Serwis Prawo.pl dotarł do projektu ustawy o sporach zbiorowych pracy, który po południu w piątek został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji (nr UD 408). To zupełnie nowa ustawa, która ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, o czym już pisaliśmy. Jedną z kwestii, którą Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zamierza w niej uregulować jest kwestia mediatorów w sporach zbiorowych pracy. - Z uwagi na fakt, że w obecnym stanie prawnym kwestie związane z funkcjonowaniem listy mediatorów przy ministrze właściwym do spraw pracy, jak i sam statut mediatora – nie są doprecyzowane, w celu wzmocnienia pozycji mediatora, konieczne są odpowiednie zmiany co do standardów pracy mediatora, jak i wpisu na listę mediatorów – tłumaczą autorzy projektu w uzasadnieniu.  

Czytaj również: Elitarna grupa mediatorów ministra pracy>>

WZORY DOKUMENTÓW:


Mediator – kryteria wpisu na listę i wynagrodzenie

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej proponuje, by mediatorem z listy mogła być osoba, która:

  1. ukończyła 26 lat;
  2. korzysta w pełni z praw publicznych i ma pełną zdolność do czynności prawnych;
  3. nie była prawomocnie skazana na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego;
  4. zna język polski w mowie i piśmie;
  5. posiada wiedzę lub umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji.

Do wniosku o wpis na listę mediatorów kandydat będzie musiał dołączyć:

  • kopie dokumentów potwierdzających posiadanie wiedzy lub umiejętności w zakresie prowadzenia postępowań mediacyjnych, w tym w szczególności:
  • informacje o liczbie przeprowadzonych mediacji,
  • spis wydanych publikacji na temat mediacji,
  • opinie ośrodków mediacyjnych lub osób fizycznych o posiadanej wiedzy lub umiejętnościach w zakresie mediacji,
  • dokumenty poświadczające posiadane wykształcenie lub odbyte szkolenia z zakresu mediacji.

A także pisemne oświadczenie, że:

  • ma ukończone 26 lat,
  • korzysta z pełni praw publicznych oraz posiadam pełną zdolność do czynności prawnych,
  • nie jest prawomocnie skazany/skazana na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyśle ścigane z oskarżenia publicznego,
  • zna język polski w mowie i w piśmie,
  • jest świadomy/świadoma odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 par. 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138).

Kandydat na mediatora będący cudzoziemcem będzie musiał legitymować się znajomością języka polskiego potwierdzoną certyfikatem co najmniej na poziomie B2 w skali globalnej biegłości językowej według Common European Framework of Reference for Languages: learning, teaching, assessment (CEFR) - Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie (ESOKJ).

Czytaj też: Mediator - zawód przyszłości >>>

Zgodnie z projektowanym art. 11 ust. 3, wpisu na listę ma dokonywać minister właściwy do spraw pracy na wniosek osoby ubiegającej się o wpis na listę. On też, co będzie nowością, będzie skreślał mediatora z listy (art. 13 projektu). Będzie to możliwe w przypadku śmierci mediatora, wniosku mediatora o wykreślenie z listy lub w przypadku, gdy mediator nie będzie już korzystał w pełni z praw publicznych, straci pełną zdolność do czynności prawnych, lub zostanie prawomocnie skazany na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślna ścigane z oskarżenia publicznego. Z uprawnienia tego minister ds. pracy będzie mógł skorzystać po powzięciu informacji o zaistnieniu wyżej wymienionych przypadków.

Czytaj też: Wspieranie polubownych metod rozwiązywania sporów >>>

Mediatorom z listy będzie też przysługiwało wynagrodzenie za prowadzenie postępowania mediacyjnego oraz zwrot poniesionych kosztów postępowania mediacyjnego, w tym kosztów przejazdu i zakwaterowania. Wynagrodzenie oraz zwrot poniesionych kosztów będzie określała umowa zawarta przez mediatora z listy ze stronami sporu.

W myśl art. 15 ust. 2 projektu, wynagrodzenie mediatora z listy ma wynosić za każdy dzień prowadzenia postępowania mediacyjnego 8 proc. przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzednim ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od pierwszego dnia miesiąca następnego po ogłoszeniu.

Wynagrodzenie to będzie mogło niższe, jeżeli strony sporu udokumentują mediatorowi z listy brak środków na jego pokrycie, a mediator z listy wyrazi na to zgodę.

Czytaj też: Protokół z mediacji w sprawach z zakresu prawa cywilnego - komentarz praktyczny >>>

 

Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika

Cezary Rogula, Agnieszka Zemke-Górecka

Sprawdź  

Będzie prewencyjna mediacja

Nowością jest wprowadzenie tzw. mediacji prewencyjnej. Strony sporu będą mogły uzgodnić, że rokowania będą prowadzone z udziałem mediatora  (art. 7 projektu). A jeżeli w wyniku rokowań, jak mówi projektowany art. 10ust. 1, pracodawca nie uwzględni wszystkich zgłoszonych żądań, a strona, która wszczęła spór je podtrzymuje, to spór będzie prowadzony z udziałem osoby bezstronnej, czyli mediatora, którego wspólnie wybiorą strony sporu. Jeżeli natomiast strony sporu nie porozumieją się w sprawie wyboru mediatora w ciągu 5 dni od dnia nieuwzględnienia przez pracodawcę żądań, wówczas dalsze postępowanie w celu rozwiązania sporu będzie  prowadzone z udziałem mediatora wskazanego na wniosek co najmniej jednej ze stron sporu przez ministra właściwego do spraw pracy z listy mediatorów.

