Uchwała SN wyjaśnia, jak liczyć przedmiot zaskarżenia przy odmowie uznania ubezpieczenia chorobowego

W sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego o niepodleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wartość przedmiotu zaskarżenia jest ustalana jako suma świadczeń z ubezpieczenia chorobowego za sporny okres, nie więcej niż za rok - taką uchwałę podjęło siedmioro sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego.

Problem powstał w wyniku rozpoznawania odwołania Joanny D. od decyzji ZUS w sprawie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Czytaj też: Izba Kontroli Nadzwyczajnej SN poparła wyrok Izby Pracy wbrew stanowisku prokuratora>>

Odrzucenie skargi

Pełnomocnik Joanny D. wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o odrzuceniu pozwu z powodu wartości przedmiotu zaskarżenia. Sąd ustalił wartość przedmiotu zaskarżenia na 130 zł - jako sumę składek ubezpieczenia zdrowotnego. Zdaniem tego sądu skarga jest niedopuszczalna, gdyż dotyczy roszczenia majątkowego niższego niż 10 tys. zł (art. 398² par. 1 kpc).

Rozpoznając zażalenie, troje sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego zauważyło, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego powstała rozbieżność interpretacji. Przedstawili więc zagadnienie prawne składowi rozszerzonemu: Czy w sprawach z odwołań od decyzji o niepodleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wartość przedmiotu zaskarżenia - warunkująca, na podstawie art. 398² par. 1 zdanie 2 k.p.c., dopuszczalność skargi kasacyjnej - ustalana jest jako suma składek za sporny okres, nie więcej niż za rok? Czy też wartość ta ma odpowiadać wysokości świadczenia z ubezpieczenia chorobowego?

PROCEDURA: Zasady podlegania ubezpieczeniu chorobowemu >

Gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe w praktyce i orzecznictwie

Maria Beroud-Mazur, Marta Ewiak-Kawecka

Sprawdź  

Ważna wysokość świadczenia czy składki?

Na rozprawie zdalnej przed Izbą Pracy Sądu Najwyższego pełnomocnik skarżącej adwokat Szymon Szarmach wnosił o podjęcie uchwały, zgodnie z którą wysokość świadczenia, a nie składki jest istotna. Jego zdaniem podjęcie uchwały przez SN jest konieczne, bp przyczyni się do ujednolicenia praktyki sądowej.

Tę opinię podzielił prokurator Andrzej Nieć z Prokuratury Krajowej. Jego zdaniem chodzi o uzyskanie świadczenia, co determinuje wartość przedmiotu zaskarżenia.

Innego zdania był przedstawiciel ZUS radca prawny Tomasz Urbanowicz. Twierdził on, że podleganie ubezpieczeniu chorobowemu, to jest inna kwestia niż wypłacanie czy naliczanie składki. Odrębność ta wyraża się w podległości organizacyjnej - inne komórki ZUS skargi rozpoznają, inne sady - rozstrzygają o słuszności decyzji. Laikowi trudno obliczyć okresy emerytalne, gdyby wnosił korektę do decyzji, a zatem ZUS opowiada się za przyjęciem, że wartością sporu jest wartość składek za sporny okres, nie więcej niż za 12 miesięcy.

Sprawdź również książkę: Gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe w praktyce i orzecznictwie >>

Uchwała: Suma świadczeń

Sąd Najwyższy w Izbie Pracy podjął 20 stycznia uchwałę, według której w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego o niepodleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) wartość przedmiotu zaskarżenia jest ustalana jako suma świadczeń z ubezpieczenia chorobowego jako za sporny okres, nie więcej niż za rok (art. 22 kpc).

Tomaszewska Barbara, Zasiłek chorobowy przedsiębiorcy – poradnik krok po kroku >

Jak wyjaśniła rozstrzygnięcie sędzia sprawozdawca Katarzyna Gonera, uchwała dotyczyła konkretnego przypadku - niepodlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. To się przykłada na wartość świadczenia - dodała.

Sędzia wskazała, że sprawy dotyczące ubezpieczenia chorobowego mogą mieć różny charakter, w zależności od tego co jest ich istotą. Wartość zaskarżenia może być liczona różnie:

1. Sprawy dotyczące obowiązku składkowego, w których wartość przedmiotu zaskarżenia odnosić się będzie do wysokości składek
2. Sprawy, w których ubezpieczony domaga się stwierdzenia obowiązku ubezpieczenia - liczy się wartość przedmiotu zaskarżenia odnosi się do wartości świadczeń (sytuacja, gdy organ kwestionuje prawo do świadczeń, gdy ubezpieczony może je utracić).

- W zależności od tego, czego dotyczy decyzja organu rentowego i jaki jest interes obydwu stron kształtuje się wartość przedmiotu zaskarżenia - podkreśliła sędzia Gonera.

- W sporach dotyczących dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego często w gruncie rzeczy chodzi nie o samo ubezpieczenie i składkę chorobową, ale ich pochodną, czyli świadczenia z ubezpieczenia chorobowego – mówi Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w prawie pracy, ubezpieczeń i zabezpieczenia społecznego. I dodaje: - Przegrany spór z ZUS dotyczący ubezpieczenia skutkuje bowiem przegraniem z nim sporu dotyczącego świadczeń. Uchwała SN uwzględnia ten aspekt. Jeśli w istocie chodzi o świadczenia, to skarga kasacyjna odnosząca się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego będzie dopuszczalna w większej liczbie spraw.

Do uchwały zgłoszono jedno zdanie odrębne.

Sygnatura akt III UZP 8/21, uchwała z 20 stycznia 2022 r.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.