Chodzi o ustawę z 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 91), która weszła w życie 29 stycznia 2022 r. i która przewiduje zmianę warunków udzielania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.

Zgodnie z nimi cudzoziemiec, który ubiega się o uzyskanie zezwolenia na pracę i pobyt (czyli tzw. zezwolenie jednolite), musi bez względu na wymiar etatu zarabiać co najmniej minimalne wynagrodzenie. Przedsiębiorcy zaczęli się więc zastanawiać, czy owa minimalna pensja to to minimum, jakie musi obowiązkowo otrzymać pracownik czy zleceniobiorca z zagranicy, czy też możliwe jest obniżenie wynagrodzenia, a jeśli tak, to w jakiej sytuacji? Przykładowo, czy wypłata mniejszego wynagrodzenia możliwa jest w przypadku, gdy zleceniobiorca/pracownik zachoruje, skorzysta z przerwy w świadczeniu usług na swój wniosek albo nie stawi się do świadczenia pracy/usług. Nie wiedzą też, czy gdy pracownik skorzysta z urlopu bezpłatnego, to również musi otrzymać minimalne wynagrodzenie.

WZÓR DOKUMENTU: Oświadczenie dotyczące powierzenia cudzoziemcowi pracy >

O to, jakie sytuacje będą uprawniały do obniżenia tego wynagrodzenia postanowiliśmy zapytać Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Czytaj również: Praca cudzoziemca - trzeba wykazać co najmniej minimalne wynagrodzenie>>

Warunki udzielania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 114 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach (zmienionym ww. ustawą z 17 grudnia 2021 r.), zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udziela się, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy oraz spełnione są łącznie następujące warunki:

  • cudzoziemiec posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (pkt 1);
  • podmiot powierzający wykonywanie pracy nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy (pkt 3);
  • wynagrodzenie, które jest wskazane przez podmiot powierzający wykonywanie pracy w załączniku do wniosku o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w art. 106 ust. 1a, nie jest niższe niż wynagrodzenie pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracy pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku (pkt 4);
  • wysokość miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 4, nie jest niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca (pkt 5).

Natomiast art. 114 ust. 4b ww. ustawy stanowi, iż wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, uważa się za spełniony również wówczas, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Polski jest wykonywanie pracy na rzecz więcej niż jednego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy i suma wynagrodzeń wskazanych w załącznikach do wniosku o udzielenie zezwolenia, o których mowa w art. 106 ust. 1a, nie jest niższa niż wysokość wynagrodzenia ustalonego w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 5.

Sprawdź: Minimalna stawka godzinowa - zakres stosowania przepisów (rodzaje umów, zakres przedmiotowy i podmiotowy) >

- (…) rezygnacja z wymogu, o którym mowa w art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o cudzoziemcach, spowoduje, że wojewoda nie będzie już badał całościowo sytuacji majątkowej cudzoziemca, także w kontekście osób pozostających na jego utrzymaniu, ale jednocześnie będzie wymagał, aby jego wynagrodzenie nie mogło być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę określone na podstawie art. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564), bez względu na rodzaj stosunku prawnego oraz wymiar czasu pracy. Projektodawca stoi na stanowisku, że takie ukształtowanie wymogu określonego w art. 114 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach zapewni element bezpieczeństwa socjalnego, które dotąd zapewniał wymóg, o którym mowa w art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy cudzoziemcach – przekonywał rząd w uzasadnieniu do projektu ustawy.

 

Obowiązek wykonywania pracy przez pracownika

Agnieszka Zwolińska

Sprawdź  

Czy i kiedy można obniżyć minimalne wynagrodzenie?

- Warunkiem udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest wykazanie przez cudzoziemca, iż uzyskuje z  tytułu wykonywania w Polsce pracy w ramach jednego lub kilku stosunków prawnych wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wymóg przewidziany w art. 114 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach ma obecnie charakter statyczny i nie podlega jakimkolwiek modyfikacjom wynikającym z tego w ramach jakiego wymiaru czasu pracy cudzoziemiec ją świadczy oraz w oparciu o jaki stosunek prawny to czyni – podkreśla Jakub Dudziak, rzecznik prasowy Urzędu do Spraw Cudzoziemców w odpowiedzi na pytania Prawo.pl. Jednocześnie wskazuje, że komplementarny charakter względem nowego brzmienia art. 114 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach mieć będzie nowy przepis art. 114 ust. 4b ustawy o cudzoziemcach, który uwzględnia sytuację, w której cudzoziemiec ubiega się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy z uwagi na wykonywanie pracy na rzecz więcej niż jednego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy (sytuacja wprost przewidziana w art. 118 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach). - Wówczas wymóg udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę będzie uważany za spełniony, gdy suma wynagrodzeń wskazanych w załącznikach nr 1 do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, nie będzie niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę – wyjaśnia Jakub Dudziak.

