10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego. Przy tej okazji warto zwrócić uwagę na zagrożenia psychospołeczne w polskich firmach. Nowy raport „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2025. Mobbing, depresja, stres 2.0, czyli zagrożenia w polskich firmach” wskazuje, że najczęstszym zagrożeniem jest nieodpowiednie traktowanie przez przełożonego. Przyznało tak 67 proc. pracowników oraz 62 proc. zarządzających. Co więcej, ponad połowa (55 proc.) pracowników i zarządzających doświadczyła przemocy słownej. Sytuacja podobnie wyglądała w poprzedniej edycji badania z 2019 roku, gdzie również najczęściej wskazywano na nieodpowiednie traktowanie ze strony przełożonego.
– Wyniki badania pokazują, że między 2019 r. a 2025 r. nastąpił wzrost poziomu doświadczania zagrożeń psychospołecznych wśród pracowników. Największe przyrosty dotyczą m.in. mobbingu oraz niedopuszczalnego traktowania przez przełożonych, co wskazuje na rosnące napięcia w relacjach hierarchicznych. Równocześnie widać wzrost przypadków dyskryminacji, przemocy słownej i poczucia wykluczenia, co może być związane zarówno z realnym nasileniem problemów, jak i większą świadomością pracowników dotyczącą ich praw. Na wzrost zgłaszanych problemów wpływ miały prawdopodobnie także warunki pracy w pandemii, upowszechnienie modelu zdalnego i hybrydowego oraz presja efektywności związana z wyzwaniami gospodarczymi. Zjawiska te zwiększyły ryzyko izolacji, konfliktów i stosowania twardych stylów zarządzania. Dodatkowym czynnikiem jest zmiana pokoleniowa – młodsi pracownicy częściej nazywają i zgłaszają nieakceptowalne zachowania – mówi Anna Sikorska, ekspertka Stowarzyszenia Koalicja Bezpieczni w Pracy, dyrektor działu zasobów ludzkich i administracji w PW Krystian.
Czytaj również:
Jak dostosować miejsce pracy dla osoby niepełnosprawnej z orzeczoną depresją? >>
Są wreszcie konkretne wskazówki dla firm zatrudniających osoby z depresją >>
Wpływ na zdrowie psychiczne pracowników
Połowa pracowników ankietowanych w 2025 r., którzy doświadczyli zagrożeń psychospołecznych, przyznała, że miały one na nich wpływ. Zmniejszyła się ich motywacja do pracy (51 proc.) oraz zaufanie do ludzi (41 proc.). Zjawiska te negatywnie wpłynęły na dobrostan pracowników, obniżając ich samoocenę i poczucie własnej wartości (40 proc.), a także powodując pogorszenie zdrowia psychicznego, np. lęk, depresję czy bezsenność (38 proc.). Część pracowników (32 proc.) doświadczyła wypalenia zawodowego. Niektórzy obrócili te przykre doświadczenia w pozytyw – 22 proc. pracowników poczuło mobilizację do działania (np. stawiania granic, wsparcia innych), a 21 proc. ma poczucie, że to doświadczenie ich wzmocniło, czegoś nauczyło.
Co ciekawe, na efektywność pracowników aktualnie częściej niż atmosfera w pracy, stres czy ilość obowiązków wpływają problemy prywatne – 23 proc. respondentów w 2025 r., w porównaniu do 17 proc. w 2019 r. Nieco większy wpływ tej kwestii przypisują również zarządzający (w 2025 – 25 proc., w 2019 - 17 proc.).
- Obserwowany spadek w postrzeganiu zagrożeń psychospołecznych jako bezpośredniej przeszkody w wykonywaniu obowiązków zawodowych (z 70 proc. do 56 proc.) może być pozornie interpretowany jako poprawa warunków pracy. Choć pracownicy być może nauczyli się utrzymywać bieżącą efektywność mimo presji, to problem może być znacznie głębszy. Szczególnie, że w tegorocznej edycji na znaczeniu zyskał wpływ problemów prywatnych na efektywność. Warto mieć na uwadze, że połowa pracowników, którzy doświadczyli zagrożeń, przyznaje, że miały one na nich wpływ, a te konsekwencje często dotyczą właśnie sfery prywatnej. To tutaj wśród pracowników odnotowujemy alarmujący spadek zaufania do ludzi (41 proc.) i obniżenie samooceny (40 proc.), a także pogorszenie zdrowia psychicznego (38 proc.). Co za tym idzie, zagrożenia psychospołeczne – takie jak mobbing czy niewłaściwe traktowanie przez przełożonych – niszczą fundamenty funkcjonowania osobistego – podkreśla Ewa Gawrysiak, członek zarządu Stowarzyszenia Koalicja Bezpieczni w Pracy, regional manager CEE w TenCate Protective Fabrics. I dodaje: - Odpowiedzialność pracodawcy w obszarze zapewnienia bezpieczeństwa sięga zatem daleko poza miejsce pracy. W świetle tych danych, priorytetem w firmach nie może być już tylko efektywność, lecz całościowy dobrostan pracowników.
