Jak przypomina resort, projekt ustawy ma na celu wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/633 z dnia 17 kwietnia 2019 r. „w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych’ (Dz. Urz. UE L 111 z 25.04.2019, str. 59).
Są przepisy, ale potrzebne lepsze
W Polsce od 12 lipca 2017 r. obowiązują przepisy ustawy z 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Stosuje się ją do umów nabycia produktów rolnych lub spożywczych, z wyłączeniem dostaw bezpośrednich zawieranych między nabywcami tych produktów a ich dostawcami. Ustawa zakazuje nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej nabywcy względem dostawcy oraz dostawcy względem nabywcy.
Czytaj: Surowa kara dla Biedronki za nadużywanie przewagi kontraktowej>>
Ponieważ unijna dyrektywa wprowadza przepisy wychodzące poza zakres obowiązującej ustawy, resort rolnictwa proponuje uchwalenie nowej ustawy ale o takich samym tytule.
Nowa definicja przewagi
W obecnie obowiązującej ustawie nie wprowadzono zamkniętej listy nieuczciwych zachowań w relacjach uczestników łańcucha dostaw towarów rolno-spożywczych, określono jedynie, że nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej polega nieuzasadnionym rozwiązaniu umowy lub zagrożeniu rozwiązaniem umowy; przyznaniu wyłącznie jednej stronie uprawnienia do rozwiązania umowy; uzależnianiu zawarcia lub kontynuowania umowy od przyjęcia lub spełnienia przez jedną ze stron innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy czy też na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów płatności za dostarczone produkty rolne lub spożywcze.
W stosunku do obowiązujących przepisów, projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zmian polegających m.in. na: rozszerzeniu definicji produktów rolnych i spożywczych m.in. o pasze, zwierzęta żywe, nasiona i owoce oleiste będące przedmiotem produkcji rolników.
Nowa definicja nabywcy
Zmienić ma ulec definicja nabywcy. W projektowanej ustawie nabywca to przedsiębiorca lub organ publiczny, który bezpośrednio lub pośrednio nabywa od dostawcy produkty rolne lub spożywcze. Zdefiniowano 17 nieuczciwych praktyk: 11 praktyk, które są bezwzględnie zakazane oraz 6 praktyk, które są dozwolone pod warunkiem, że zostały one wprost wymienione w umowie pomiędzy stronami (nabywcą i dostawcą produktów) i uznane przez obie strony za dozwolone.
W projekcie określono też czym jest znacząca dysproporcja w potencjale ekonomicznym, w przypadku praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, stosowanych przez nabywcę względem dostawcy i odwrotnie.
Projekt przewiduje wprowadzenie procedury dobrowolnego poddania się karze pieniężnej. W przypadku wyrażenia zgody przez stronę do dobrowolnego poddana się karze, wysokość kary może być obniżona nie więcej niż o 50 proc, w stosunku do kary, jaka zostałaby nałożona, gdyby strona nie poddała się dobrowolnie karze.