Według niego, wymóg, o którym mowa w art. 114 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach będzie spełniony w przypadku zleceniobiorców wówczas, gdy iloczyn godzin w skali miesiąca oraz wysokości stawki godzinowej określonej w zleceniu, jakie zostaną wskazane w załączniku nr 1 do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, będzie wynosił co najmniej tyle, ile wynosi obecnie minimalne wynagrodzenie za pracę, tj. 3010 złotych.

Jak tłumaczy rzecznik prasowy Urzędu, art. 114 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach ustanawia określony wymóg materialnoprawny udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, którego spełnienie możliwe jest dzięki określonemu ukształtowaniu stosunku prawnego w ramach umowy zlecenia w zakresie wysokości wynagrodzenia brutto. Nie można jednak tego przepisu odczytywać jako takiego, który ustanawia każdorazowo obowiązek wypłaty określonej kwoty netto zleceniobiorcy (podobnie zresztą jak w przypadku stosunku pracy). 

Czy zatem cudzoziemiec, który zachoruje lub skorzysta z przerwy w świadczeniu usług, a w przypadku umowy o pracę - z urlopu bezpłatnego, otrzyma wynagrodzenie niższe od minimalnego? Zdaniem Jakuba Dudziaka, tak. - Ustawa o cudzoziemcach ustanawia określony wymóg materialnoprawny udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, którego spełnienie możliwe jest dzięki określonemu ukształtowaniu stosunku prawnego w ramach umowy (o pracę lub zlecenia) w zakresie wysokości wynagrodzenia brutto. Nie można jednak tego przepisu odczytywać jako ustanowienia każdorazowego obowiązku wypłaty określonej kwoty netto pracownikowi – zaznacza Dudziak.

Zdaniem adwokat Joanny Torbé z kancelarii adwokackiej Joanna Torbé & Partnerzy, eksperta BCC ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, odpowiedź urzędu jest korzystna dla pracodawców. Nie rozwiązuje jednak wątpliwości co do możliwości dokonywania  innych potrąceń z tego wynagrodzenia, np. za nocleg. Nadal więc pozostają znaki zapytania co do tego, czy można obniżyć wynagrodzenie i w jakich konkretnie przypadkach.

- Przepis art. 114 ust. 1 pkt 1-5 należy czytać łącznie z art. 114 ust. 4b, który stanowi,  że wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, uważa się za spełniony również wówczas, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy na rzecz więcej niż jednego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy i suma wynagrodzeń wskazanych w załącznikach do wniosku o udzielenie zezwolenia, o których mowa w art. 106 ust. 1a, nie jest niższa niż wysokość wynagrodzenia ustalonego w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 5 – mówi Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w prawie pracy, ubezpieczeń i zabezpieczenia społecznego. Przyznaje, że przepis został sformułowany nieszczęśliwie. – Chodzi o to, żeby cudzoziemiec składając wniosek mógł wykazać wynagrodzenie co najmniej minimalne, a jeżeli nie może go uzyskać z jednego źródła przychodów, to aby mógł wskazywać ich kilka, tak aby tę kwotę w sumie osiągnąć - tłumaczy mec. Januszewska.

- Obawiam się, że ta interpretacja urzędu może prowadzić do kombinowania. No i pozostaje kwestia dokumentowania powodów, dla których pracodawca wypłacił wynagrodzenie niższe niż minimalne, o którym mówi ustawa – dodaje mec. Torbé. Jak podkreśla, w obecnej sytuacji pracowników z Ukrainy, pracodawcy decydują się na wypłatę pełnego wynagrodzenia tym, którzy biorą urlop bezpłatny lub korzystają z przerwy w świadczeniu usług.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.