Okres przejściowy
Istotą okresu przejściowego jest to, że mimo iż UK wystąpi z UE w dniu 30 marca 2019 r., aż do końca tego okresu, a więc do 31 grudnia 2020 r., w praktyce nadal będzie traktowana jak państwo członkowskie, z wyłączeniem prawa uczestniczenia w instytucjach UE i strukturach jej zarządzania. Okres przejściowy zapewni UE i UK niezbędny czas na wynegocjowanie przyszłych relacji, w tym także w zakresie zasad wzajemnego przepływu pracowników i ich pobytu. Ze względu na negatywne podejście członków parlamentu UK do wypracowanego porozumienia, w tym założeń okresu przejściowego, jego ostateczna ratyfikacja jest jednak jeszcze niepewna.
Czytaj też: Premier: Brexit będzie bezpieczny dla Polaków >
Ochrona wyborów życiowych dokonanych przed końcem okresu przejściowego
Jeśli jednak porozumienie zostanie zawarte, umożliwi ono obywatelom UE i UK oraz członkom ich rodzin, dalsze, dożywotnie wykonywanie uprawnień, wynikających z prawa UE, w tych przypadkach, gdy są one oparte na wyborach życiowych sprzed końca okresu przejściowego. Oznacza to, że obywatele UE i UK, korzystający z prawa pobytu na terytorium drugiej strony lub swobody przepływu pracowników zgodnie z prawem UE przed dniem 31 grudnia 2019 r., będą mogli dożywotnio mieszkać, pracować lub uczyć się w UK lub danym państwie członkowskim na dotychczasowych warunkach.
Prawo pobytu
Prawdopodobnie obywatele UE, UK i członkowie ich rodzin zachowają przysługujące im prawa do przebywania na terytorium drugiej strony porozumienia, na dotychczasowych zasadach, określonych przez dyrektywę 2004/38/WE. Także osoby przybywające do UE lub UK w okresie przejściowym będą miały takie same prawa i obowiązki jak ci, którzy przybyli tam przed Brexitem, czyli przed 29 marca 2019 r.
Czytaj: Brexit zmienia kierunki migracji zarobkowej Polaków >
Państwa przyjmujące będą jednak mogły narzucić na obywateli UE lub UK oraz członków ich rodzin wymóg ubiegania się przez nich o tzw. „nowy status rezydencji” poprzez złożenie wniosku w ramach tzw. „systemu rejestracji”. Porozumienie ściśle określa warunki procedury ubiegania się o ten status. Służyć on będzie sprawdzeniu, czy wnioskodawca, np. pracownik, spełnia wszelkie określone porozumieniem przesłanki przyznania prawa pobytu lub stałego pobytu.
UK już zadeklarowało zamiar wprowadzenia tego systemu. Dla osób mieszkających w UK będzie to oznaczało konieczność uzyskania tego statusu, w tym przedstawienia dowodów potwierdzających np. fakt zatrudnienia w UK. Poszczególne państwa UE mogą nie wprowadzać dodatkowego systemu rejestracji. Wtedy zastosowanie znajdzie obowiązujące już dyrektywa 2004/38/WE i dotychczasowe przepisy krajowe wydane na jej podstawie. Obywatel UK będą mogły ubiegać się o wydanie im dokumentów, potwierdzających przysługiwanie prawa pobytu.
Sprawdź w LEX: Przewodnik po zmianach w prawie pracy 2019 r. >
Członkowie rodzin obywateli UE lub UK, posiadający prawo pobytu lub stałego pobytu w państwie przyjmującym zachowają ponadto prawo do podjęcia zatrudnienia w tym państwie.
Prawa pracowników
Pracownikom nadal będzie przysługiwało prawo do pracy na dotychczasowych zasadach. Osoby te zachowają też wszystkie prawa pracownicze przysługujące im na podstawie swobody przepływu pracowników i przepisów rozporządzenia 492/2011, m.in. prawo do tego, aby nie być dyskryminowanym w zakresie zatrudniania, wynagradzania oraz innych warunków pracy, ze względu na przynależność państwową.
Sprawdź w LEX: Od 2019 r. nowe informacje przy wydawaniu świadectwa pracy >
Uznawanie kwalifikacji zawodowych
Ponadto, uznanie kwalifikacji zawodowych (w rozumieniu dyrektywy 2005/36/WE) pozostanie skuteczne w okresie przejściowych, także po Brexicie. Oznacza to, że zarówno obywatele UE, UK i członkowie ich rodzin zachowają skuteczne prawo do dalszego wykonywania przez nich zawodu, wymagającego takich kwalifikacji. W przypadku, gdy wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych zostanie złożony przed końcem okresu przejściowego, będzie on rozpatrywany zgodnie z przepisami prawa UE, mającymi zastosowanie w chwili złożenia wniosku.
Wybory życiowe po okresie przejściowym
Negocjacji będą jednak wymagać jeszcze kwestie wzajemnego przepływu pracowników i ich pobytu po okresie przejściowym. Uzgodnienia te będą rzutować na formalności, jakich pracodawcy i pracownicy będą musieli dokonać. Niewykluczone, że przepisy krajowe będą wymagać od pracowników uzyskania stosownych zezwoleń na pracę lub na pobyt czasowy odpowiednio na terytorium UK lub danego państwa członkowskiego.
Karolina Schiffter, adwokat, partner w kancelarii Raczkowski Paruch
Maciej Zabawa, radca prawny, prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX Kadry:
Pracownicze Plany Kapitałowe - nowe obowiązki pracodawców >
Czy urlop ojcowski musi być wykorzystany w całości przed ukończeniem przez dziecko 2 roku życia? >
Czy matka może nadal pobierać zasiłek pielęgnacyjny na dziecko, które skończyło 18 lat? >
Nie masz dostępu do tych materiałów? Sprawdź, jak go uzyskać >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
