Pracuj.pl opublikował raport „Polki w pracy fizycznej. Życie zawodowe fachowców z kobiecej perspektywy”. Jak twierdzą jego autorzy, prezentuje on opinie kobiet wykonujących zawody tzw. blue collars. To wyjątkowa, ale często pomijana w analizach grupa pracowniczek. Bohaterki raportu pracują m.in. przy produkcji, w branży budowlanej, magazynowej, w roli kurierek czy dostawczyń, są operatorkami maszyn. - W raporcie sprawdziliśmy, jak kierują swoją karierą, na jakie warunki pracy mogą liczyć, a także co w pracy jest dla nich najważniejsze. Sprawdziliśmy też, jak pracowniczki fizyczne postrzegane są przez współpracujących z nimi mężczyzn – piszą na wstępie autorzy raportu. Wynika z niego, że:
- 77 000 ofert pracy fizycznej zamieszczono na Pracuj.pl w I półroczu 2022 r.;
- 40 proc. pracowniczek fizycznych szuka nowego pracodawcy;
- Co czwarta pracowniczka fizyczna nigdy nie otrzymała podwyżki;
- Zarobki to kluczowa przyczyna zmiany pracy dla 77 proc. respondentek;
- 81 proc. uważa, że wykonują pracę fizyczną równie dobrze, co mężczyźni.
Czytaj również: Badanie: Miejsca pracy stały się bardziej inkluzywne, ale nie dla kobiet>>
Czytaj też: Sprawozdanie o warunkach pracy - poradnik na przykładach >>>
Praca fizyczna – równe szanse dla Pol(s)ki
W I półroczu 2022 roku do pracowników fizycznych skierowano ponad 77 tys. ogłoszeń o pracę w Pracuj.pl. Dla porównania rok wcześniej, czyli w I półroczu 2021 roku, kierowano do nich 50 tys. ofert. Na sytuację fachowców – w postaci szans, ale i wyzwań – wpływają także czynniki gospodarcze i międzynarodowe. Wojna w Ukrainie spowodowała odpływ wielu pracowników fizycznych płci męskiej, gdy firmy stanęły niemal z dnia na dzień przed wyzwaniem pilnego zastąpienia ich nowymi osobami.
Wraz ze wzrostem popytu na tę grupę zawodową na rynku pracy fizycznej pojawiają się nowe szanse dla kobiet, które wykonują zawody m.in. w branży produkcyjnej, budowlanej czy w transporcie. Duże zapotrzebowanie na rekrutację kadr może zwiększać otwartość pracodawców na zatrudnianie pań.
Czytaj też: Różnicowanie sytuacji pracowników w zatrudnieniu - dopuszczalność >>>
By poznać lepiej sytuację Polek pracujących fizycznie, zespół Pracuj.pl zdecydował się przeprowadzić badanie wśród 545 respondentów - w tym 273 kobiet. Pytano o aspiracje zawodowe, cele i potrzeby rekrutacyjne, postawy wobec zarobków, a także osobiste spojrzenie na życie zawodowe. Sprawdzono też, jak postrzegają je mężczyźni, wykonujący obowiązki na analogicznych stanowiskach.
Czytaj też: Ochrona pracy kobiet >>>
Gotowe do zmiany. Obok finansów szukają… elastyczności
Pracowniczki fizyczne są raczej aktywne rekrutacyjnie. 4 na 10 respondentek biorących udział w badaniu Pracuj.pl przyznało, że obecnie szukają aktywnie pracy. Okres po wybuchu pandemii COVID-19 okazał się czasem nowych doświadczeń dla wielu pracowniczek fizycznych. 38 proc. badanych pań zadeklarowało, że zmieniły pracę w ciągu ostatnich 2 lat. Warto zauważyć, że większość kobiet pracujących fizycznie jest gotowych na ciekawe oferty zatrudnienia, nawet jeśli obecnie nie szukają ich aktywnie. 69 proc. respondentek przyjęłoby propozycję nowej, atrakcyjnej pracy, jeśli by ją otrzymały.
Inflacja znacząco wpływa na budżety domowe, w tym wydatki z otrzymywanej pensji. Chcąc zachować dotychczasowy poziom życia lub go poprawić, Polki pracujące fizycznie bardzo często zwracają uwagę na zarobki. Aż 77 proc. respondentek wymieniło odpowiednie wynagrodzenie jako jeden z trzech najważniejszych elementów, których szukają w ofertach pracy. Na drugim miejscu priorytetów pracowniczek fizycznych przy przeglądaniu ofert znalazły się łatwy i szybki dojazd do pracy (59 proc.), a na trzecim – stabilność zatrudnienia (36 proc.). Można przypuszczać, że kwestia wygodnego dojazdu może być istotna np. dla kobiet, które częściej od panów łączą pracę zawodową z wychowywaniem małych dzieci.
Czytaj też: Praca w świetle różnic międzypłciowych >>>
Co interesujące, poza podium wśród pań stosunkowo wysoko jako ważny atut oferty pracy znalazły się także elastyczne godziny. Zwraca na nie uwagę 27 proc., wśród mężczyzn odsetek był niemal dwukrotnie niższy. Elastyczne godziny to kolejny aspekt, który wśród pań może być związany mocno z potrzebą łączenia życia zawodowego i rodzinnego.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 6/2022 >>
Podwyżki pożądane, ale rzadziej otrzymywane
Kobiety pracujące fizycznie szczególnie odczuwają wpływ inflacji na wartość ich pensji. Zmieniająca siła nabywcza pieniądza mocno wpływa na postawy wobec pracy. Tylko 43 proc. pracowniczek fizycznych posiadających pracę deklaruje, że są zadowolone z obecnego wynagrodzenia. Średnie zadowolenie wyraża 32 proc., a niezadowolenie – 25 proc.
