się kierowcy będący obywatelami Ukrainy poza granicami Polski – podkreśla mec. Ciszek.
W czwartek, 17 marca, do sytuacji ukraińskich kierowców transportu międzynarodowego i wiz krajowych odniósł się Urząd do Spraw Cudzoziemców. Na swojej stronie poinformował, że obywatele Ukrainy posiadający wizy krajowe, których okres ważności skończył się w okresie od 24 lutego br. lub zakończy się w najbliższym czasie, a są zainteresowani wykonywaniem pracy jako kierowcy w transporcie międzynarodowym, powinni niezwłocznie wystąpić o udzielenie im zezwoleń na pobyt czasowy i pracę (o których mowa w art. 114 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach). Wniosek o udzielenie tego zezwolenia należy złożyć w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
Urząd poinformował też, że z udzieleniem tego zezwolenia wiąże się wydanie z urzędu karty pobytu, ważnej przez okres na jaki zostało udzielone zezwolenie. Karta pobytu stanowi dokument pobytowy uprawniający do przemieszczania się po terytoriach państw obszaru Schengen. I zadeklarował, że właściwe w sprawach cudzoziemców wydziały urzędów wojewódzkich będą priorytetowo przyjmować i rozpatrywać wnioski od obywateli Ukrainy, którzy są kierowcami w transporcie międzynarodowym.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
