Zbycie przedsiębiorstwa - sposób na zakończenie działalności

Zdarza się, iż osoby prowadzące działalność gospodarczą rezygnują z dalszego prowadzenia własnej firmy. Powodów jest kilka, począwszy od konieczności zmiany rodzaju prowadzonej działalności czy też poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania.

Sposoby zbycia przedsiębiorstwa

W polskim porządku prawnym, przedsiębiorstwo może zostać dowolnie zbyte jako przedmiot obrotu gospodarczego. Najczęściej spotykanym sposobem zbycia przedsiębiorstwa jest jego sprzedaż. Innym rozwiązaniem jest wniesienie przedsiębiorstwa jako wkładu do spółki. W praktyce związanej z obrotem gospodarczym pozostałe sposoby zbycia przedsiębiorstwa nie mają już tak istotnego znaczenia jak te wymienione powyżej. Przykładowo, do darowizny przedsiębiorstwa dochodzi głównie w przypadku mniejszych przedsiębiorstw, najczęściej rodzinnych, których zbycie jest związane ze zmianą pokoleniową w biznesie.

Co podlega zbyciu jako przedsiębiorstwo?

Z problematyką zbycia przedsiębiorstwa ściśle związana jest definicja przedsiębiorstwa. Zakres tego pojęcia jest bardzo szeroki co wynika już tylko z pobieżnej lektury właściwych przepisów kodeksu cywilnego. Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że nie tylko ruchomości (np. maszyny), nieruchomości (grunty) mieszczą się w tym pojęciu. Właściciel decydując się na zbycie przedsiębiorstwa wyzbywa się również know-how, znaków towarowych, receptur itp.  W praktyce często zapomina się właśnie o składnikach niematerialnych, a przecież wszystko to ma wpływ na wycenę przedsiębiorstwa.

Z tego względu, przyjętą praktyką jest przeprowadzanie audytów prawno – finansowych spółki zanim dojdzie do właściwej transakcji.

Wymóg formy aktu notarialnego

Skuteczne i ważne zbycie przedsiębiorstwa uzależnione jest od sporządzenia umowy pomiędzy właścicielem firmy, a potencjalnym nabywcą w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Oczywiście, jeżeli okaże się, że w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość to wówczas cała umowa powinna zostać przygotowana prze notariusza. Wymóg udziału notariusza świadczy o tym, iż zbycie przedsiębiorstwa jest szczególnie doniosłą umową.

Zbycie przedsiębiorstwa nie uwalnia od długów

Przy zagadnieniu zbycia przedsiębiorstwa należy mieć także na uwadze, że czynność zbycia przedsiębiorstwa nie uwalnia byłego właściciela od odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa (art. 55⁴ k.c.). Nabywca także nie może liczyć, że kupując przedsiębiorstwo zastanie wyłącznie same aktywa. Dlatego, z punktu widzenia kupującego bardzo ważne jest badanie stanu przedsiębiorstwa, w celu ustalenia jego rzeczywistej sytuacji, zanim ostatecznie kupujący zdecyduje się na nabycie.

Nabywca w chwili kupna przedsiębiorstwa staje się również odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Szczęśliwie dla nabywcy przedsiębiorstwa ustawodawca ograniczył jego odpowiedzialność solidarną tylko do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu z chwili nabycia i według cen z chwili zaspokojenia wierzyciela.

Zbycie przedsiębiorstwa wymaga zachowania należytej staranności przez obie strony transakcji– zwłaszcza na etapie wyceny wartości przedsiębiorstwa. Ta ostatnia zależy nie tylko od wyceny aktywów, ale również ustalenia poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa. Niemalże niemożliwym jest prowadzenie działalności gospodarczej bez jakichkolwiek wierzytelności.