Czytaj też: Mediacje i postępowanie ugodowe w sprawach cywilnych i gospodarczych >>>

- Zgodnie z obowiązującą ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, rokowania w celu rozwiązania sporu zbiorowego w drodze porozumienia są prowadzone wyłącznie przez strony sporu, bez udziału osób trzecich. W konsekwencji strony, przechodząc do etapu mediacji, mogą być już tak skonfliktowanie, że w wielu przypadkach brak jest możliwości dojścia do porozumienia. Dlatego też, w celu przyznania możliwości dojścia do porozumienia na jak najwcześniejszym etapie sporu, proponuje się wprowadzenie instytucji tzw. mediacji prewencyjnej, mającej zapobiegać eskalacji konfliktu w trakcie prowadzenia rokowań – podkreślają projektodawcy w uzasadnieniu do projektu. Ich zdaniem, umożliwi to stronom skorzystanie z profesjonalnej pomocy osoby dającej gwarancję bezstronności i pomagającej w osiągnięciu wcześniejszego porozumienia, co z kolei może przyczynić się do wzrostu liczby porozumień zawieranych na tym etapie sporu.

- Popieramy kwestię uregulowania statusu mediatorów oraz określenie zasad funkcjonowania mediatorów przy ministrze właściwym ds. pracy. Kierunek zmian w tym zakresie jest prawidłowy, ale jak to zazwyczaj bywa doprecyzowania wymagają pewne detale – mówi Katarzyna Siemienkiewicz, ekspert ds. prawa pracy Pracodawców RP. I wskazuje: - Projekt zakłada, że w razie nieuwzględnienia wszystkich zgłoszonych żądań, a strona wszczynająca spór nadal będzie je podtrzymywać, spór ma być prowadzony z udziałem mediatora. W naszej ocenie takie brzmienie przepisu budzi domniemanie chęci dalszego prowadzenia sporu przez jego strony. Dlatego też wola podtrzymania sporu powinna być wyrażona w sposób jasny i bezpośredni, tj. w formie oświadczenia złożonego w formie pisemnej lub elektronicznej.

Sprawdź też: PROCEDURA Zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem >>>

Katarzyna Siemienkiewicz zwraca też uwagę na kryteria, które powinien spełnić mediator z listy. - Są one w większości zbieżne z określonymi w uchwale nr 35 Rady Dialogu Społecznego z dnia 18 września 2019 r. Z tym, że wymóg posiadania wiedzy lub umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji jest niewystarczający. Mediator powinien posiadać wiedzę i umiejętności, które umożliwią mu właściwe prowadzenie mediacji – podkreśla. Jej zdaniem, doprecyzowania wymaga także sytuacja kontynuowania sporu po etapie rokowań. – Przepis art. 7  ust. 3 projektu, który dopuszcza prowadzenie rokowań z udziałem mediatora wprost jednak wyłącza stosowanie art. 10 ust. 3 projektu, czyli wybór mediatora z listy. Nie ma więc jasności co do tego, czy mediator, którego strony wybrały na etapie  rokowań może być mediatorem na etapie obligatoryjnego postępowania mediacyjnego, i czy od początku sporu może to też być mediator z listy, czy też dowolna osoba, którą strony wybrały na tę funkcję – dodaje Katarzyna Siemienkiewicz.

- Moim zdaniem projekt zmierza do uelastycznienia postępowań – mówi Marcin Frąckowiak, radca prawny z kancelarii Sadkowski i Wspólnicy, ekspert BCC ds. zbiorowego oraz indywidualnego prawa pracy. Jak podkreśla, z projektowanych przepisów wynika, że po zakończeniu etapu rokowań, jeżeli spór trwa nadal, strony wybierają mediatora na nowo. – Mogą zdecydować się na tego samego, którego wybrały na etapie rokowań, a równie dobrze mogą wybrać innego, z listy ministra ds. pracy – mówi mec. Frąckowiak. Według niego, przepis nie zamyka drogi do wybrania profesjonalnego mediatora z ministerialnej listy już na etapie rokowań. – Przepis mówi, że nikt nie może żądać od stron sporu wybrania mediatora z listy na etapie rokowań, ale nikt im też nie zabrania wyboru mediatora z listy – uważa mec. Frąckowiak. I dodaje: - Z mojego doświadczenia wynika, ze jeżeli strony są mocno zwaśnione, to od samego początku decydują się na mediatora z ministerialnej listy. Ale nawet jeżeli będzie to osoba niewykwalifikowana, ale to pozwoli się stronom porozumieć, to wierzę, że będzie to mniejsze zło niż gdyby nadal się spierały.

 

 

Jak jednak zauważa mec. Frąckowiak, mediator to kolejna osoba, która nie ponosi odpowiedzialności za ten spór. – Niestety zdarza się czasami, że mediatorzy nie mają wiedzy na temat prawa pracy i nie potrafią np. stronie związkowej podpowiedzieć, że ich żądanie są nierealne i niemożliwe do spełnienia – mówi. W opinii mec. Frąckowiaka, projekt nie stanowi w pełni remedium na kwestię sporów zbiorowych, których za chwilę, pod rządami tej ustawy, będzie prowadzonych zdecydowanie więcej niż obecnie. – Będą mogły toczyć się o wszystko, nawet o odwołanie znienawidzonego prezesa - ocenia.

Projektowana ustawa ma wejść w życie po upływie miesiąca od jej ogłoszenia. Mediatorzy wpisani na obecną listę ministra ds. pracy będą mogli  uzyskać wpis na nową listę prowadzoną na mocy nowej ustawy, po złożeniu wniosku, jeżeli będą odpowiadać warunkom wymienionym w art. 11 ust. 2 i 4 projektowanej ustawy. Co ważne, mediatorzy z obecnej listy zachowują swój status mediatora z listy przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.