Z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem można zawiesić działalność

Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw wprowadza możliwość zawieszenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Stosownie bowiem do treści art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - dalej u.s.d.g., przedsiębiorca niezatrudniający pracowników prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy będzie mógł zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Z uprawnienia tego, przedsiębiorca może korzystać jednorazowo w całości lub w nie więcej niż 4 częściach.
 
Zleceniobiorcy, przedsiębiorcy, rolnicy objęci ubezpieczeniami społecznymi w okresie sprawowania opieki nad dzieckiem
W zakresie regulacji dotyczących obejmowania ubezpieczeniami społecznymi rozszerzeniu uległy przewidziane dotychczas uprawnienia dla osób pozostających w stosunku pracy na inne kategorie aktywności zawodowej. Od 1 września 2013 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:
1) osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie art. 14a ust. 1d u.s.d.g.;
2) osobami, które prowadziły inną niż określona w u.s.d.g. pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - dalej u.s.u.s., przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia;
3) zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania;
4) osobami współpracującymi, o których mowa w art. 8 ust. 11 u.s.u.s., przez okres co najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1–3, i które zaprzestały tej współpracy;
5) osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.
Warunek prowadzenia pozarolniczej działalności, działalności zarobkowej i współpracy lub bycia osobą duchowną przez okres co najmniej 6 miesięcy będzie uważany za spełniony, jeżeli osoby, o których mowa była powyżej, podlegały z tych tytułów nieprzerwanie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i opłacały składki na te ubezpieczenia.
W takiej sytuacji, prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi będzie przysługiwało jednemu z rodziców, pod warunkiem, że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tego tytułu albo ubezpieczeniami określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 u.s.u.s. (tj. z tytułu przebywania na urlopach wychowawczych lub pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego) lub w art. 6b u.s.u.s. Jeśli jedno z rodziców spełni warunki do objęcia go ubezpieczeniami społecznymi, o których jest mowa powyżej (art. 6a ust. 1 u.s.u.s.), a drugi rodzic przebywa na urlopie wychowawczym, wówczas prawo do finansowania składek z budżetu państwa będzie przysługiwało osobie przebywającej na urlopie wychowawczym.
Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z omawianego tytułu będzie przysługiwało przez okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i będzie mogło być wykorzystane w całości lub w nie więcej niż 4 częściach. W tym miejscu warto wskazać, że przez osobę sprawującą osobistą opiekę nad dzieckiem u.s.u.s. będzie rozumiała osobę fizyczną sprawującą osobistą opiekę nad dzieckiem własnym lub swojego małżonka, lub dzieckiem przysposobionym, przez okres do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki tej osoby, przez okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Kolejną kategorią osób, które od 1 września 2013 r. mogą skorzystać z prawa do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym są osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem, a które nie spełniają warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o których mowa w art. 6a u.s.u.s. Należy podkreślić, że osoby te będą mogły skorzystać jedynie z możliwości objęcia ich ubezpieczeniem emerytalnym. Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym będzie przysługiwało jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniem emerytalnym z tego tytułu albo ubezpieczeniami określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 u.s.u.s. (tj. z tytułu przebywania na urlopach wychowawczych lub pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego) lub w art. 6a u.s.u.s. W takiej sytuacji, prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym będzie również mogło być wykorzystane w przysługującym okresie w całości lub w nie więcej niż 4 częściach.
Stosownie do treści art. 9 ust. 6 u.s.u.s., osoby o których mowa m.in. w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1 u.s.u.s. podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.
Osoby, o których mowa w art. 6a i 6b u.s.u.s., które chcą skorzystać z możliwości podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bądź odpowiednio – emerytalnemu, muszą w tym celu złożyć stosowne oświadczenie o zamiarze podlegania tym ubezpieczeniom, które zawiera:
1) imię i nazwisko osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem oraz jej numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL – serię i numer dowodu osobistego lub paszportu;
2) miejsce zamieszkania;
3) dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
4) dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
5) imię i nazwisko dziecka oraz datę jego urodzenia;
6) informację o ostatnim okresie ubezpieczenia;
7) informację o korzystaniu lub niekorzystaniu przez drugiego rodzica z uprawnień określonych w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a ust. 1 lub art. 6b ust. 1 u.s.u.s.
W razie zajścia jakichkolwiek zmian w zakresie ww. danych, należy o nich powiadomić ZUS w terminie 7 dni od dnia ich zaistnienia.
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub jedynie emerytalnemu, osoby te będą podlegały od dnia określonego w ww. oświadczeniu jako dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym oświadczenie zostało złożone, do dnia wskazanego w oświadczeniu jako dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6a ust. 1 u.s.u.s. oraz składki na ubezpieczenie emerytalne osób, o których mowa w art. 6b ust. 1 u.s.u.s., będą finansowane w całości przez budżet państwa za pośrednictwem ZUS.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6a ust. 1 pkt 1–4 u.s.u.s., stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Kwotę ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składki oraz przyjętą do jej ustalenia kwotę prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłasza minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego do końca poprzedniego roku kalendarzowego, w drodze obwieszczenia. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.
Taka podstawa wymiaru składki będzie dotyczyła również osób przebywających na urlopach wychowawczych. Obecnie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału.
Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6a ust. 1 pkt 5 u.s.u.s. (tj. osób duchownych, podlegających z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy), stanowić będzie kwota minimalnego wynagrodzenia.
Od 1 września 2013 r., podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym nie będzie mogła być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W dotychczasowym brzmieniu art. 18 ust. 14 u.s.u.s., podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie mogła być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy.
W odniesieniu natomiast do zleceniobiorców, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania (art. 6a ust. 1 pkt 3 u.s.u.s.), podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie będzie mogła być wyższa niż przeciętna miesięczna kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek w okresie 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i nie niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne osób, o których mowa w art. 6b ust. 1 u.s.u.s., będzie natomiast stanowiło 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Warto nadmienić, iż jedna ze zmian wprowadzanych omawianą ustawą wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. Będzie ona dotyczyła ograniczenia podstawy wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie będzie mogła przekroczyć miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 10 u.s.u.s. Obecnie podstawa ta nie może przekroczyć miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Kwotę tę ustala się miesięcznie poczynając od trzeciego miesiąca kwartału kalendarzowego na okres 3 miesięcy na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych.
Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1 u.s.u.s., i wyrejestrowanie z tych ubezpieczeń, w przypadku ustania warunków uzasadniających opłacanie składek, będzie należało do ZUS. Przy czym, osoby te będą zobowiązane do przedłożenia ZUS:
1) skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka;
2) oświadczenia o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu (o treści zaświadczenia była mowa powyżej),
3) orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, w przypadku posiadania przez dziecko takiego orzeczenia.
 
Składka zdrowotna będzie opłacana z budżetu państwa
...