O tym, że w tym roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie dwa razy a świadczenie pielęgnacyjne tylko raz, już pisaliśmy w serwisie Prawo.pl. Teraz jednak na problem osób, które zrezygnowały z pracy, by opiekować się dzieckiem z niepełnosprawnością czy dorosłą osobą niepełnosprawną, posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo mającymi orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami o konieczności stałej lub długotrwałej opieki, i w zamian otrzymują świadczenie pielęgnacyjne, uwagę zwróciła poseł Joanna Jaśkowiak.
- Wraz z początkiem 2023 roku wzrosła płaca minimalna w Polsce - do 3490 zł. Kolejna podwyżka płacy minimalnej będzie od lipca br., wówczas wyniesie ona 3600 zł. To ważna informacja również dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami, którzy pobierają świadczenie pielęgnacyjne, ponieważ świadczenie jest ustalane w odniesieniu do aktualnej wysokości wynagrodzenia minimalnego – napisała w interpelacji poselskiej nr 39023 do ministra rodziny i polityki społecznej. Chciała wiedzieć, czy świadczenie pielęgnacyjne w 2023 roku będzie waloryzowane dwukrotnie.
Bo jak podkreśliła, opiekunowie osób z niepełnosprawnościami oczekują, że skoro płaca minimalna w 2023 r. wzrośnie dwukrotnie, to i świadczenie pielęgnacyjne podobnie. Tym bardziej, że świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów to zapłata za bardzo ciężką pracę i opiekę przez 24 godziny na dobę nad osobą z niepełnosprawnością. Państwo powinno to docenić, przede wszystkim finansowo. - Podwyższenie od stycznia br. kwoty świadczenia z 2119 do 2458 zł to nie jest podwyżka, tylko wyrównanie inflacji, która jest bardzo wysoka i przekłada się bezpośrednio na zwiększenie kosztów codziennego życia, usług, towarów itp. – napisała posłanka.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Czy korzystanie z urlopu wychowawczego po urodzeniu niepełnosprawnego dziecka jest formą rezygnacji z zatrudnienia w kontekście prawa do świadczenia pielęgnacyjnego? >
Czytaj również: Świadczenie pielęgnacyjne wzrośnie, ale zakaz pracy krytykowany>>
Waloryzacja świadczenia pielęgnacyjnego raz w roku, na dzień 1 stycznia
Jak przekazała Anna Schmidt, wiceminister rodziny i polityki społecznej, w odpowiedzi na interpelację poselską, w aktualnym stanie prawnym, kwota świadczenia pielęgnacyjnego podlega procesowi corocznej waloryzacji na zasadach określonych w art. 17 ust. 3a-3d ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 615 z późn. zm.).
- Powyższe przepisy przewidują jedną waloryzację świadczenia pielęgnacyjnego w danym roku, która polega na zwiększeniu, co roku od dnia 1 stycznia, kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji, jakim jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207), obowiązującego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja. W roku 2023 świadczenie pielęgnacyjne po zastosowaniu ww. mechanizmu waloryzacji wynosi 2458 zł miesięcznie – podkreśliła wiceminister Schmidt. I dodała: - Z uwagi na brzmienie ww. obowiązujących przepisów dotyczących zasad waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego, dla celów ustalenia (podwyższenia) kwoty świadczenia pielęgnacyjnego obowiązującej w 2023 r., znaczenie ma wyłącznie kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązująca od 1 stycznia 2023 r. Natomiast wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązujący od 1 lipca 2023 r. zostanie uwzględniony przy kolejnej waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego przypadającej na dzień 1 stycznia 2024 r.
- To, że minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie drugi raz w tym roku nie przełoży się na wzrost świadczenia pielęgnacyjnego w tym roku. Mechanizm waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego z ustawy o świadczeniach rodzinnych rzeczywiście taki jest, a zmiana wymagałby interwencji ustawodawcy – potwierdza Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w prawie pracy, ubezpieczeń i zabezpieczenia społecznego.