Cena promocyjna: 77.41 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 129 zł
Różnice w postrzeganiu działań zapobiegawczych
Zdaniem 29 proc. ankietowanych pracowników ich firmy podejmują działania mające na celu przeciwdziałanie mobbingowi, dyskryminacji, przemocy i innym zagrożeniom psychospołecznym. To więcej niż w roku 2019, ale jedynie o 6 punktów procentowych. 19 proc. pracowników przyznaje, że nie wie nic o istnieniu takich działań. W firmach najczęściej są to szkolenia (40 proc.) oraz procedury (33 proc.) dla pracowników dotyczące przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji, w tym np. polityki antymobbingowe. Jak wynika z odpowiedzi pracowników, 58 proc. uznało te działania za skuteczne.
Z kolei zarządzający mają bardziej pozytywny obraz - 37 proc. z nich potwierdza obecność działań na rzecz zwalczania zagrożeń psychospołecznych, a 71 proc. ocenia je jako skuteczne. Do najczęstszych działań należą: szkolenia dla pracowników dotyczące przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji (44 proc.), szkolenia dla kadry zarządzającej dotyczące rozpoznawania i reagowania na niepożądane zachowania (44 proc.), reagowanie na incydenty – np. prowadzenie postępowań wyjaśniających lub mediacji (40 proc.), opracowane i dostępne procedury przeciwdziałania mobbingowi / dyskryminacji (np. polityki antymobbingowe) (36 proc.) oraz kanały zgłaszania nieprawidłowości (np. anonimowa skrzynka, linia zaufania) (35 proc.).
- Duża rozbieżność może wynikać z kilku czynników. Po pierwsze, zarządzający częściej uczestniczą w planowaniu oraz wdrażaniu rozwiązań – mają więc większą świadomość podejmowanych inicjatyw i z tego powodu oceniają je wyżej. Pracownicy natomiast patrzą przede wszystkim przez pryzmat codziennych doświadczeń, a jeśli nie odczuwają realnej poprawy w swoim środowisku pracy, to ich ocena jest bardziej powściągliwa. Po drugie, różnice mogą wynikać z jakości komunikacji. Niekiedy managerowie nie potrafią odpowiednio wsłuchać się w potrzeby zatrudnionych albo działania nie są właściwie komunikowane w dół organizacji. W efekcie część pracowników nie wie o dostępnych narzędziach wsparcia lub nie ma poczucia, że są one kierowane także do nich. Po trzecie, należy zwrócić uwagę na nierówności w dystrybucji zasobów edukacyjnych. Kadra menedżerska zwykle jest intensywniej obejmowana szkoleniami i informacjami o zagrożeniach psychospołecznych niż pracownicy niższych szczebli, którzy otrzymują mniej takiego wsparcia. To naturalnie przekłada się na różnice w ocenie skuteczności wdrażanych działań - ocenia Jacek Dolibóg, przewodniczący Koalicji Bezpieczni w Pracy, dyrektor zarządzający CWS Workwear.
Badanie na potrzeby raportu zostało przeprowadzone w dniach 26 czerwca -10 lipca 2025 r. przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii. Z zarządzającymi (N=246) przeprowadzono wywiady telefoniczne (CATI). Grupę pracowników (N=1019) stanowią osoby będące etatowymi pracownikami biurowymi i fizyczno-umysłowymi. Badanie zostało zrealizowane techniką wywiadów online (CAWI). Raport uwzględnia porównanie wyników z odpowiedziami z badania przeprowadzonego w 2019 r.
Patronem raportu jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
