Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski osób zatrudnianych przez podmioty wpisane na prowadzoną przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji listę osób i podmiotów, wobec których stosowane są sankcje w oparciu o przepisy ustawy z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz. U. poz. 835).
Czytaj również: Będą świadczenia z FGŚP dla firm objętych sankcjami na wypłaty wynagrodzeń dla pracowników>>
Sankcje nałożone na firmy godzą w indywidualne osoby i ich prawa pracownicze
- W szczególności zwracają oni uwagę na fakt, że zastosowanie sankcji często oznacza dla nich natychmiastowe odebranie im źródła utrzymania, jak również stanowi realne zagrożenie terminowości wypłat wynagrodzeń i innych świadczeń pracowniczych będących źródłem utrzymania ich i ich rodzin. Przepisy ustawy nie przewidują szczególnych rozwiązań prawnych umożliwiających zabezpieczenie ich sytuacji ekonomicznej, w sytuacji nagłego zaprzestania działalności na terenie Polski przez ich pracodawców, na skutek objęcia przedmiotowymi sankcjami – pisze RPO do Minister Pracy i Polityki Społecznej.
Rzecznik podkreśla, że samo stosowanie sankcji wobec podmiotów i osób bezpośrednio lub pośrednio wspierających agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę nie budzi wątpliwości, jednak prawo powinno zapewnić ochronę roszczeń pracowniczych zatrudnionym przez te podmioty w Polsce. - Obowiązek ten w sposób szczególny aktualizuje się wówczas, gdy do systemu prawnego są wprowadzane regulacje, których istota sprowadza się do zaprzestania prowadzenia przez określone podmioty działalności gospodarczej prowadzonej z udziałem osób pozostających w stosunkach pracy z tymi podmiotami – zaznacza RPO.
Nowy instrument ochrony praw pracowniczych
Minister Rodziny i Polityki Społecznej informuje, że 5 lipca br. do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (druk nr 2417). Projektowane przepisy wprowadzają nowy instrument, dzięki któremu podmiot objęty sankcjami będzie mógł wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczenia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) na zaspokojenie należności pracowniczych. Gdy tego nie zrobi, wypłata świadczeń będzie możliwa także na indywidualny wniosek pracownika. Będzie to wsparcie jednorazowe, co oznacza, że świadczenia z tytułu niewypłaconych wynagrodzeń nie będą wypłacane ponownie za ten sam okres dla tych samych pracowników w przypadku ewentualnych następnych postępowań (restrukturyzacji czy upadłości). - Świadczenie z tytułu niewypłaconych wynagrodzeń będzie wypłacane maksymalnie za okres 3 miesięcy, przy czym maksymalna wysokość świadczenia za jeden miesiąc ograniczona jest do wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Rozwiązanie to przewiduje realizację wniosków o wypłatę świadczeń przez marszałków województw przy pomocy wojewódzkich urzędów pracy. Równocześnie dla usprawnienia wypłaty świadczeń wprowadza się przepis umożliwiający wymianę informacji pomiędzy marszałkami województwa a Szefem Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie niezbędnym do rozpatrzenia wniosku – informuje minister rodziny Marlena Maląg. Obecnie rządowy projekt tej ustawy został przekazany do Senatu (druk nr 766).
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 4/2022 >>
Zgoda Szefa KAS na wypłatę wynagrodzeń
Dotychczas ochrona praw pracowniczych osób zatrudnionych w firmach objętych sankcjami opierała się na art. 5 pkt 2 ustawy z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Przepis ten wskazuje na kompetencje Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który może zgodzić się na zwolnienie lub udostępnienie określonych zamrożonych środków finansowych lub zasobów gospodarczych wobec osób i podmiotów wpisanych na listę sankcyjną. Wynika to z art. 4 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) nr 269/2014 z 17 marca 2014 r. w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających.
Wszystkie uprawnienia Szefa KAS w zakresie wyrażania zgody na odstępstwa zawierają przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. - Mając na względzie powyższe regulacje prawne, Szef Krajowej Administracji Skarbowej, na wniosek pracodawców - podmiotów objętych sankcjami, wyraża zgodę na wypłatę wynagrodzeń pracownikom podmiotu. Podkreślenia wymaga też to, że tego typu wnioski traktowane są priorytetowo, i że w dotychczas rozpatrzonych przypadkach (zakończonych wydaniem decyzji Szefa KAS), w których wnioskowano o odmrożenie środków finansowych na wypłatę pensji dla pracowników, w każdym przypadku wydawana była decyzja odmrażająca środki – zaznacza minister rodziny.
Marlena Maląg podkreśla też, że w razie utraty pracy przez zatrudnionych w podmiotach objętych sankcjami w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, będą mogli oni rejestrować się w urzędach pracy i uzyskać zasiłek dla bezrobotnych, jak również skorzystać z innych instrumentów wynikających z ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2022 r. poz. 690, z późn. zm.).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
