O zmiany od dawna apelowała "Solidarność". - Zakaz handlu obowiązuje 7 miesięcy i wymaga zmian - mówił w połowie października Alfred Bujara, przewodniczący Krajowego Sekretariatu Banków, Handlu i Ubezpieczeń NSZZ Solidarność. Podkreślał, że minister Rafalska popiera uszczelnienie wyjątku dla placówek pocztowych i projekt zmian w tej sprawie pojawi się prawdopodobnie po wyborach samorządowych. Faktycznie tak się stało - 20 listopada grupa posłów PiS złożyła w Sejmie projekt nowelizacji. "Solidarności" nie udało się natomiast uzyskać poparcia dla drugiej propozycji - rozszerzenia doby niedzielnej od godz. 22.00 w sobotę do 5.00 w poniedziałek. Zmian w tym zakresie na razie nie będzie.

Czytaj też: "Solidarność" chce zmian w zakazie handlu >

Handel ograniczany stopniowo

Ustawa z 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni obowiązuje od 1 marca 2018 roku. Przewiduje etapowe ograniczanie handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych w niedziele i święta:

  • do końca 2018 r. zakaz nie obowiązuje w pierwszą i ostatnią niedzielę każdego miesiąca, a także w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie i w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc.
  • w 2019 r. zakaz nie będzie obowiązywać w ostatnią niedzielę każdego miesiąca, a także w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie i w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc.
  • od 2020 r. zakaz nie będzie obowiązywać w ostatnią niedzielę stycznia, kwietnia, czerwca i sierpnia każdego kolejnego roku kalendarzowego, a także w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie i w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc.

Sprawdź w LEX: Zakaz handlu w niedziele i święta - problemy z definicją niedzieli >

Są 32 wyjątki od zakazu - 6 do zmiany

W przypadkach określonych w art. 6 ustawy zakaz nie obowiązuje we wszystkie niedziele i święta. Posłowie PiS proponują zmianę lub doprecyzowanie 6 z nich.

Czytaj też: Ponad 30 wyjątków od zakazu handlu w niedziele >

Najpoważniejsza zmiana dotknie te sklepy, które dziś korzystają z wyjątku dla placówek pocztowych (art. 6 ust. 1 pkt 7). Chodzi przede wszystkim o sieć Żabka. - Projekt nowelizacji ma spowodować, żeby sklepy Żabki nie mogły udawać placówki pocztowej - wyjaśnia przedstawiciel wnioskodawców poseł Janusz Śniadek. Po zmianie w niedziele wolne od handlu pracować będą mogły tylko te placówki pocztowe, w których przeważająca działalność polega na świadczeniu usług pocztowych.

 


Kolejna zaproponowana zmiana w art. 6 ust. 1 pkt 14 ustawy polega na zastąpieniu wyrazów „w przypadku sprzedaży ryb z burty” wyrazami „w przypadku sprzedaży ryb ze statku rybackiego”. Ma ona wyłącznie charakter redakcyjny i nie zmienia zakresu wyłączenia spod zakazu handlu określonego w tym przepisie.

Sprawdź w LEX: Czy zakaz handlu w niedziele obejmuje targi? >

Zmiana w art. 6 ust. 1 pkt 24 ustawy ma dostosować brzmienie tego przepisu do praktyki funkcjonowania placówek handlowych prowadzących handel maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn. W praktyce placówki takie sprzedają także m.in. materiały eksploatacyjne i inne materiały używane w trakcie bieżącej, zwykłej pracy maszyny rolniczej, jak również narzędzia niezbędne do wymiany części zamiennych w takich maszynach. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu zmian, nieracjonalne i niepraktyczne jest dalsze utrzymywanie przepisu uchylającego zakaz handlu w odniesieniu do placówek handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn, bowiem w praktyce takich placówek handlowych po prostu nie ma. W związku z tym zaproponowano uzupełnienie wyłączenia o „handel materiałami eksploatacyjnymi do maszyn rolniczych lub materiałami używanymi w trakcie bieżącej, zwykłej pracy maszyn rolniczych lub narzędziami do wymiany części zamiennych w maszynach rolniczych”.

