Zapisy dotyczące podejmowania pracy umieszczane, czy to w orzeczeniach o niepełnosprawności wydawanych przez powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności, czy to przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, są niejednokrotnie błędnie interpretowane. - Od lat zauważamy, że w związku z funkcjonowaniem orzecznictwa o niepełnosprawności występują problemy z rozumieniem zapisów w orzeczeniach dotyczących wskazań do odpowiedniego zatrudnienia. Czy rzeczywiście zapisy w orzeczeniu w rubryce praca o treści: NIE DOTYCZY, ŻADNA/ŻADNA PRACA, NIEZDOLNY DO PRACY, WARUNKI PRACY CHRONIONEJ, ZAKŁAD PRACY CHRONIONEJ (oryginalne stwierdzenia z orzeczeń o niepełnosprawności) oznaczają, że istnieje zakaz pracy lub nakaz pracy w określonych warunkach (np. w warunkach chronionych) dla osób mających takie zapisy w orzeczeniach? Oczywiście, że nie – mówi dr Michał Urban z Kancelarii Urban Legal.

Same nazwy orzeczeń z ZUS także wprowadzają w błąd – orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Osoby, które otrzymują takie orzeczenia często same interpretują te zapisy jako kategoryczny zakaz pracy i jakiejkolwiek aktywności zawodowej. Potwierdza to Przemysław Żydok, prezes Fundacji Aktywizacja zajmującej się aktywizacją zawodową osób z niepełnosprawnościami. – Wciąż spotykamy się z błędną interpretacją zapisów w orzeczeniach, które dotyczą podjęcia pracy. Szczególnie w przypadku osób, które same do pracy nie są zmotywowane, a wymaga od nich podjęcia aktywności zawodowej np. rodzina. Niejednokrotnie zasłaniają się wtedy zapisami z orzeczenia, które rozumieją jako zakaz pracy – wyjaśnia.

Czytaj również: Większe dofinansowanie do pensji pracownika z niepełnosprawnością dobre, ale system do zmiany>>

 

Nie ma zakazu pracy dla nikogo

Tymczasem w prawie polskim, w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością, nie ma ani zakazu pracy, ani nakazu pracy w określonych warunkach. - Art. 65 ust. 1  Konstytucji RP stanowi wprost, że każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki od tej zasady określić może jedynie ustawa. Natomiast zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób z niepełnosprawnością (artykuł 27 Praca i zatrudnienie), Państwa Strony uznają prawo osób z niepełnosprawnością do pracy, na zasadzie równości z innymi osobami – mówi mec. Urban.

Obejmuje to prawo do możliwości zarabiania na życie poprzez pracę swobodnie wybraną lub przyjętą na rynku pracy oraz w otwartym, integracyjnym i dostępnym dla osób z niepełnosprawnością środowisku pracy. Państwa Strony będą chronić i popierać realizację prawa do pracy, również tych osób, które staną się niepełnosprawne w okresie zatrudnienia, poprzez podjęcie odpowiednich kroków, w tym na drodze ustawodawczej. Również ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy w art. 10 par. 1 stanowi, że każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. - Warto podkreślić, że Kodeks pracy nie reguluje w jakiś szczególny sposób podejmowania zatrudnienia przez osoby z niepełnosprawnością, gdyż jego przepisy mają także zastosowanie do pracowników będących osobami z niepełnosprawnością – zaznacza Michał Urban.

Czytaj w LEX: Jak obliczyć stan zatrudnienia zgodnie z ustawą o ochronie sygnalistów? > >

 

Cena promocyjna: 164.49 zł

|

Cena regularna: 329 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 329 zł


Lekarz medycyny pracy podejmuje decyzję

Szczególne uregulowania dotyczące kwestii podejmowania zatrudnienia przez osoby z niepełnosprawnością zawiera ustawa z 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 4 ust. 5 zaliczenie osoby do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia jej u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach: przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby z niepełnosprawnością lub zatrudnienia jej w formie telepracy. - Zapisy tego artykułu tworzą więc generalną zasadę, zgodnie z którą osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności mają pełną swobodę w podejmowaniu zatrudnienia na rynku pracy. Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności bez żadnych ograniczeń mogą podjąć pracę na chronionym rynku pracy. Aby osoba z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mogła podjąć pracę na tzw. otwartym rynku pracy, wystarczy tylko, żeby pracodawca przystosował stanowisko pracy do jej potrzeb lub zatrudnił ją w formie telepracy – mówi mec. Urban.

Z powołanych przepisów wynika wprost, że nie ma zakazu pracy dla osób z niepełnosprawnością. Zapisy znajdujące się w orzeczeniach o niepełnosprawności to jedynie wskazania dotyczące odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości osoby, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. - Należy jednak podkreślić, że o tym, czy na danym stanowisku pracy będzie mogła pracować osoba z niepełnosprawnością zadecyduje lekarz medycyny pracy. Z tym jednak bywają problemy, na co zwraca uwagę Przemysław Żydok. – Bardzo często zapisy w orzeczeniach, dotyczące podjęcia aktywności zawodowej przez osoby z niepełnosprawnością, błędnie interpretują sami lekarze medycyny pracy. Czytają te zapisy literalnie i nie chcą wystawiać zaświadczeń o zdolności do pracy takim osobom – mówi. Tymczasem to właśnie lekarz medycyny pracy po zbadaniu kandydata do pracy powinien zdecydować o tym, jaką pracę i w jakich warunkach może on podjąć. Dlatego tak ważna jest edukacja tej grupy zawodowej w obszarze niepełnosprawności.

Sprawdź w LEX: Posiłki i napoje dla pracowników > >

 


Konieczne zmiany w orzecznictwie i terminologii

- Zapisy w orzeczeniach o stopniu niepełnosprawności, jak i orzeczeniach lekarzy orzeczników ZUS, nie powinny być traktowane jako bariery, lecz jako wskazówki umożliwiające lepsze dopasowanie warunków pracy do indywidualnych potrzeb. Kluczowe jest wspieranie osób z niepełnosprawnością zarówno na poziomie prawnym, jak i psychologicznym, aby mogły one w pełni realizować swoje prawo do pracy w sposób wspierający ich dobrostan – mówi Władysław Herman, prowadzący w mediach społecznościowych profil „Równość w praktyce”. Podkreśla, że u każdej osoby, w tym osób z niepełnosprawnością możliwość samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących kariery zawodowej, wpływa na poczucie własnej wartości, kompetencji oraz kontroli nad życiem. Jak zaznacza, konieczne są wreszcie zmiany w orzecznictwie, które m.in. zmienią przestarzałe zapisy i terminologię w orzeczeniach.

Czytaj także w LEX: Lekki stopień niepełnosprawności nie wystarcza do uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego > >