Babcia domagała się ustalenia prawa do „świadczenia na dobry start” w kwocie 300 zł dla swojego wnuka. Prezydent Miasta odmówił jej jednak przyznania tego świadczenia, a Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy tę decyzję.
Organy administracyjne wskazały, że świadczenie to przysługuje zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start”. Mogą je uzyskać rodzice, opiekunowie faktyczni, opiekunowie prawni, rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinne domy dziecka, dyrektorzy placówek opiekuńczo-wychowawczych, dyrektorzy regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych - raz w roku na dziecko, a także osoby uczące się - raz w roku.
W odniesieniu do matki dziecka zostało ograniczone wykonywanie władzy rodzicielskiej poprzez ustanowienie nadzoru kuratora. Pozostawiała ona bowiem dzieci pod opieką osób trzecich, nie dbała o ich czystość, nie wspomagała rozwoju dzieci. Zdarzyło się nawet, że deklarowała zamiar popełnienia samobójstwa. Sąd rodzinny umieścił zatem dzieci u babci – wnioskodawczyni, której powierzono sprawowanie bieżącej opieki nad małoletnimi. Organy zauważyły jednak, że babcia dziecka nie może zostać uznana za opiekuna faktycznego, skoro nie wystąpiła do sądu o adopcję. Zgodnie bowiem z § 3 pkt 3 rozporządzenia opiekun faktyczny to osoba, która wszczęła postępowanie o przysposobienie dziecka.
Wsparcie dla dzieci uczących się
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi rozpoznawał skargę wnioskodawczyni. Podnosiła ona, że nie jest zamożna i wsparcie finansowe na dziecko jest niezbędne. Sąd uznał skargę za uzasadnioną.
Istota problemu w sprawie to kwestia, czy babci sprawującej bieżącą opiekę nad wnukiem na podstawie orzeczenia sądowego, przysługuje „świadczenie na dobry start”.
WSA zwrócił uwagę, że program „Dobry start” został powołany w celu wsparcia rodzin z dziećmi w ponoszeniu wydatków związanych z rozpoczęciem roku szkolnego. Chodzi zatem o zaspokajanie potrzeb dziecka, które podejmuje naukę szkolną. Świadczenie przysługuje zaś osobom, które sprawują opiekę nad małoletnim.
Stosowanie wprost zasad konstytucyjnych
W omawianej sprawie babcia została ustanowiona opiekunką faktyczną wnuka na mocy orzeczenia sądu rodzinnego. Nie jest to jednak opieka prawna, jak też umieszczenie w rodzinie zastępczej – zauważył WSA. W gronie osób uprawnionych do ubiegania się o „świadczenie na dobry start” nie wymieniono osób znajdujących się w takiej sytuacji. Ma tu miejsce luka prawna. Dochodzi bowiem do pozbawienia opiekuna dziecka możliwości uzyskania świadczenia, mimo że podstawą sprawowania tej opieki jest orzeczenie sądu. Rozporządzenie nie zapewnia więc dzieciom równego traktowania.
WSA podkreślił, że w tym przypadku należy zastosować bezpośrednio Konstytucję RP. Z art. 72 ustawy zasadniczej wynika bowiem, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych. Analogiczne obowiązki wynikają z Konwencji o Prawach Dziecka. Te regulacje należy stosować wprost.
Prawo babci do świadczenia
Program „Dobry start” ma na celu systemowo wspierać rodziny w wychowywaniu i utrzymaniu dzieci. Wobec tego również osoba, której sąd powierzył bieżącą opiekę nad małoletnimi, musi mieć możliwość uzyskania „świadczenia na dobry start”. Babcia bowiem wychowuje dziecko, utrzymuje je, zapewnia mu zaspokojenie potrzeb bytowych. Rozporządzenie zaś, wyłączając możliwość przyznania świadczenia osobie znajdującej się w takiej sytuacji, jest sprzeczne z Konstytucją i Konwencją o Prawach Dziecka. Ma ono także charakter dyskryminujący – ocenił WSA.
Czyta też: Nie będzie kryterium dochodowego przy "500 plus" - prezydent podpisał ustawę >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