Art. 6 ust. 1 pkt 32 ustawy daje możliwość pracy placówkom handlowym, w których jest prowadzony wyłącznie skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego. Do listy ma zostać dodany jeszcze rzepak.

 

 

Propozycja zmiany brzmienia art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy polega na pominięciu w nim „wyrobów tytoniowych”. Obecnie przedsiębiorca może skorzystać z wyłączenia spod zakazu handlu na podstawie tego przepisu uzasadniając to tym, że jego przeważająca działalność polega na sprzedaży detalicznej żywności, napojów i wyrobów tytoniowych (PKD 42.2). Z kontroli PIP wynika, że przepis ten jest nadużywany, bo wykorzystują go przedsiębiorcy, którzy w praktyce handlują przede wszystkim innymi towarami, niż wyroby tytoniowe, a papierosy sprzedają niejako „przy okazji”.

Przepis precyzyjnie określi, kto może pomóc właścicielowi sklepu

Ustawa w art. 6 ust. 1 pkt 27 umożliwia właścicielom sklepów otwarcie placówek w dni objęte zakazem handlu. Kiedy 1 marca Państwowa Inspekcja pracy opublikowała uzgodnione z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stanowisko ws. niektórych zapisów ustawy, pojawiła się w nich informacja, że właścicielowi może pomóc rodzina.

PIP wyjaśniał wtedy: korzystanie z okazjonalnej i nieodpłatnej pomocy członków rodziny w takim przypadku nie narusza przepisów ustawy. Osoby te nie mogą jednak być pracownikami lub zatrudnionymi u takiego przedsiębiorcy i wykonywać odpłatnej pracy w inne dni tygodnia.

Czytaj też: Interpretacje PIP ws. zakazu handlu >

Eksperci podkreślali, że ani PIP, ani resort pracy nie mają żadnej kompetencji do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa pracy, a zapisu o pomocy rodziny nie ma w ustawie. Nowelizacja to uporządkuje. W ustawie zapisane zostanie wprost, że przedsiębiorca może korzystać z nieodpłatnej pomocy niektórych członków rodziny. Ale nie każdy będzie mógł pomóc. Przepis pozwala na pomoc:

  • małżonka,
  • dzieci własnych,
  • dzieci małżonka,
  • dzieci przysposobionych,
  • rodziców,
  • macochy i ojczyma.

pod warunkiem, że na co dzień nie pracują w żadnym sklepie przedsiębiorcy.

W uzasadnieniu projektu zmian podkreślono, że świadczenie takiej pomocy będzie mogło mieć miejsce jedynie w tej placówce handlowej, w której przebywa też przedsiębiorca. Chodzi o to, żeby właściciel kilku sklepów mógł otworzyć tylko jeden z nich. Warto zwrócić uwagę, że zaproponowany katalog członków rodziny nie pozwala na pomoc zięcia czy synowej w sklepie teścia/teściowej ani odwrotnie - teściowie nie pomogą w sklepie synowej czy zięcia. Nie będzie też dozwolona pomoc rodzeństwa czy dalszej rodziny, np. kuzynów.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Projekt nowelizacji wpłynął do Sejmu 20 listopada 2018 roku. Został skierowany do Biura Legislacyjnego i Biura Analiz Sejmowych. Nie wiadomo jeszcze, kiedy rozpoczną się prace nad nim. Zmiany mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy.

Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX:

Praca w niedziele i święta >

Ograniczenie handlu w niedziele >

Kiedy pracownicy call center mogą świadczyć pracę w niehandlowe niedziele? >

Czy pracownicy piekarni mogą zaczynać pracę o godz. 4:00, w poniedziałek po niedzieli objętej zakazem handlu? >

Wykonywanie pracy w handlu w niedziele a odpoczynek dobowy >

Nie masz dostępu do tych materiałów? Sprawdź, jak go uzyskać >