Sprawdź w LEX: Czy matka, która ma umiarkowany stopień niepełnosprawności może pobierać świadczenie pielęgnacyjne na własne dziecko? >
Przepisy zawsze można zmienić
Jak tłumaczy dr Tomasz Lasocki z Katedry Prawa Ubezpieczeń Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, zgodnie z przepisami, kwota świadczenia pielęgnacyjnego podlega corocznej waloryzacji od dnia 1 stycznia. Wskaźnikiem waloryzacji jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja. - Oznacza to, że ustalając zwaloryzowaną kwotę świadczenia pielęgnacyjnego, jaka będzie obowiązywała od 1 stycznia 2024 r., ministerstwo weźmie pod uwagę kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującą w dniu 1 stycznia 2023 r., a nie te wyższą, obowiązującą od 1 lipca 2023 r. W ten sposób osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne będą stratne za okres od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. – zauważa.
Zdaniem dr Lasockiego, beneficjenci świadczenia powinni otrzymać dodatkową waloryzację, ale to wymaga dodatkowego przepisu. - Jeśli rząd na to się nie zdecyduje i nie zmieni przepisu w tym zakresie, to ludziom pozostanie tylko złość, bez możliwości dochodzenia wyrównania - mówi dr Tomasz Lasocki. I podkreśla, że dobrze byłoby, gdyby rząd zdecydował się jednak na taki krok, bo świadczenie pielęgnacyjne zgodnie z ewidentną intencją ustawodawcy, miało rosnąć wraz z minimalnym wynagrodzeniem za pracę.
– Przepis wprowadzono w 2014 r., gdy inflacja była pod kontrolą. Teraz, gdy rządzący nie radzą sobie z szalejącą inflacją, po raz pierwszy od ponad 20 lat rząd zdecydował, że minimalna płaca wzrośnie dwa razy: od 1 stycznia i od 1 lipca 2023 r., ale świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami zwaloryzowane zostało tylko raz: zgodnie z przepisami od 1 stycznia 2023 r. – zauważa dr Tomasz Lasocki. I dodaje: - A tu nie dość, że drugiej waloryzacji w roku nie będzie, to jeszcze jest wymóg dezaktywizacji, czyli zakaz dorabiania do świadczenia. To nie jest dobre, bo ludzie ci – choćby dla komfortu psychicznego, podobnie jak renciści – powinni móc dorabiać, choćby do wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia. Państwo z tego powodu nie tylko nie zbiednieje, ale zyska.
Jak w praktyce wygląda wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę i jego relacja do świadczenia pielęgnacyjnego najlepiej pokazują liczby. W 2015 r. minimalna pensja wynosiła 1750 zł a świadczenia pielęgnacyjne – 1200 zł, w 2016 r. – minimalna płaca wynosiła 1850 zł, a świadczenie pielęgnacyjne – 1300 zł, w 2017 r. minimalne wynagrodzenie wzrosło do 2000 zł, a świadczenie pielęgnacyjne wynosiło 1406 zł. Z kolei w 2018 r. pensja i świadczenie wynosiły odpowiednio 2080 zł i 1477 zł, w 2019 r. – 2250 zł i 1583 zł, a w 2020 r. – 2600 zł i 1830 zł. W 2021 r., gdy płaca minimalna wzrosła o 200 zł (do 2800 zł), to świadczenie pielęgnacyjne uległo zwiększeniu o 141 zł do kwoty 1971 zł. W 2022 r. płaca minimalna wyniosła 3010 zł a świadczenie pielęgnacyjne – 2119 zł. W 2023 r., jak zdecydował rząd (bo kolejny rok z rzędu partnerzy społeczni nie porozumieli się co do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę), płaca minimalna wzrośnie dwukrotnie: od 1 stycznia 2023 r. – do kwoty 3490 zł, a od 1 lipca 2023 r. – do kwoty 3600 zł. W tym czasie opiekunowie osób z niepełnosprawnością będą otrzymywali świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 2458 zł.
Jak poinformowała wiceminister Anna Schmidt, na tym etapie w ministerstwie nie są prowadzone prace nad zmianą ww. zasad corocznej waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego.
Sprawdź w LEX: Czy świadczenie pielęgnacyjne jest świadczeniem nienależnie pobranym w związku z przyznaniem emerytury? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