Mimo rosnącej pozycji pracowników fizycznych, kobiety często odczuwają napięcia związane ze zmianami mającymi miejsce na świecie i w gospodarce. Aż 38 proc. badanych przez nas kobiet pracujących fizycznie uważa, że ich obecny poziom zarobków nie daje im poczucia bezpieczeństwa. Inflacja i powodowane przez nią mniejsze możliwości, jakie daje dotychczas otrzymywana pensja, zachęcają wielu pracowników do starania się o podwyżki. Rozmowy z pracodawcą o wyższym wynagrodzeniu w ciągu 12 miesięcy od badania Pracuj.pl podjęła blisko połowa badanych kobiet (45 proc.).
To właśnie obszar negocjacji płacowych jest jednym z tych, w których widać znaczące dysproporcje między kobietami a mężczyznami w tym segmencie rynku pracy. W ciągu 12 miesięcy od badania podwyżkę otrzymało aż 60 proc. badanych panów oraz 44 proc. pań. Kiedykolwiek podwyższenie wynagrodzenia otrzymało 88 proc. mężczyzn oraz 75 proc. kobiet. Innymi słowy aż 1 na 4 pracowniczki fizyczne nigdy nie dostała podwyżki.
Mieszane opinie w mieszanym zespole
Według wyników badań w wypadku pracy fizycznej nadal widoczny jest stosunkowo wyraźny podział na mniej lub bardziej „sfeminizowane” profesje. Świadczy o tym fakt, że 76 proc. respondentek ma w swoim zespole inne kobiety zajmujące podobne stanowisko lub wykonujące podobne zadania. Natomiast w przypadku mężczyzn tylko połowa ma współpracowniczki o pokrewnych obowiązkach lub roli.
Dawne, stereotypowe podejście do pracy fizycznej często wiązało się z umniejszaniem możliwości badanych kobiet. Czy ten pogląd nadal się utrzymuje? Według badania, większość mężczyzn pracujących fizycznie odnosi się pozytywnie do roli kobiet wśród fachowców. Wciąż jednak dostrzec można wyraźne różnice między odpowiedziami obu płci. Z opinią, że kobiety wykonują pracę fizyczną równie dobrze, co mężczyźni zgadza się 81 proc. pań badanych przez Pracuj.pl i 62 proc. panów.
Jak twierdzą autorzy raportu, pewną pozytywną perspektywę daje fakt, że panowie zazwyczaj doceniają zadania wykonywane przez koleżanki z pracy. 73 proc. mężczyzn pracujących fizycznie respondentów postrzega pozytywnie umiejętności zawodowe swoich współpracowniczek. Mimo, że to stosunkowo wysoki wynik, jest on wyraźnie niższy, niż w przypadku respondentek. Wśród nich aż 84 proc. pozytywnie ocenia pracę współpracowniczek.
Jednak, mimo stale istniejących podziałów, postrzeganie poszczególnych zawodów związanych z pracą fizyczną sukcesywnie zmienia się na przestrzeni lat. Ciekawy wgląd w to zjawisko dają odpowiedzi kobiet i mężczyzn, dotyczące zawodów zyskujących na popularności wśród pań w ostatnich 5 latach. Wskazania przedstawicieli obu płci okazują się zaskakująco podobne.
W obliczu obecnego niedoboru osób w branży transportowej szczególną uwagę zwraca duży odsetek wskazań na związane z nią zawody. Wśród zawodów uważanych za stopniowo „feminizujące się” znalazły się m.in. kierowczyni ciężarówki i kurierka, nieco rzadziej wskazywano dostawczynie. Dopiero na czwartym miejscu znalazła się praca kucharza/kucharki, stereotypowo postrzegana jako „kobieca”.
Czytaj również: Rząd zapowiada nowe instrumenty, by zapobiegać dyskryminacji w pracy ze względu na wiek
Nowe szanse dla kobiet
Sytuacja kobiet w pracy fizycznej wpisuje się ogólnie w dyskusję o wciąż istniejących nierównościach w świecie zawodowym. Jego obraz oddaje Wskaźnik Równouprawnienia Płci (Gender Equality Index), opierający się na takich obszarach, jak praca, wynagrodzenie, wiedza, ilość czasu, władza i zdrowie. W 2021 roku jego wartość dla Polski wyniosła 56,6 punktów na 100 możliwych, co stanowiło dopiero 23. wynik w Unii Europejskiej.
Blisko 2/3 pracowniczek fizycznych badanych przez Pracuj.pl twierdzi, że w pracy są traktowane na równych zasadach, co mężczyźni. To wynik, który nie może zadowalać, ale wskazuje na ewolucję zachodzącą stopniowo w świecie pracy fachowej. Jak każda wielka zmiana, podobnie obecne bardzo płynne okoliczności rynkowe mogą być paradoksalnie szansą dla wielu Polek pracujących fizycznie, także np. w obszarze starań o podwyżki, lepsze warunki zatrudnienia czy też przejście na lepiej płatne stanowiska.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.