Środki gromadzone w PPK stanowią prywatną własność uczestnika PPK i może on z nich skorzystać w każdym czasie, bez podawania powodu. Przepisy ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1342, dalej: ustawa o PPK), rozróżniają jednak wypłatę przez uczestnika PPK środków po ukończeniu 60. roku  życia oraz wycofanie środków przed osiągnięciem tego wieku (tzw. zwrot).

Czytaj również: Oszczędności cały czas dostępne – uczestnik PPK sam decyduje, kiedy oszczędza w tym programie>>

Skutki zwrotu

Konsekwencje zwrotu określa art. 105 ustawy o PPK. W przypadku zwrotu środków - na wniosek uczestnika PPK - przed osiągnięciem przez niego 60. roku życia - środki zgromadzone na rachunku PPK przed ich przekazaniem uczestnikowi zostają pomniejszone o 30 proc. środków pochodzących z wpłat sfinansowanych przez podmiot zatrudniający (informacja o tej kwocie zostaje zaewidencjonowana na koncie uczestnika PPK w ZUS jako składka na ubezpieczenie emerytalne) oraz o środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych sfinansowanych przez państwo. Takie rozwiązanie wynika z tego, że wpłaty do PPK sfinansowane uczestnikowi PPK przez podmiot zatrudniający nie były oskładkowane składkami ZUS. Natomiast wpłata powitalna i dopłaty roczne od państwa stanowią zasadniczo zachętę do długoterminowego oszczędzania.

W przypadku zwrotu, uczestnik PPK otrzymuje zatem 70 proc. środków pochodzących z wpłat sfinansowanych mu przez podmiot zatrudniający oraz środki z wpłat sfinansowanych przez tego uczestnika PPK, po pomniejszeniu o zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19 proc. (tzw. podatek od zysków kapitałowych), który zostaje pobrany przez instytucję finansową. Wynika to z art. 30a ust. 1 pkt 11d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm., dalej: ustawa o PIT). Dochodem podlegającym opodatkowaniu jest w tym przypadku kwota zwrotu z dokonanego odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych, pomniejszona o wydatki na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa lub wpłaty na umorzone jednostki rozrachunkowe, z których dokonano zwrotu (art. 30a ust. 15 ustawy o PIT).

 


Dalsze oszczędzanie w PPK

Częściowy zwrot nie jest dopuszczalny. Jeżeli uczestnik PPK decyduje się na takie rozwiązanie, konieczny jest zwrot całości środków. Zwrot dotyczy jednak tylko środków zgromadzonych na danym rachunku PPK uczestnika PPK. Jeżeli więc uczestnik PPK ma kilka rachunków PPK, może podjąć decyzję o zwrocie środków tylko z jednego lub kilku z nich.

Zwrot środków z danego rachunku PPK nie powoduje także zakończenia gromadzenia środków na tym rachunku. Po dokonaniu zwrotu, na rachunek PPK, z którego dokonano zwrotu, nadal wpływają wpłaty finansowane przez tego uczestnika PPK, jego podmiot zatrudniający, a - po spełnieniu warunków określonych w ustawie o PPK - także dopłaty roczne od państwa. Zaprzestanie gromadzenia środków na rachunku PPK następuje dopiero w przypadku, gdy uczestnik PPK złoży podmiotowi zatrudniającemu, w formie pisemnej, deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o PPK. Inaczej niż dyspozycja zwrotu, którą uczestnik PPK składa instytucji finansowej, deklaracja o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK jest składana podmiotowi zatrudniającemu.

 

Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Przepisy >>


Wypłata po 60. roku życia

Dla uczestnika PPK korzystniejsze jest wstrzymanie się z wypłatą środków z PPK do ukończenia 60 lat. Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy o PPK, uczestnik PPK, który osiągnął 60. rok życia oraz wypłaca 25 proc. środków zgromadzonych na swoim rachunku PPK jednorazowo, a 75 proc. środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach, otrzymuje te środki bez żadnych pomniejszeń, w tym bez konieczności uiszczenia zryczałtowanego podatku dochodowego (obowiązek uiszczenia podatku, w odniesieniu do 75 proc. środków, istniałby w razie wypłaty w mniejszej liczby lat). Oczywiście uczestnik PPK, który ukończył 60 lat, nie musi wypłacać środków z PPK i nadal może gromadzić środki w tym programie.

W art. 97 ust. 3 ustawy o PPK przyjęto, że w przypadku rozpoczęcia wypłat środków zgromadzonych na rachunku PPK uczestnika PPK po osiągnięciu przez niego 60. roku życia wpłaty na PPK nie są już dokonywane ani dopłaty roczne nie są przekazywane. Oznacza to, że nawet w sytuacji, gdy uczestnik PPK, który ukończył 60 lat, ma kilka rachunków PPK i rozpoczął wypłaty tylko z jednego z nich, nowe wpłaty i dopłaty od państwa nie wpłyną już nie tylko na ten rachunek PPK, z którego rozpoczęto wypłaty, ale na żaden rachunek PPK tego uczestnika PPK.

Ważne: Przed podjęciem decyzji o zwrocie, warto pamiętać, że w ustawie o PPK wskazano szczególne sytuacje, pozwalające na wypłatę środków z rachunku PPK na preferencyjnych zasadach przed ukończeniem 60. roku życia przez uczestnika PPK. Tak jest przy wypłacie w razie poważnego zachorowania – własnego, małżonka lub dziecka (art. 101 ustawy o PPK) lub wypłacie w celu pokrycia wkładu własnego przy kredycie hipotecznym (art. 98 ustawy o PPK), przy czym z tego ostatniego rozwiązania może skorzystać tylko uczestnik PPK, który nie ukończył 45 lat.

Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PPK. Na szkolenia - zarówno stacjonarne, jak i on-line - można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.

Autorka jest radcą prawnym, ekspertem PFR Portal PPK.